Vỡ mộng với thế giới ảo
Con đường đến với nghề streamer
Nai Nai là một live-streamer (những người sử dụng chức năng live-stream chia sẻ khoảnh khắc như đang được truyền hình trực tiếp) ở Thượng Hải (Trung Quốc). Trong thời buổi mạng xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, các ngôi sao internet nổi lên nhanh như diều gặp gió và streamer trở thành một nghề đầy hấp dẫn vì khả năng kiếm tiền không thua bất kỳ ngành nghề nào. Nai Nai cũng vậy, đang trở thành một ngôi sao.
Trước khi dịch COVID-19 bùng phát, Nai Nai đơn giản chỉ cần đi bộ loanh quanh thành phố quyến rũ nhất Trung Quốc này với chiếc điện thoại có gắn gậy selfie, phát sóng trực tiếp.
"Những người bạn" của Nai Nai hầu hết là đàn ông Trung Quốc, độ tuổi từ 15 đến 30. Cô không thể nhìn thấy họ nhưng họ hiển hiện với cô qua những dòng tin nhắn và gửi quà tặng ảo sau khi đăng nhập vào phòng chat (tán gẫu) với cô. Trước hình ảnh ảo, cô nhận được nhiều lời khen ngợi: "Em thật xinh đẹp", "Tôi yêu em", "Cho tôi ngắm đôi chân của em", "Hãy cho tôi nhìn ngực của em", "Ngủ với anh nhé"... Đáp lại, cô nói hết chuyện này sang chuyện khác, thả tim bằng các ngón tay, cảm ơn trước các món quà và kết thúc câu nói bằng những tiếng cười khúc khích.
 |
| Nai Nai tiến hành live-streams khi đang ăn mì. Ảnh: Justin Jin. |
Nai Nai là bạn gái ảo của nhiều người. Fan ghi điểm với cô bằng cách gửi tặng nhiều quà ảo: Máy bay (giá 100 NDT - tương đương khoảng 330.000 đồng), tên lửa (500 NDT - 1,6 triệu đồng), siêu tên lửa (2.000 NDT - 6,6 triệu đồng). Theo đó, tin nhắn của họ sẽ được hiển thị to hơn, sáng hơn, lâu hơn trên màn hình. Vì vậy, một live-streamer khéo léo có thể kiếm được hàng chục triệu NDT mỗi năm. Ngay như Nai Nai, một ngôi sao có tiếng tăm tầm trung, cũng kiếm được 100.000 NDT/tháng (330 triệu đồng/tháng).
Nai Nai tên thật là Gan Xiqi, SN 1996. Cô lớn lên trong một gia đình giàu có ở Nam Xương, tỉnh Giang Tây. Khi còn nhỏ, cô rất thích nhảy múa nên ghi danh vào một trường múa danh tiếng hồi 11 tuổi, sau đó theo học một trường cao đẳng nghệ thuật ở Tây An, tỉnh Thiểm Tây. Nhưng sau khi tốt nghiệp, năm 2018, cô lại không trở thành giáo viên dạy múa. Thay vào đó, cô bắt đầu quay phim cuộc sống hằng ngày của mình bằng điện thoại thông minh và thử nghiệm phát trực tiếp (live-stream).
Gần như ngay lập tức, cô đã thu hút sự chú ý của một công ty tìm kiếm tài năng - Công ty Văn hóa Yuanqian Thượng Hải. Công ty này được Borix Xu thành lập vào cuối năm 2016, đã kiếm được 9 tỉ USD từ thị trường quà tặng kỹ thuật số và streaming. Ngành công nghiệp live-streaming của Trung Quốc đạt 425 triệu thuê bao vào năm 2018, chiếm hơn một nửa số người dùng internet (khoảng 829 triệu), theo thống kê của chính phủ được các phương tiện truyền thông đăng tải lại.
