Tương lai thương mại kỹ thuật số của ASEAN

Với UBIN, các doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, đều có thể hoạt động với sự tin tưởng và linh hoạt hơn, khai phá toàn bộ tiềm năng kinh tế của ASEAN. Nadhir Ashafiq, đồng sáng lập nền tảng logistic dựa trên công nghệ hàng đầu Đông Nam Á The Lorry, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra một môi trường kinh doanh thống nhất tại ASEAN. Ông nói: “Từ góc nhìn của một doanh nhân trẻ, chúng tôi mong muốn việc phê duyệt, thành lập doanh nghiệp và hài hòa các thủ tục dễ dàng hơn trên toàn ASEAN”.

Thúc đẩy chuyển đổi số

ASEAN đã nhận thấy tiềm năng to lớn của thương mại được số hóa. Được thúc đẩy bởi việc thông qua Lộ trình Bandar Seri Begawan: Chương trình nghị sự Chuyển đổi số của ASEAN nhằm đẩy nhanh phục hồi kinh tế và hội nhập kinh tế số của ASEAN vào năm 2021, ASEAN đang trên đà bứt phá trong chuyển đổi kinh tế số thông qua Hiệp định khung Kinh tế số ASEAN (DEFA) - thỏa thuận đầu tiên trong khu vực thuộc loại này - được ký kết tháng 9/2023.

Cùng năm đó, với sự hỗ trợ của Chính phủ Australia thông qua Sáng kiến Tương lai Aus4ASEAN, ASEAN đã bắt đầu hành trình khám phá tầm nhìn ASEAN về một hệ thống nhận dạng doanh nghiệp kỹ thuật số có khả năng tương tác và nhận diện trong khu vực. Điều này đã dẫn đến việc các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN thông qua “Hướng dