“Sao” mạng và trào lưu Lady Gaga

1. Don Nguyễn là cái tên được nhiều cư dân mạng quan tâm. Don xuất hiện đầu tiên là trên trang web chuyển tải các clip tự quay có địa chỉ là Youtube.com. Ngay khi mới khởi sự, Don nhanh chóng tạo được tên tuổi của mình bởi các clip nhép miệng theo bài hát được thu sẵn của các ca sĩ. Thường là những bài hát đang được giới trẻ Việt Nam yêu thích.

Don có khuôn mặt điển trai, rất ăn ảnh. Cộng thêm khả năng biểu hiện trạng thái tâm lý rất chuẩn trên nét mặt, nên Don nổi tiếng trong cộng đồng mạng là điều hẳn nhiên. Nhiều thành viên ở các trang web, forum cứ cuồng lên vì Don Nguyễn. Don nhép "Em sợ" của Phương Thanh, người ta xem Don nhiều hơn là xem... Phương Thanh hát. Don nhép "Vọng cổ teen" và "Vọng cổ Geisha", người ta quên bẵng Vĩnh Thuyên Kim, Don "nhại" tiểu phẩm hài "Bà già Yamaha", ngay lập tức diễn viên hài Thúy Nga biến mất...

Thậm chí khi Don hóa thân thành anh chàng đồng tính, nhại Thái Hòa trong bộ phim ầm ĩ "Để mai tính" thành "Để Don tính" ở một phân đoạn clip hài rất thô, thì clip ấy vẫn thành một clip nóng trên mạng. Tất tần tật mọi thứ Don làm ra, đều được cư dân mạng đón chào trong cuồng nhiệt. Và vụt sáng trở thành ngôi sao mạng. Nhưng, họ đã quên nhiều thứ.

Khi blog còn làm giới trẻ điên đảo, thì Don Nguyễn đã làm những chuyện... ít người dám làm. Don chụp những tấm ảnh gần... khỏa thân tung trên blog của mình. Don câu lượng truy cập bằng cách hỏi mọi người xem "Tôi có phải là người đồng tính hay không?"... rồi hầm bà lằng những câu chuyện linh tinh khác. Tôi cho rằng, người ta có quyền tạo nên sự nổi tiếng cho mình bằng nhiều cách. Nhưng, tôi vẫn hoài nghi về sự nổi tiếng do ảo giác từ đám đông mang lại được thu hoạch từ những thứ ngoài tài năng.

Từ mạng bước ra làng giải trí, Don trở thành cái tên được nhiều nhà sản xuất chương trình mời chào. Don biến thành diễn viên chính trong bộ phim truyền hình dài tập nhan đề "Gia đình số đỏ". Don nhanh chóng biến hàng loạt diễn viên hài từ Việt Nam cho đến hải ngoại về thành "kẻ lót đường". Bởi Don là cái tên đang thu hút sự quan tâm của teen Việt.

Don đóng phim không hay, diễn xuất không đạt. Nhưng, khả năng diễn xuất phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tôi không hề có ý định bài xích vai diễn của Don. Vấn đề là đạo diễn và nhà sản xuất chấp nhận Don, vậy là đủ.

Sau "Gia đình số đỏ", Don tiếp tục xuất hiện với vai trò là một ca sĩ. Lần đầu tiên mọi người được nghe chất giọng thật của Don. Chất giọng không có gì đặc biệt, tôi không khen hay cũng như chê dở. Bởi người ta có toàn quyền quyết định mọi thứ liên quan đến giọng hát của mình. Tôi chỉ bàn về nội dung bài hát mà Don trình diễn, bài hát tạo nên cơn sốt trong giới trẻ hiện nay, bài "Ông xã em number one".

Không xét đến cách đặt tựa bài hát, bởi trong quá trình tự thân biến chuyển của mình, ngôn ngữ có những lối đi riêng. Và đôi khi, chuyện tiếng ta lẫn với tiếng Tây là do sự vận động khách quan của ngôn ngữ.

