Làm phim tay ngang: Thành công đâu chỉ ăn may

• Bước đột phá cho phim Việt ra thế giới
• Để phim Việt giành lại sân nhà
• Phim Việt "gây bão" trên sóng truyền hình

Mỹ Tâm là ca sĩ. Cách đây gần chục năm, cô cũng tập tành làm diễn viên. Tâm vào vai nàng tiểu thư mềm yếu Linh Đan trong phim ca nhạc truyền hình “Cho một tình yêu”. Thời đó, diễn xuất của Tâm chưa nuột. Tạo hình của cô “trớt quớt” so với vai diễn bởi gương mặt Tâm khá dừ. Giờ đây, trở lại với điện ảnh qua bộ phim “Chị trợ lý của anh” thì Tâm thắng lớn. Không chỉ vai diễn thành công mà cô còn được tiếng “mát tay” khi kiêm cả vị trí đạo diễn lẫn biên kịch.

“Chị trợ lý của anh” kể chuyện tình của nữ trợ lý chững chạc và chàng giám đốc kém tuổi. Vai diễn như được đo ni đóng giày cho chính Tâm và Mai Tài Phến. Họ tung hứng ăn ý với nhau trên màn ảnh. Bộ phim có tình tiết dễ đoán nhưng chỉn chu nên thu hút khán giả đến phòng vé. Đầu tư 15 tỷ đồng, bộ phim thu về hơn 80 tỷ. 

Thành công của “Chị trợ lý của anh” khiến Mỹ Tâm thừa thắng xông lên. Cô quyết định tung ra phiên bản mới với cái kết hoàn toàn khác với bản gốc cho những suất chiếu cuối cùng. Khỏi phải nói người hâm mộ mong chờ phiên bản này như thế nào.

Ca sĩ Mỹ Tâm kiêm 3 vai trò diễn viên, đạo diễn, biên kịch trong phim “Chị trợ lý của anh”.

Số nhà sản xuất, đạo diễn tay ngang “mát tay” còn có vợ chồng diễn viên Đức Thịnh - Thanh Thúy, ca sĩ Lý Hải, cặp đôi Nam Cito - Bảo Nhân, Đồng Đăng Giao, Ngô Thanh Vân... “Siêu sao siêu ngố” ra rạp năm 2018 không chỉ góp mặt vào câu lạc bộ “trăm tỷ” doanh thu mà còn mang về cho Đức Thịnh giải biên kịch xuất sắc nhất tại Cánh diều 2019. Năm nay, nếu “Trạng Quỳnh” gây bão dịp tết thì mới đây, “Anh thầy ngôi sao” cũng được lòng người xem vì nội dung nhân văn hòa quyện với cách thể hiện trẻ trung, hài hước.

Ca sĩ Lý Hải gắn bó với nghệ thuật thứ 7 khi bộ phim đầu tay “Lật mặt 1” đạt doanh thu 70 tỷ vào năm 2015. Càng về sau, các phần tiếp theo như “Lật mặt 2”, “Lật mặt 3” càng có doanh thu khả quan. Tất cả tiếp thêm động lực để anh tung ra “Lật mặt 4”. Lần đầu tiên, điện ảnh Việt có một series dài hơi mà vẫn duy trì lượng khách ổn định như thế. Là đạo diễn MV (clip ca nhạc), Đồng Đăng Giao thử sức với vai trò đạo diễn ở phim “Nắng”. Dù nội dung phim còn nhiều điểm chưa thuyết phục nhưng với màn chào sân này, Đồng Đăng Giao khiến những đạo diễn chuyên nghiệp phải dè chừng.

Riêng lực lượng diễn viên tay ngang nhưng sớm để lại dấu ấn thì số lượng khá hùng hậu. Vốn là ca sĩ nhưng Hoàng Yến Chibi, Ngô Kiến Huy, Miu Lê, Izaac, Jun Phạm, Minh Hằng... đều diễn xuất rất tốt khi lấn sân màn bạc. Người mẫu Thanh Hằng cũng đắt show đóng phim không kém show thời trang. Gia tài phim ảnh của cô đến nay đã hơn chục phim, trong đó có nhiều bộ phim được khán giả yêu thích như: “Nụ hôn thần chết”, “Những nụ hôn rực rỡ”, “Mẹ chồng”, “Tháng năm rực rỡ”, “Chị chị em em”... 

