NORSOCOM - Đơn vị đặc nhiệm Na Uy
Kể từ khi thành lập Bộ Tư lệnh hành quân đặc biệt Na Uy (NORSOCOM), tình hình an ninh khu vực và toàn cầu đã thay đổi cùng với các mục tiêu chính sách đối ngoại và quốc phòng của Na Uy. Tuy vậy, truyền thông của lực lượng đặc nhiệm Na Uy đã có từ thời Thế chiến II cùng với Cục Chiến dịch đặc biệt Anh (SOE).
Đại đội độc lập Na Uy số 1 là nổi bật nhất trong số các đơn vị tinh nhuệ của Na Uy hoạt động dưới trướng của Anh. Đơn vị này còn được biết đến dưới cái tên Kompani Linge, thường xuyên tiến hành các hoạt động phá hoại và tình báo mở rộng trong suốt thời kỳ Đức Quốc xã (ĐQX) xâm lược. Ngay sau Thế chiến II, lực lượng vũ trang Na Uy đã đóng cửa các đơn vị do Anh đào tạo. Tuy vậy đến năm 1953 họ lại thu hút sự chú ý của dư luận khi thành lập tiền thân của Marinejegerkommandoen(Tác chiến trên biển / hải quân, MJK).
Sự ra đời của đặc nhiệm Na Uy
Dựa trên một nhóm chuyên môn nhỏ trong hải quân Na Uy, MJK được tổ chức quy củ và đào tạo chuyên sâu để tiến hành các hoạt động phá hoại và tình báo trên bộ và dưới nước. Khi thành lập trường dù (lính dù) của quân đội Na Uy vào năm 1962, họ đã phát triển ra một đơn vị đặc biệt tương tự như Kompani Linge. Đơn vị này sau đó đã được đổi tên thành Harens Jegerkommando (HJK), hoạt động với mục đích tương tự như MJK nhưng thuần trên bộ. Trước mối họa khủng bố ngày càng tăng, ngay từ cuối thập niên 1970 là sự ra đời của đơn vị chuyên biệt mới toanh Forsvarets spesialkommando(FSK), ngày nay FSK là sự hợp nhất của FSK cũ và HJK.
Thuở ban đầu, 2 nhánh các lực lượng đặc nhiệm Na Uy được phối hợp từ các nhánh quân đội nhà nước tức 2 lực lượng chính là hải và lục quân. Theo thời gian các đơn vị đã phát triển đến mức chúng mang cùng những khả năng giống nhau đến cùng các chiến trường mà không tiến hành những chiến dịch chung quan trọng. Nhu cầu đưa những đơn vị này vào một cấu trúc đã trở nên rõ ràng và đến năm 2014, MJK và FSK đã được đưa ra khỏi những chi nhánh tương ứng của chúng và đặt dưới sự chỉ huy chung của NORSOCOM. Ngoài MJK và FSK thì còn có Phi đội hàng không đặc nhiệm 339 (viết tắt 339 SOAS) đã tạo nên thành phần thứ 3 trong NORSOCOM. Buổi ban đầu 339 SOAS được thành lập vào năm 1956 dưới tư cách là một phi đội chiến đấu, nó tái cấu trúc trong năm 1964 trở thành Phi đội trực thăng.
Cho đến năm 2019, nhiệm vụ chính của Phi đội trực thăng 339 là cung cấp hỗ trợ chiến thuật cho lục quân Na Uy. Ngày nay, SOAS được điều chỉnh và thiết kế đặc biệt nhằm yểm trợ cho các đơn vị đặc nhiệm Na Uy. Thêm nữa, nhu cầu về một đơn vị toàn nữ quân nhân đã trở nên rõ ràng trong các nhiệm vụ của Na Uy ở Afghanistan trong quá trình đóng góp cho Lực lượng hỗ trợ an ninh quốc tế (ISAF). Do đó, năm 2014 ra đời lực lượng Jegertroppen (toàn nữ quân nhân).
