Về lực lượng hạt nhân chiến lược của Trung Quốc

Kết quả phát triển

Chương trình hạt nhân của Trung Quốc bắt đầu vào giữa những năm 1950 của thế kỷ trước với sự hỗ trợ tích cực từ Liên Xô. Năm 1967, vụ thử đầu đạn hạt nhân đầu tiên diễn ra, và năm 1968, một quả đạn nhiệt hạch được kích nổ. Trong cùng thời gian, nỗ lực sản xuất các loại đạn dược đặc biệt bắt đầu, đồng thời, nhiều loại phương tiện phóng cũng được phát triển.

Trong những thập kỷ qua, Trung Quốc xây dựng một ngành công nghiệp hạt nhân hoàn chỉnh và gầy dựng một lực lượng hạt nhân chiến lược hùng mạnh. Quốc gia này tự sản xuất một loạt đầu đạn hạt nhân và nhiệt hạch, cũng như các phương tiện mang đầu đạn thuộc mọi loại chính.

Vì những lý do hiển nhiên, Trung Quốc không công bố tất cả thông tin về lực lượng hạt nhân chiến lược của mình. Phần lớn dữ liệu về chủ đề này đến từ nguồn nước ngoài thuộc nhiều loại khác nhau và thường mang tính chất đánh giá. Độ tin cậy của chúng hầu như luôn bị nghi ngờ. Tuy nhiên, ngay cả những thông tin công khai hạn chế cũng cho thấy rõ sự tiến bộ trong việc phát triển lực lượng hạt nhân chiến lược trong những thập kỷ gần đây. Hơn nữa, rõ ràng là Trung Quốc có khả năng cải tiến hơn nữa và sẽ sử dụng năng lực này.

Đầu đạn chiến lược

Theo dữ liệu hiện có, PLA được trang bị một số loại đầu đạn hạt nhân/nhiệt hạch với nhiều đặc điểm khác nhau. Công suất tối thiểu của các sản phẩm này ở mức 100-300 kiloton. Ngoài ra còn có loại đầu đạn nặng với công suất lên tới 2-3 Megaton. Vũ khí nhẹ hơn được thiết kế để sử dụng trong nhiều đầu đạn của tên lửa đạn đạo. Các loại đầu đạn tương tự được đặt trên tên lửa hàng không. Đầu đạn hạng Megaton, do kích thước và trọng lượng lớn, chỉ dành cho tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) hạng nặng trên đất liền.

Số lượng đầu đạn hạt nhân mà PLA có trong tay vẫn chưa được biết. Nhiều ước tính và giả định khác nhau được đưa ra ở nước ngoài, nhưng chúng khác nhau đáng kể so với nhau và ngoài ra, không dựa trên dữ liệu thực tế. Ví dụ, vào đầu những năm 2010, nhiều tổ chức nước ngoài đưa ra ước tính trong khoảng từ hàng chục đến hàng nghìn đầu đạn.

Tháng 10/2023, báo cáo mới nhất của Lầu Năm Góc đề cập Trung Quốc đã triển khai khoảng 500 đầu đạn. Đến cuối thập kỷ này, con số này dự kiến sẽ tăng gấp đôi, và sự phát triển về số lượng của lực lượng hạt nhân chiến lược của PLA sẽ không dừng lại trong tương lai. Hiện vẫn chưa rõ những ước tính này chính xác đến đâu.

Thành phần mặt đất

Lực lượng Tên lửa Chiến lược PLA được trang bị các hệ thống tên lửa di động và đặt trong hầm phóng với các tên lửa tầm ngắn, tầm trung và tầm liên lục địa. Phần lớn các hệ thống này được phát triển và đưa vào sử dụng trong những thập kỷ gần đây. Theo dữ liệu hiện có, Lực lượng Tên lửa Chiến lược có khoảng 20 lữ đoàn tên lửa được trang bị ICBM, cũng như 8-10 lữ đoàn có hệ thống tầm trung. Các đơn vị và đội hình của lực lượng tên lửa được triển khai ở nhiều khu vực khác nhau trên đất nước và kiểm soát nhiều hướng chiến lược khác nhau.

Tên lửa có tầm bắn xa nhất của Lực lượng Tên lửa Chiến lược Trung Quốc là tên lửa đạn đạo liên lục địa nhiên liệu lỏng Đông Phong-5. Phiên bản đầu tiên của ICBM này được đưa vào sử dụng vào năm 1981 và đến nay đã trải qua một số lần nâng cấp. Các phiên bản mới nhất có tầm bắn lên tới 15 km. Các phiên bản đầu tiên của tên lửa mang một đầu đạn đơn loại megaton, nhưng sau đó chuyển sang nhiều đầu đạn. Do kích thước lớn, DF-5 chỉ được phóng từ silo.

Sự phát triển hơn nữa của dòng Đông Phong dẫn đến việc tạo ra những tổ hợp di động với tên lửa nhiên liệu rắn. Ví dụ mới nhất của dòng này là DF-41 - được trang bị tên lửa 3 tầng với tầm bắn ít nhất 12 nghìn km. Theo nhiều ước tính khác nhau, vũ khí này được trang bị đầu đạn phân tách với sức chứa hàng trăm kiloton. Theo ước tính của nước ngoài, Lực lượng Tên lửa Chiến lược đã triển khai khoảng 150 ICBM các loại có khả năng lắp đầu đạn hạt nhân. Họ cũng thống kê được khoảng 250 hệ thống tên lửa tầm trung tương thích với đầu đạn hạt nhân và thông thường.

Thành phần mặt đất của Lực lượng Tên lửa Chiến lược (SNF) là công cụ răn đe chiến lược chính. Các hệ thống đang hoạt động có thể tạo ra mối đe dọa đối với những cơ sở tiềm tàng của đối phương ở một số khu vực trên thế giới, với tầm bắn có thể bao gồm toàn bộ châu Âu và toàn bộ Bắc Mỹ. Đồng thời, những hệ thống tầm trung và tầm ngắn cũng giải quyết những vấn đề tương tự trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Lực lượng tàu ngầm

Trung Quốc bắt đầu xây dựng một thành phần hải quân của lực lượng hạt nhân chiến lược của mình vào những năm 2000. Trong 15 năm qua, quá trình phát triển của nó đã tăng tốc đáng kể. Số tàu ngầm mới đã được đưa vào hoạt động và nhiều tên lửa đạn đạo với những đặc điểm được cải thiện đã được tạo ra. Nền tảng cho nỗ lực hiện đại hóa hơn nữa cũng đã được đặt ra. Hải quân PLA có 6 tàu ngầm hạt nhân hiện đại trang bị tên lửa đạn đạo.

Kể từ năm 2000, 4 tàu Dự án 094 đã được đóng. Chiếc đầu tiên trong số chúng đi vào hoạt động vào năm 2007, chiếc cuối cùng vào năm 2015. Sau đó, hai tàu ngầm nữa được đóng theo Dự án 094A được cập nhật. Chúng đi vào hoạt động từ năm 2020-2021. Mỗi tàu của các dự án này có 12 bệ phóng silo. Vào năm 2015, tên lửa đạn đạo Julang-2 được đưa vào hoạt động trong Hải quân. Nó có tầm bắn ít nhất 7 km và mang theo nhiều loại đầu đạn khác nhau. Có thể lắp đặt một khối đơn có sức chứa vài megaton hoặc nhiều đầu đạn với sức chứa hạn chế.

Đầu những năm 2020, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (SLBM) mới “Tszyuylang-3” được đưa vào biên chế. Tải trọng của nó được cho là không khác biệt so với phiên bản tiền nhiệm. Đồng thời, tầm bắn được tăng lên 9-10 nghìn km. Số tàu ngầm hiện có cho phép Hải quân và Lực lượng Hạt nhân Chiến lược triển khai đồng thời tới 72 tên lửa đạn đạo. Tùy thuộc vào tải trọng được chọn, chúng có thể mang theo tổng cộng hàng trăm đầu đạn. Ngay cả với số lượng tàu ngầm mang đầu đạn hạn chế, lực lượng tàu ngầm của Lực lượng Hạt nhân Chiến lược vẫn có tầm quan trọng to lớn và đóng góp đáng kể cho mục tiêu chung.