Trong clip "Ông xã em number one", Don hóa thân thành một ông chồng được sự cổ vũ bởi... hai người vợ nhìn không giống người bình thường. Họ cổ vũ rất khí thế, Don hát cũng khí thế không kém. Nhưng nội dung bài hát thì lại chẳng... có gì khí thế(!).

Don Nguyễn hát "Anh đi suốt đêm nay, bơi xuồng ra tận đầm sâu. Anh câu cá ba sa với vài con cá trê vàng... Mang về cho vợ anh... chơi". Thú thật, không hiểu tác giả bài hát nghĩ sao mà lại cho nhân vật nữ trong tác phẩm của mình làm cái điều quái đản như vậy với... cá trê và cá ba sa. So với "Vọng cổ Geisha" và "Da nâu" thì "Ông xã em number one" có thể coi là thảm họa của làng giải trí Việt nếu xét về giai điệu lẫn ca từ của cái tạm gọi là ca khúc.

Don Nguyễn từ ngôi sao mạng tự tin bước ra...

Don Nguyễn trong clip hát nhép “Em tập đếm”.

Vậy mà, giới trẻ vẫn lồng lên tìm nghe ca khúc ấy. Đúng là điều không thể hiểu nổi. Một đồng nghiệp của tôi nói rằng Don Nguyễn kiếm được rất nhiều tiền nhờ ca khúc "nhảm" này. Mà coi các phân đoạn trên Youtube quay cảnh Don Nguyễn biểu diễn cùng hai "cô nàng" trong... sở thú kia tại các phòng trà cũng đủ cảm nhận "sức nóng" của ca khúc này. Dĩ nhiên, Don có quyền làm ca sĩ nếu Don thích và nghĩ rằng mình có khả năng. Nhưng cái cách để tiếp xúc với... micro mà Don Nguyễn chọn tôi cho rằng không phù hợp với một người... có văn hóa(!).

Bài "Ông xã em number one" đã nhảm, nhưng trơ trẽn hơn là chuyện một ca sĩ thuộc hàng không tăm tiếng khác là Khang Huy lại trình bày tiếp ca khúc "Bà xã tôi number one", theo cách viết lại lời dựa trên giai điệu. Ca từ trong "Bà xã tôi number one" có đoạn "Sáng sớm em đã đi phiên chợ xa thiệt là xa, cá mắm em bán xong lại còn đảm đang việc nhà. Không bao đồng tụm năm tụm ba, không la cà lo chuyện người ta, nào có ai thương tôi như bà xã".

Thì như đã nói họ có quyền trình diễn những ca khúc vô nghĩa nếu nó được cấp phép biểu diễn. Vấn đề là những ca khúc ấy có thật sự được cấp phép biểu diễn hay không? Và giả dụ nó được cấp phép, thì không biết vị chuyên viên nào ở cơ quan chuyên trách lại có "năng lực phi thường" để duyệt cấp phép cho những ca khúc ấy?

Lâu rồi, tôi ngồi với người quản lý của nữ ca sĩ Phi Thanh Vân. Nghe huênh hoang chuyện, báo chí chê ca khúc 3 câu 16 chữ "Da nâu" càng nhiều thì cát-sê của Phi Thanh Vân càng cao, lịch mời diễn lại càng dày đặc. Thế mới có chuyện, "Da nâu" này vừa là thảm họa, "Da nâu" khác lại là thảm kịch, và "Da nâu" nữa thì người ta đã... sợ đến phát hoảng.

Nhưng có sao đâu, khi mà một bộ phận những người có nhu cầu giải trí vẫn sẵn sàng thỏa mãn với những sản phẩm như vậy. Phải chăng, đã đến lúc cần phải xét đến trách nhiệm của một số người làm văn hóa trong các cơ quan đặc thù chuyên trách về văn hóa. Bởi, chúng ta không “loạn” đến mức ai muốn hát gì thì hát, ai muốn trình diễn gì thì trình diễn. Sự xuống cấp về mặt thẩm mỹ sẽ kéo theo nhiều giá trị xã hội khác.