Là đại diện của hàng trăm ngôi sao mạng, Công ty Văn hóa Yuanqian Thượng Hải có doanh thu 130 triệu NDT (429 tỉ đồng) trong năm đầu tiên. Nó thu 10% hoa hồng từ quà tặng cho các live-streamer để đổi lại là cung cấp các dịch vụ như lập kế hoạch sản xuất, hỗ trợ thiết bị và đào tạo. Zoe Dai - Giám đốc điều hành công ty này - cho biết, cô chọn Nai Nai chủ yếu vì ngoại hình đẹp tự nhiên.
Việc được đào tạo khiêu vũ cổ điển là một lợi thế nhưng trên hết, Nai Nai biết cách nói chuyện với đàn ông. Borix Xu thì thẳng thắn hơn, nói rằng: "Là một người đàn ông giàu có, tôi hiểu ngay cô ấy là típ mà những người đàn ông giàu có sẽ thích".
Câu chuyện rất nhiều người đàn ông giàu có đổi quà tặng lấy tình dục, song lại không phải thứ "lợi ích" đáng quan tâm đối với các live-streamer, theo Xu. "Một khi bạn bắt đầu mối quan hệ với người hâm mộ, những món quà tặng dừng lại. Nó nên là một lời hứa không bao giờ thực hiện" - anh nói.
Nhìn thấy tiềm năng của Nai Nai, công ty này đã ký hợp đồng 3 năm gồm chu cấp tiền thuê nhà ở Thượng Hải và để Wang Jianbin (26 tuổi) - một trợ lý sản xuất - quản lý cô.
 |
| Nai Nai với người quản lý Wang Jianbin. Ảnh: Justin Jin. |
Cuốn vào cuộc sống ảo
Trong khi hầu hết nữ live-streamer phát sóng trực tuyến (online) từ nhà hay studio thì Nai Nai tự coi mình là người dẫn ngoài trời, hấp dẫn những người đàn ông thích phiêu lưu và khoe mẽ ôtô. Cô dẫn dắt những người đàn ông - mà nhiều người trong số đó mắc kẹt trong một lớp học, văn phòng - thực hiện những chuyến đi ảo, "đặc biệt vào những ngày thời tiết đẹp".
Quang cảnh có thể là đi ngắm hoa anh đào vào mùa xuân, một chuyến tham quan đường phố, lớp học nhảy K-pop hay đi dọc bến Thượng Hải - một trong những biểu tượng của Trung Quốc.
Những live-streamer chuyên nghiệp thường online từ 6-8 tiếng mỗi ngày. Trong thời gian không online, họ được cho là sẽ trò chuyện ngọt ngào riêng tư với fan hào phóng nhất với mình, lắng nghe tâm tư hay chơi game cùng họ. Ví dụ, Jin He (22 tuổi, ca sĩ đến từ Trùng Khánh) - ngôi sao lớn nhất công ty của Xu - kiếm được thu nhập ròng khoảng 5 triệu NDT/năm (tương đương 16,5 tỉ đồng/năm).
Dẫu vậy, dù xinh đẹp trên mạng, song ngoài đời, Jin phàn nàn về tình trạng căng thẳng kinh niên, những giai đoạn đau đớn và rụng tóc. Bởi lượng người xem thường đạt đỉnh vào ban đêm nên những live-streamer như Jin thường phải làm việc đến tận sáng sớm hôm sau. Tình trạng sức khỏe của cô tệ đến mức mẹ phải đến ở cùng để chăm sóc.
Với Nai Nai, vào năm 2019, trong 3 ngày phát trực tiếp đã có tới 800 người theo dõi (followers), thì bất ngờ một vị khách xuất hiện trên màn hình của cô. Đó là Jiang Bo - một trong những live-streamer ngoài trời nổi tiếng nhất Trung Quốc - gửi cho cô lời mời công khai phát sóng chung. Jiang (25 tuổi, ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc) đến Thượng Hải để nhận một giải thưởng. Có thời gian rảnh rỗi, anh muốn lên sóng trực tiếp cùng một đồng nghiệp nữ. Sử dụng một ứng dụng định vị, anh tìm thấy Nai Nai.