Ngô Thanh Vân là nhà sản xuất tay ngang khá “mát tay”.

Từ một anh hề độc thoại, Mạc Văn Khoa mang nét “xấu lạ” và tạo hình ngây ngô chất phác của mình lên màn ảnh. Những nét đó trở nên đáng yêu, hồn nhiên trong mắt người hâm mộ. Hay như Kaity Nguyễn - một cô bé không hề biết chút gì về diễn xuất - được mời đóng vai chính trong “Em chưa 18”, sớm chinh phục khán giả vì diễn như không diễn.

Chẳng học qua bất kì trường lớp nào, đa số những người làm phim tay ngang đến với điện ảnh như một cái duyên. Họ mang lại làn gió mới mẻ cho nền điện ảnh vốn lặp đi lặp lại những gương mặt quen thuộc và cách làm phim cũ kỹ, theo lối mòn. Đây là điều không thể chối cãi bởi chính đạo diễn “triệu đô” như Victor Vũ cũng ngã ngựa bởi cách làm phim quá quen thuộc của anh. “Người bất tử” và “Lôi báo” từng được kỳ vọng sẽ trở thành bom tấn đều nhanh chóng trắng tay ở phòng vé. Những đạo diễn, biên kịch, diễn viên tay ngang khiến khán giả thích thú khi mang đến những gương mặt lạ, nội dung phá cách, bứt ra mọi nguyên tắc. Nó khiến bức tranh điện ảnh Việt đa dạng, nhiều màu sắc để khán giả chọn lựa.

Nhìn nhận một cách công bằng, thành công của những tên tuổi nghiệp dư đến từ sự tìm tòi, phấn đấu không ngừng nghỉ của họ chứ không thể chỉ trông chờ ăn may. Nói như diễn viên, đạo diễn kiêm nhà sản xuất Ngô Thanh Vân: “Vì tay ngang nên chúng tôi phải nỗ lực gấp 10 lần những người được đào tạo bài bản và không ngại mạo hiểm, thử thách mình, bứt ra khỏi vùng an toàn”. 

Phần lớn những tên tuổi này thường biết cách đọc vị xu hướng của thị trường điện ảnh, nắm bắt thị hiếu công chúng. Do vậy, nhiều phim tuy không xuất sắc về chuyên môn như “Siêu sao siêu ngố”, “Trạng Quỳnh” hay chuỗi “Lật mặt” nhưng nó vẫn thành công vì người cầm trịch biết chọn đúng thời cơ ra rạp, quảng bá tốt, chọn dòng phim đúng gu khán giả...

Một ảnh tặng quà của kíp làm phim Tháng năm rực rỡ. Ảnh: TGT.

Ca sĩ Lý Hải thừa nhận “Lật mặt” vấp phải nhiều hạt sạn nhưng anh biết lắng nghe khán giả, càng về sau càng chăm chút cho đứa con tinh thần của mình. Còn Mỹ Tâm, cô biết tận dụng sức nóng và sự hợp cạ của mình và Mai Tài Phến trong MV “Đừng hỏi em” để làm bước đà cho phim điện ảnh “Chị trợ lý của anh” thắng lớn. 

Khi chính thức thực hiện bộ phim, phần nhạc phim, câu chuyện bên lề cũng được cô cung cấp khéo léo, chừng mực cho công chúng. Một bộ phim với hai cái kết khác nhau cũng là chiêu thức mới lạ mà Mỹ Tâm áp dụng.

Ngoài đọc vị thị trường, những nhà làm phim tay ngang muốn thành công phải thực sự là người có niềm đam mê mãnh liệt với điện ảnh, có tố chất để bền bỉ theo đuổi. Nhìn lại quá khứ, không ít người ngoài ngành ham hố nhảy vào nghệ thuật thứ 7 đã phải nhận quả đắng. 