Không quân tầm xa

Lực lượng không quân của Lực lượng Phòng vệ Biển Trung Quốc được xây dựng trong những thập kỷ gần đây trên cơ sở máy bay ném bom tầm xa Hong-6 với nhiều cải tiến. Theo nhiều nguồn tin, ít nhất 200-210 máy bay loại này đang hoạt động, được phân bổ cho 10 trung đoàn. Các đơn vị đóng quân ở nhiều khu vực khác nhau và phải hoạt động theo nhiều hướng khác nhau. Phiên bản mới nhất của H-6 có bán kính chiến đấu khoảng 3-3,5 nghìn km.

Để giải quyết mọi nhiệm vụ chiến lược, loại máy bay ném bom này mang theo vũ khí tên lửa hiện đại, bao gồm cả đầu đạn hạt nhân. Kích thước đạn phụ thuộc vào loại tên lửa. Do đó, máy bay có khả năng mang theo 4 tên lửa hành trình CJ-20 hoặc 1 tên lửa KF-21. CJ-20 (“Changjian-20”) là tên lửa hành trình phóng từ trên không dựa trên tên lửa mặt đất CJ-10. Nó có tầm bắn ít nhất 1,5-2 km và mang đầu đạn nặng 50 kg, được trang bị đầu đạn thông thường hoặc đầu đạn đặc biệt. Đây là loại tên lửa siêu thanh có tầm bắn khoảng 2 km và được cho là có đầu đạn hạt nhân. Tên lửa được phóng từ bệ phóng trên mặt đất hoặc từ máy bay ném bom H-6K.

Theo nguồn tin nước ngoài, việc triển khai một tên lửa đạn đạo trên không mới, được gọi là KF-21, hiện đang được tiến hành. Đây được cho là phiên bản cải tiến của Đông Phong-21 từ hệ thống tên lửa mặt đất. Việc phóng từ trên không cho phép tầm bắn lên tới 2,5-3 nghìn km.

Triển vọng phát triển

Được biết, Trung Quốc hiện đang phát triển nhiều mẫu thiết bị và vũ khí mới để tiếp tục phát triển lực lượng hạt nhân chiến lược. Cả ba thành phần của lực lượng này đều sẽ được nâng cấp. Ngoài ra, dự kiến Trung Quốc tiếp tục sản xuất các đầu đạn đặc biệt để lắp trên phương tiện vận chuyển và xe mang đầu đạn. Có thông tin rời rạc về sự phát triển của các hệ thống tên lửa đất liền mới. Đồng thời, hướng phát triển tên lửa đạn đạo và những hệ thống có đầu đạn siêu thanh đang được phát triển. Có thể mong đợi rằng thông tin mới về những dự án như vậy sẽ xuất hiện trong tương lai gần.

Đối với thành phần hải quân, việc xây dựng một SSBN Dự án 096 mới đã bắt đầu. Trong tương lai gần, hạm đội sẽ nhận được một số cờ hiệu như vậy. Không giống như những vũ khí tiền nhiệm, chúng sẽ chỉ mang tên lửa Julang-3. Kích thước thân tàu cho phép lắp đặt 12 silo. Kỳ vọng chính của Không quân liên quan đến kế hoạch chế tạo máy bay ném bom H-20 mới.

Trong thời gian gần đây, ngành công nghiệp Trung Quốc đã hoàn thành việc phát triển dự án này và bắt đầu chế tạo một máy bay nguyên mẫu. Vào đầu năm 2025, nhiều nguồn tin nước ngoài đưa tin về khả năng bắt đầu hàng loạt cuộc thử nghiệm bay, nhưng Trung Quốc vẫn chưa xác nhận thông tin này. Hong-20 có thể đi vào hoạt động trước khi kết thúc thập kỷ này.

Hôm nay và ngày mai

Như vậy, đến nay Trung Quốc đã xây dựng được một lực lượng hạt nhân chiến lược toàn diện với 3 thành phần thiết yếu, đồng thời đã làm chủ được việc sản xuất và vận hành nhiều loại vũ khí và trang thiết bị. Ở dạng hiện tại, những lực lượng này cung cấp khả năng răn đe chiến lược đối với các đối thủ tiềm tàng và đóng góp quan trọng cho an ninh quốc gia. Trung Quốc không có ý định dừng lại ở đó. Việc sản xuất vũ khí cần thiết thuộc mọi loại vẫn đang tiếp tục, và nhiều mẫu mới đang được phát triển. Máy bay, tàu ngầm và hệ thống tên lửa tiên tiến sẽ được đưa vào biên chế trong tương lai và tiếp tục phục vụ an ninh quốc gia.