 |
| Nai Nai là một live-streamer nổi tiếng ở Thượng Hải (Trung Quốc). |
Khó tin vào vận may của mình, Nai Nai vội vàng gọi cho người quản lý để được chấp thuận. Và trong vài phút, cô đã online cùng Jiang trước 1,2 triệu fan của anh. Khi cặp đôi cố gắng vượt qua nhau bằng cách hỏi - đáp nhanh với fan, điểm số của họ được cập nhật theo thời gian thực tùy thuộc vào giá trị những món quà ảo mà họ nhận được. Mặc dù fan của Jiang gấp 1.500 lần so với Nai Nai, song nhiều người đã nghiêng về phía cô trong cuộc thi kéo dài 10 phút đó. Và người hâm mộ còn "chơi" Jiang khi thấy anh lép vế là yêu cầu anh đi trao tận tay cho Nai Nai gói băng vệ sinh. Anh buộc phải tuân thủ luật chơi.
Khi Jiang gặp Nai Nai trong căn hộ của cô, anh nói rằng cô đẹp hơn trên mạng. Anh tán tỉnh cô, gợi ý về một cuộc gặp gỡ trong tương lai. Trước người hâm mộ, anh mời cô đi ăn tối. Hai người ra khỏi căn hộ, xuống chiếc Ferrari 458 đang đỗ ở dưới.
Tuy nhiên, Jiang mất vài phút để khởi động xe và không tìm thấy nút đóng cửa kính. Tệ hơn, khi đi đổ xăng, Jiang không thể lùi xe. Rõ ràng, siêu sao không sở hữu chiếc xe có giá trên trời này.
Wang, người quản lý của Nai Nai, không hài lòng. Anh khuyên cô hãy chơi hết mình nhưng tránh trở thành bạn gái của Jiang. Điều đó sẽ khiến live-streamer mất đi phần lớn fan nam. Nhưng với Nai Nai, cô không thể chối từ, nhất là số lượng fan của cô đã tăng vọt sau khi liên kết với ngôi sao nam này. Khi 1 triệu người trông chờ ngày hẹn hò của họ, Nai Nai đã không nghe lời Wang và nảy sinh tình cảm với Jiang. Gần như ngay lập tức, nhiều fan ghen với Jiang và bắt đầu tấn công anh cùng những người theo dõi anh trên mạng. Một "cuộc chiến" tin nhắn diễn ra. Jiang bỏ ngang buổi phát sóng trong sự giận dữ.
"Live streaming không còn giống như lúc ban đầu, cách đây 4 năm, khi bạn đưa lên bất cứ thứ gì cũng kiếm được cả đống tiền. Ngày nay, bạn phải tiếp tục phá vỡ các giới hạn với những ý tưởng mới" - Jiang nói.
Vòng xoáy hủy diệt
Ngày tiếp theo, các live-streamer khác, đều ở độ tuổi 20, đến từ khắp Trung Quốc tụ hội, gồm: Người pha trò nổi tiếng Old Metal đến từ Thẩm Dương, chuyên gia về xe thể thao Face Mask từ Phúc Kiến, nữ ca sĩ Ya Ya từ Nam Kinh, nhà kinh doanh nổi tiếng Big Uncle ở tại Vũ Hán. Jiang với tư cách là chủ trò đã đặt một phòng riêng tại một nhà hàng. Khi khách ngồi xuống hết thì một nửa số điện thoại của họ đã gắn xong trên chân giá. Tất cả đều thốt ra những lời háo hức trước các món quà ảo chồng chất đổ về.
Sáng tiếp theo, những live-streamer này đến kiểm tra một căn cứ quân sự cũ. Họ mặc đồng phục quân đội và tham gia trò huấn luyện với một cựu quân nhân. Các trợ lý của Jiang đã phát trực tiếp sự kiện này cho hàng trăm nghìn fan đang theo dõi. Jiang vốn giỏi thể thao nên luôn xuất hiện như anh hùng trong quá trình huấn luyện. Nai Nai mong manh thì rên rỉ và khóc lóc, khiến các fan thích thú.