Các đơn vị NORSOCOM
Bộ tư lệnh đặc biệt của lực lượng vũ trang Na Uy là một bộ phận tác chiến thường trực với lính nhập ngũ toàn thời gian, họ được tổ chức thành các phi đội chiến đấu. Trước hết là nói về Phi đội FSK. Đây là một lực lượng đặc nhiệm tác chiến rất hiệu quả và linh hoạt trong việc tiến hành bất kỳ nhiệm vụ nào trong phạm vi đặc nhiệm. Tuy vậy, FSK tập trung chính vào những nhiệm vụ chống khủng bố nội địa và quốc tế, cũng như xử lý các tình huống bắt cóc con tin, với tên tuổi được thừa nhận rộng rãi trên toàn cầu. Về hoạt động của phi đội MJK cũng rất đáng quan tâm. Đây là thành phần hàng hải của NORSOCOM. Tổ chức này ra đời nhằm xử lý những nhiệm vụ hết sức phức tạp trên bộ, trên không, trên biển hoàn toàn độc lập với độ chính xác cao.
Nhân sự cốt lõi ngay trong MJK là lực lượng Marinejeger tức những người lính được tuyển chọn và huấn luyện bài bản nhằm thực hiện các hoạt động đặc biệt tại bất kỳ đâu, bất cứ khi nào khi cần thiết. Sau khóa huấn luyện căn bản, Marinejeger chuyên tác chiến trong một khu vực cụ thể, chẳng hạn như sĩ quan bắn tỉa, sĩ quan điều khiển tấn công (ký hiệu K9). Thêm nữa, MJK chuyên trách đào tạo các Spesialbatoperatorer - tức cán bộ thuyền đặc biệt chịu trách nhiệm hoạt động trên các thuyền cao tốc điều động và vận chuyển. Các cán bộ thuyền đặc biệt tạo nên phần thiết yếu trong khả năng hàng hải của Na Uy. Những cán bộ này là các chuyên gia về cơ động và điều động một số loại thuyền đặc biệt trong các nhiệm vụ trên biển cũng như dọc theo duyên hải Na Uy. Họ giải quyết nhiệm vụ trong những điều kiện có mức độ đòi hỏi khắt khe nhất một cách hoàn toàn độc lập trong hợp tác gần gũi với các đơn vị Marinejeger.
Ngoài ra các cán bộ thuyền đặc biệt cũng tiến hành những hoạt động chống khủng bố chung với các đơn vị cảnh sát Na Uy khi cần thiết. Trụ sở của MJK đặt ở Căn cứ hải quân Haakonsvern (thành phố Bergen, Na Uy). Với cự ly gần với phòng thủ biển dân sự, ngành công nghiệp ngoài khơi và dân số đông đúc ở Vestlandet (Tây Na Uy) đã tạo ra cơ hội huấn luyện hoàn hảo cùng phản ứng nhanh thời gian thực. Hơn nữa, một cơ sở huấn luyện và sẵn sàng nằm ở Căn cứ hải quân Ramsund đã cung cấp các cơ hội huấn luyện lý tưởng trong môi trường Bắc Cực. Cuối cùng cũng rất nên biết về 339 SOAS. Như trên đã đề cập 339 SOAS là phi đội trực thăng được thành lập nhằm hỗ trợ và và yểm trợ cho FSK và MJK. Đơn vị này trực thuộc Không đoàn 134 của Không lực Na Uy. Ngoài ra 339 SOAS được điều phối theo một mức độ chiến thuật bởi chỉ huy Đặc nhiệm.
