Mỹ- EU tranh cãi về IRA

Kế hoạch trị giá 430 tỉ USD (408 tỉ euro) của Mỹ được đặt tên là Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) được Tổng thống Joe Biden ký ban hành vào tháng 8 nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, giảm chi phí thuốc men cho người già và giảm giá năng lượng. Bên cạnh đó, đạo luật cũng cung cấp các khoản trợ cấp lớn và giảm thuế hào phóng khi mua các sản phẩm do Mỹ sản xuất.

Trong cuộc thảo luận ngày 1/12 giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong chuyến thăm Mỹ của ông Macron, ông Biden cho biết IRA phần lớn tập trung vào các khoản đầu tư và hỗ trợ đầu tư cho chống biến đổi khí hậu và chi tiêu xã hội. Tuy nhiên, Mỹ không có ý định sử dụng đạo luật này để gây bất lợi cho bất kỳ đồng minh nào. Thay vào đó nhằm mục đích củng cố chuỗi cung ứng công nghiệp cùng với các đối tác như châu Âu để khắc phục những tổn thương kinh tế trong đại dịch COVID-19 và xung đột tại Ukraine.

Tuy nhiên, các nước EU chỉ trích IRA là mối đe dọa đối với việc làm ở châu Âu, đặc biệt trong ngành năng lượng và ô tô. Ngày 4/12, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU phải hành động để tái cân bằng thị trường trong bối cảnh lo ngại về gói trợ cấp năng lượng xanh mới của Mỹ. Bởi chỉ những quốc gia đã ký thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ, như Canada và Mexico mới có thể hưởng lợi từ các khoản trợ cấp. Điều này đã gây ra những lo ngại ở EU rằng đạo luật có thể gây bất lợi cho các công ty Châu Âu, từ các công ty sản xuất ôtô đến các nhà sản xuất công nghệ xanh.

Reuters dẫn lời bà von der Leyen phát biểu tại thành phố Bruges của Bỉ rằng EU phải "hành động để tái cân bằng sân chơi - nơi IRA hoặc các biện pháp khác tạo ra sự biến dạng". EU cần làm việc với Washington "để giải quyết một số khía cạnh đáng lo ngại nhất của đạo luật".

Tuy nhiên, bà von der Leyen cho biết Brussels cũng phải "điều chỉnh" các quy tắc của riêng mình để tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư công trong quá trình chuyển đổi môi trường và "đánh giá lại nhu cầu tài trợ thêm của Châu Âu cho quá trình chuyển đổi". Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Thương mại của Nghị viện Châu Âu Bernd Lange nói EU nên đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về IRA.

Tại Đức, trong khi Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck kêu gọi EU phản ứng "mạnh mẽ" đối với các khoản trợ cấp mới của Mỹ, thì Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner cảnh báo không nên tham gia vào cuộc chiến thương mại với Mỹ vì cho rằng nền kinh tế Đức có mối liên hệ chặt chẽ với thị trường Mỹ, ông Lindner cho hay Berlin nên "dựa vào ngoại giao kinh tế" để bảo vệ lợi ích thương mại của mình. Chính phủ Đức nói muốn tạo ra một hiệp ước EU - Mỹ để loại bỏ thuế quan công nghiệp, hy vọng sẽ tránh được một cuộc chiến đấu thầu về trợ cấp và thuế quan bảo hộ.

Trong khi đó, Cao ủy EU về thị trường nội địa Thierry Breton  cho rằng hành động của Mỹ sẽ tạo ra sự mất cân bằng cạnh tranh, gây bất lợi cho các công ty EU. Ông kêu gọi thành lập quỹ chủ quyền Châu Âu để hỗ trợ các dự án công nghiệp trong khối.