Mặc dù là người nổi tiếng, Jiang lại không giàu có như vẻ hào nhoáng mỗi khi xuất hiện nên anh rất cần chương trình huấn luyện quân sự này để tăng cường sự xuất hiện trước công chúng nhằm hướng tới cuộc thi thần tượng thường niên. Cuộc thi được tập đoàn internet khổng lồ Tencent hỗ trợ, Công ty Douyu chủ trì với sự tham gia của hàng trăm nghìn live-streamer. Ấn tượng hơn, nó có hơn 200 triệu người xem đăng ký theo dõi.
 |
| Nai Nai tham gia trò chơi huấn luyện quân sự do Jiang tổ chức. Ảnh: Justin Jin. |
Những live-streamer đầy tham vọng như Jiang thường tự mua quà cho mình để đẩy thứ hạng. Năm 2018, Jiang tích lũy được 40 triệu NDT vào các món quà, giúp anh ta đứng đầu bảng xếp hạng. Anh ta tự mua 1/2 số quà bằng tiền đi vay. Sau khi ban tổ chức cuộc thi thu 1/2 số "tài sản" đó, Jiang được lên trang đầu nhưng cũng đẩy anh tiếp tục lao sâu vào nợ nần. Anh liên tục tìm kiếm các nguồn tài trợ để giữ được thứ hạng.
Vỡ mộng
Trong 3 ngày huấn luyện quân sự, mỗi đêm, Nai Nai lẻn ra khỏi khu ký túc xá nữ để đến bên Jiang cùng những chai bia. Trong cuộc trò chuyện đêm khuya offline đó, Jiang tâm sự với những người đàn ông khác về tình cảm dành cho Nai Nai là thật. Song anh không chắc chắn và không biết cách nào bày tỏ trên mạng. "Bởi người hâm mộ sẽ bắt đầu tấn công, bạn sẽ sụp đổ" - Jiang cho hay.
Với Nai Nai, cô tiếp tục phá vỡ quy tắc khi vào vai người yêu của Jiang. Cô dần tự phá hủy những gì đang có của mình. Fan của hai phía bắt đầu cuộc chiến tin nhắn. Theo Nai Nai, họ bịa đặt về cô khiến cô phẫn nộ, stress. Ngay cả fan cuồng Monster cũng bỏ rơi Nai Nai.
Giữa sự náo loạn ngày càng tăng đó, Nai Nai không còn nhận được tin nhắn an ủi từ người hùng của mình. Jiang nói rằng anh quá bận để gọi cho cô. Bất cứ ai ghé các cuộc live-stream của anh đều thấy anh thực sự bận rộn để theo đuổi những cô gái khác cũng xinh đẹp như Nai Nai. Điều đó làm thỏa mãn người hâm mộ của anh, thu hút thêm fan từ các cô gái.
Nai Nai vỡ mộng, chán nán và tuyên bố bỏ nghề vào sớm ngày 1-5. Cô thức dậy rất muộn, vào tận chiều hôm sau, cảm thấy tự do và sẵn sàng cho một khởi đầu mới. Cô dành 2 ngày rong ruổi ở Thượng Hải cùng các bạn học cũ ở trường múa. Có lẽ, cô sẽ tiếp tục nghiệp múa.
Song, mọi sự không dễ dàng như vậy. "Công ty của chúng tôi sẽ không bao giờ để ai đó đến và rời đi như thế" - Wang tuyên bố. Vì vậy, chiều hôm sau, Nai Nai lại trang điểm và đứng trước "gương thần", cất lời chào "ni hao!". Tin nhắn lại đến, kèm theo quà tặng. Tuy nhiên, 3 tháng sau, Nai Nai phát hiện ra công ty đã bán tài khoản của cô khiến cô không nhận được tiền đổ về. Nai Nai rời công ty, song cũng không thể ký hợp đồng với công ty khác mà không phải trả phí thôi việc. Cô chuyển đến sống trong một căn hộ rẻ hơn.