2. Lady Gaga là nữ ca sĩ nổi danh của làng âm nhạc ở Mỹ lẫn Anh. Cô gái sinh năm 1986 này được xem như là một hiện tượng của làng giải trí thế giới. Lady Gaga như là biểu tượng của những người luôn đề cao ý thức cá nhân và sự thụ hưởng cho chính bản thân mình.

Giới trẻ say mê Lady Gaga bởi cô sẵn sàng làm những gì mình thích bất chấp mọi thứ. Lady Gaga có thể khoác lên người mình tấm áo khoác nom như... cái ghế ngồi của xe ôtô. Diện cái váy quái đản phủ giày cao gót đến mức... vấp té ở phi trường tại Luân Đôn (Anh) hay khoác bộ bikini bằng... thịt tươi sống khi lên sân khấu. Lady Gaga có những nét lập dị mà các đàn chị của cô từ thiên thần hư hỏng Bsitney Spears cho đến nữ hoàng tiệc tùng Paris Hilton đều không thể ngờ tới.

Sự nổi loạn của Lady Gaga khiến cô trở thành tâm điểm của giới trẻ. Tất cả những nơi Lady Gaga đi qua đều để lại "dư chấn" của một tâm điểm dư luận. Mọi tin tức của Lady Gaga đều được giới truyền thông trên toàn thế giới cập nhật từng chút một. Và, như mọi ngôi sao khác, Lady Gaga trở thành thần tượng của giới trẻ về mọi thứ.

Thậm chí ở Đại học miền Nam California (Mỹ), người ta còn tổ chức khóa học về Lady Gaga. Một khóa học được giới thiệu là "Lady Gaga và môn xã hội học về danh tiếng". Và giới trẻ ở Việt Nam không phải là ngoại lệ trước trào lưu của ngôi sao được xem như là biểu tượng thần kỳ vì mức độ nổi tiếng một cách nhanh chóng của làng giải trí thế giới này.

Và ầm ĩ nhất trong "phi vụ" học tập thần tượng ngoại quốc này là một thí sinh tham dự chương trình VietNam Idol 2010, thí sinh có thể được coi là gây sốc nhất của cuộc thi. "Túm" được thí sinh ấy, Ban tổ chức đã không tiếc... sóng truyền hình khi phát đi phát lại liên tục phần dự thi này. Đương nhiên, các trang mạng cũng không thể thiếu "anh chàng" Lady Gaga của Việt Nam.

Lady Gaga với bộ váy bằng... thịt.

Trong phần dự thi của mình, thí sinh nam với ngoại hình tương đối có trọng lượng đã giới thiệu với Ban giám khảo mình sẽ trình diễn ca khúc theo phong cách của Lady Gaga. Sau phần giới thiệu ấy, là một loạt động tác mô phỏng phong cách biểu diễn của cô ca sĩ người Mỹ gốc Ý này. Dĩ nhiên, không thể thiếu những màn lăn lê bò trườn, nhấp nhổm, ưỡn người... rất quái đản. Thí sinh này đã bị loại ngay sau đó. Đón nhận thông báo của Ban giám khảo, thí sinh này đã...  cười rất tươi(!). Quả nhiên là, cực kỳ khó hiểu!

Không chỉ dừng lại ở các cuộc thi có thu hình ở các cuộc thi ca hát, phong cách của Lady Gaga còn ảnh hưởng đến giới trẻ Việt Nam. Đặc biệt là lứa tuổi thuộc dạng "teen không teen, người lớn không ra người lớn".

Bất cứ tại trung tâm thương mại có kèm theo vui chơi nào ở TP HCM, người ta cũng có thể dễ dàng nhận thấy phong cách ăn mặc quái đản mô phỏng theo thần tượng Lady Gaga hiện hữu. Thậm chí, trào lưu gần nhất là chuyện các cô bé mặt búng ra sữa đang có xu hướng chỉ mặc... đồ lót khi ra đường.