339 SOAS có trụ sở ở trạm hàng không Rygge. Ngoài ra với sự yểm trợ của đặc nhiệm, 339 SOAS liên tục cảnh báo để hỗ trợ thực thi phối hợp với đội khẩn cấp của cảnh sát. Ở đây phải nên hiểu rõ về kỹ thuật và các chiến thuật của NORSOCOM. Như với phần lớn các đơn vị đặc nhiệm, thông tin chiến thuật và chi tiết trang thiết bị thường được phân loại. Vì lẽ đó, ngay cả khi không được tiết lộ công khai thì bài viết này cũng khám phá một số danh mục các loại vũ khí, phương tiện cùng việc tuyển lựa nhân sự do các đơn vị đặc nhiệm Na Uy tiến hành. Về các loại vũ khí, gồm: 2 loại súng trường tấn công Colt Canada C8SFW và C8CQB; Heckler & Koch HK416. 2 loại súng tiểu liên gồm Heckler & Koch MP5; Heckler & Koch MP7. 5 loại súng trường bắn tỉa, là Heckler & Koch MSG-90; Heckler & Koch HK417; AWM (của hãng sản xuất súng Accuracy International tại Anh); Barrett MRAD; M82 Barrett. 2 loại súng lục là Heckler & Koch USP; Glock 17. 3 loại súng phóng lựu, là Heckler & Koch AG36 (cho súng trường tấn công C8SFW); M320 (cho súng trường tấn công Heckler & Koch 416); Heckler & Koch GMG (dùng cho phương tiện Mercedes Benz SF).
Cũng không thể không đề cập đến các loại phương tiện được dùng trong NORSOCOM. Thứ nhất là phương tiện dùng ở đơn vị FSK. Xe bọc thép MB270 CDI FAV và được bảo vệ bằng EOD (thiết bị nổ) với 3 trạm vũ khí (2 MG3 và 1 M2 hoặc GMG); xe chiến thuật nhẹ Supacat HMT Extenda. Thứ hai là phương tiện ở đơn vị MJK gồm thuyền cao tốc Goldfish 36 RIB (phiên bản sửa đổi) từ thuyền Goldfish AS. Thứ ba là phương tiện dùng ở 339 SOAS, gồm máy bay Bell-Boeing CV-22 Osprey; trực thăng Bell 412 SP.
Tuyển chọn và huấn luyện công phu
Yêu cầu đầu tiên trong khâu tuyển chọn cán bộ NORSOCOM là ứng viên phải hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong Lực lượng vũ trang Na Uy. Sau khi vượt qua đợt tuyển chọn chung, các ứng viên sẽ trải qua 3 ngày đánh giá thể chất, ứng viên nộp đơn để bắt đầu quá trình tuyển chọn đặc nhiệm. Xét về bản chất thì tuyển chọn chung là quá trình 3 tuần và kéo dài hơn 2 năm, bao gồm 1 năm huấn luyện lính nghĩa vụ ngay trong các ngành khác nhau của đặc nhiệm, tiếp đó là 1 năm thử nghiệm tại một phi đội chiến đấu. Cuối cùng ngay trong năm thử việc đó người lính sẽ bị đánh giá rất khắt khe về tính chuyên nghiệp và kỹ năng hợp tác chuyên môn. Sau khi vượt qua quá trình tuyển chọn chung, các tân binh sẽ hoàn thành khóa huấn luyện xa hơn bao gồm chuyên môn vũ khí, huấn luyện bắn, huấn luyện triển khai, đào tạo liên lạc, dịch vụ tuần tra, kỹ năng sinh tồn và cận chiến. 4 tuần đầu tiên là các khóa học bắn súng, tiếp đó là nhảy dù và leo trèo.
Mùa thu cũng sẽ bắt đầu các khóa huấn luyện về liên lạc và vệ sinh, sau đó là khóa tuần tra dài 77 tuần tại Rena, ngoài ra có khóa huấn luyện 5 tuần trong rừng già. Các tân binh cũng học về chiến tranh mùa đông và chiến tranh đô thị, cùng các khóa học về chống khủng bố hàng hải trong suốt mùa đông và mùa xuân trước khi bắt đầu chuyên môn triển khai. Sau khi hoàn thành năm huấn luyện đầu tiên, tân binh sẽ đủ điều kiện đứng vào hàng ngũ FSK và hoạt động trong vai trò cán bộ đặc nhiệm trên chiến trường hiện đại. Về công tác huấn luyện nữ đặc nhiệm (Jegertroppen). Họ phải bắt buộc đạt các yêu cầu sau: 2 lần đẩy xà, 20 lần chống đẩy, 35 lần gập bụng trong 2 phút, 20 lần giãn thẳng lưng, bơi 200 m và 10 m bơi dưới nước. Chưa hết, họ phải chạy đường trường 7km khi đeo túi nặng 22kg trong thời gian yêu cầu là 54 phút. Trước khi làm thủ tục nhập ngũ, các nữ tân binh phải chạy đường trường 7km và đeo túi nặng 22kg trong thời gian yêu cầu 54 phút.