Thấy nhiều phim đoạt doanh thu ngất ngưởng, lắm người ảo tưởng rằng hốt bạc từ phim ảnh dễ như bỡn. Thế là cứ kịch bản nào giật gân, dễ dãi mà không ngốn nhiều kinh phí là họ bắt tay vào làm hòng chóng thu lợi nhuận. Đương nhiên những bộ phim như thế luôn ngã vố đau.

Tạo hình của ca sĩ Lý Hải trong phim “Lật mặt 4”.

Theo nhà phê bình, TS Trần Luân Kim, điện ảnh chưa bao giờ là cuộc chơi dễ dàng. Ở đó không chấp nhận suy nghĩ: chỉ cần bỏ chút tiền là làm nên chuyện. Nó luôn đòi hỏi nguồn kinh phí tốn kém, sự chăm chút đầu tư kịch bản, diễn viên, nghiên cứu nhu cầu thị trường lẫn quá trình làm việc nghiêm túc, cực nhọc... 

Do vậy, không cẩn thận, một khi phim thất bại thì những người làm phim cũng mất toàn bộ vốn liếng lẫn tên tuổi. Ca sĩ Thủy Tiên, người mẫu Ngọc Trinh thất bại khi vừa kiêm vai trò diễn viên lẫn nhà sản xuất cho phim “Vợ ơi, em ở đâu” và “Vòng eo 56”.

 Kwaii Tuấn Anh vốn chỉ là đạo diễn MV. Nên khi sung máu đảm nhiệm vị trí biên kịch lẫn đạo diễn cho phim điện ảnh “Em gái mưa” sau thành công của MV cùng tên thì anh thua đậm. Kinh nghiệm non nớt của Kwaii Tuấn Anh cộng với kịch bản lỏng lẻo khiến bộ phim không khác gì một MV kéo dài 90 phút.

Với diễn viên tay ngang, để hóa tròn vai, họ được đạo diễn lựa chọn kỹ lưỡng qua vòng casting (thử vai) để xem có phù hợp với nhân vật. Bây giờ, bất cứ dự án phim ảnh nào cũng có vòng casting khắt khe. Từ hàng ngàn ứng viên chuyên và không chuyên, đạo diễn chỉ chọn một người có ngoại hình và diễn xuất phù hợp với nhân vật nhất. Lúc đó diễn viên nổi tiếng hay một người không biết chút gì về diễn xuất đều có cơ hội ngang nhau.

Theo đạo diễn Nguyễn Quang Dũng, đã qua rồi cái thời dùng tên tuổi ngôi sao làm mồi câu khách. Cách đây hơn 10 năm, khi nghe phim nào có ca sĩ, người mẫu, lực sĩ nổi tiếng đóng là công chúng ngán ngẩm. Bởi nó không khác gì nồi lẩu thập cẩm nhạt nhẽo, các gương mặt tay ngang diễn xuất vô hồn. 

Thất bại thảm hại như thế có thể kể đến “Sơn đẹp trai”, “Hy sinh đời trai”, “Ông ngoại tuổi 30”, “Yêu em bất chấp”, “Tìm vợ cho bà”... với sự góp mặt của những ca sĩ, người mẫu đình đám nhưng không hợp vai như Phi Nhung, Nguyễn Phi Hùng, Bằng Kiều, Trịnh Thăng Bình, Hoài Lâm, ST, Jang Mi, người mẫu Lan Khuê...

Sau các vố đau như thế, với những người không có đủ bản lĩnh và đam mê, họ sẽ nhanh chóng vỡ mộng và thoái lui.  Nói về điều này, đạo diễn Phan Đăng Di nhắn nhủ: “Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của môi trường điện ảnh, các nhà làm phim tay ngang muốn trụ lại và phát triển được cần có nền tảng văn hóa, biết mình muốn gì, hiểu hệ thống vận hành ra làm sao... để xông ra tìm cơ hội bằng một ý chí thép”.