Trên các diễn đàn mạng, cũng có những người phản đối phong cách của Lady Gaga với những ngôn từ rất nặng nề. Họ gọi Lady Gaga là biểu tượng của... sở thú, rồi là thảm họa, lập dị, quái đản, dở người... Nhưng, ai nói thì cứ nói, ai bắt chước thì cứ bắt chước. Và Lady Gaga vẫn đi vào đời sống của giới trẻ Việt Nam một cách mạnh mẽ.

3. Trước đây, khi làn sóng phim truyền hình dài tập của Hàn Quốc "đánh chiếm" sóng của các đài truyền hình, thì "cơn lốc" bắt chước Hàn Quốc đổ bộ không cần lựa chọn địa điểm vào nước ta. Và địa phương bị "ảnh hưởng" nặng nề nhất chính là TP HCM.

Đài truyền hình cho khởi chiếu bộ phim Hàn Quốc liên quan đến bóng rổ, ngay lập tức các trung tâm thể dục thể thao lâm vào trạng thái quá tải về số lượng người đăng ký học môn này. Nữ diễn viên chính trong phim chết vì ung thư máu, lập tức các clip ca nhạc của ca sĩ trong nước cũng có nhân vật chính chết vì... ung thư máu. Diễn viên nam chính bị mù phải từ bỏ tình yêu trong phim Hàn Quốc, phim nước mình cũng y chang. Thậm chí, khi các cô diễn viên xứ Hàn đánh môi son bầm như vừa bị... dập môi thì các cô gái ở nước ta cũng mang... bộ môi bầm dập ấy ra đường. Khi các nam diễn viên trình diễn trang phục áo nửa trong nửa ngoài, tóc rối bù thì... thanh niên Việt Nam cũng "quất” y chang như vậy. Nhìn vào giới trẻ tại TP HCM, có cảm giác lạc lõng như mình đang sống trong phim... Hàn Quốc.

Phải rất lâu sau đó, phong trào bắt chước các diễn viên Hàn Quốc mới lắng xuống. Vừa dìu dịu thì đến lượt nhóm F4 của Đài Loan khuynh đảo xu hướng thẩm mỹ của giới trẻ thông qua bộ phim truyền hình "Vườn sao băng" do Đài Loan sản xuất. F4 vừa thoái lui, thì đến lượt anh chàng đỏm dáng Bi (Rain) xuất hiện...

Có thể nói, chưa bao giờ giới trẻ chạy theo thẩm mỹ một cách loạn nhịp như hiện nay. Và các nhà quản lý văn hóa lại chọn cách  để mặc giới truyền thông phản ứng còn họ đứng ngoài rìa cứ như là... "đó không phải là chuyện của tôi".

Tôi nhớ chuyện của Taylor Swift, nữ ca sĩ nước ngoài người được giới truyền thông quốc tế đặt cho cái danh hiệu rất mỹ miều là "Công chúa tóc vàng của dòng nhạc đồng quê" khi trả lời phỏng vấn của báo chí về tình yêu thì rất hăng say. Nhưng, đối với câu hỏi về sex thì cô lập tức phản đối. Và lâu ngày đã thành cái lệ, bất cứ cuộc trả lời phỏng vấn nào, câu đầu tiên của Taylor Swift bao giờ cũng là "Đừng hỏi tôi về sex" và nếu nguyên tắc của cô không được tôn trọng, cô sẽ bỏ dở buổi phỏng vấn ngay lập tức.

Bởi, theo quan điểm của cô công chúa dòng nhạc đồng quê này thì "Khi nói về sex, người ta thường không nghĩ đến giọng hát. Mà trái lại, họ chỉ nghĩ đến những câu chuyện khác hoặc là về hình thể hơn. Và đó là lý do tôi không muốn nói về điều ấy". Có cảm giác, Taylor mang đậm nét duyên dáng Á Đông cách đây chừng vài thập kỷ trước. Cô hát bằng năng lực, và không tạo nên sự ẩm ĩ bằng mọi giá để thu hút dư luận.

Bao giờ, giới trẻ Việt sẽ cuồng nhiệt những người như Taylor Swift(!?)