Đối với đặc công lính dù thì bắt buộc phải trải qua các điều kiện nhập ngũ như sau: 5 lần đẩy xà, 30 lần chống đẩy, 35 lần gập bụng trong 2 phút, 20 lần giãn thẳng lưng, bơi 400 m, 7km chạy đường trường khi đeo túi nặng 22kg trong thời gian bắt buộc 45 phút. Trước khi làm thủ tục nhập ngũ, họ phải chạy đường trường 7km khi đeo túi nặng 22kg trong thời gian bắt buộc 49 phút. Đối với lính tác chiến thì có các yêu cầu bắt buộc như: 8 lần đẩy xà, 45 lần chống đẩy, 14 lần nâng tạ, 400m trong 10 phút, bơi 25m dưới nước, chạy đường trường 5km trong 25 phút, đi 15 km xách theo ba lô 20kg cùng với vũ khí với thời gian bắt buộc 2 tiếng 30 phút, bài thi cứu sinh 4,5 phút. Một điều nên biết là tiêu chí đầu tiên để có thể đứng vào MJK là ít nhất 10 tháng phục vụ quân ngũ ban đầu. Sau các bài kiểm tra thể chất ban đầu là một quá trình tuyển binh dài 22 tuần tại Trạm hải quân Haakonsvern bên ngoài thành phố Bergen.
Để kết thúc quá trình tuyển chọn, các ứng viên phải đeo ba lô 60kg đi hành quân trong tình huống bị “địch” truy lùng. Nếu ai đó bị “địch” bắt thì bài huấn luyện sẽ chuyển sang SERE (sinh tồn, trốn tránh, kháng cự và trốn thoát). Sau khi hoàn thành khóa đào tạo 1 năm tại MJK, các ứng viên phải tiếp tục được đào tạo chuyên biệt cho đến khi hoàn tất. Mặt khác, đối với các cán bộ thuyền đặc biệt thì bắt buộc phải hoàn thành các yêu cầu sau, gồm: 8 lần đẩy xà, 45 lần chống đẩy, 40 lần gập bụng trong 2 phút, bơi 400 m trong 10 phút, bơi 25m dưới nước, chạy 5.000m trong 25 phút, chạy 3.000m trong 12 phút, bài tập cứu sinh trong 4 phút 30 giây.
Các nhiệm vụ quốc tế của NORSOCOM
Như với hầu hết các đơn vị đặc biệt, thông tin và chi tiết hoạt động của sự hiện diện quốc tế thường được phân loại. Đó là một lý do chính đáng. Tuy vậy cũng có một ít thông tin công khai về sự hiện diện toàn cầu của các đơn vị NORSOCOM. Về hoạt động ở Bosnia – Herzegovina. Từ giữa năm 1999 đến năm 2000, MJK đã dẫn đầu Nhóm quan sát viên ủy ban liên hợp Na Uy (NJCO) như là một phần của Lực lượng thực thi (IFOR) và Lực lượng Ổn định (SFOR) (đều của NATO) tại Bosnia-Herzegovina. Đây là sứ mạng đầu tiên mà đặc nhiệm quốc tế Na Uy tiến hành kể từ Thế chiến II. Hay hoạt động cùng với Dịch vụ không quân đặc biệt Anh (SAS), FSK đã tiến hành một số hoạt động trong cuộc chiến Kosovo. Chẳng hạn như đẩy mạnh một thỏa thuận hòa bình giữa người Serbia và người Albania Kosovo, FSK là đơn vị đặc nhiệm đầu tiên tiến vào Pristina nhằm thúc đẩy đàm phán và nhiệm vụ đã thành công.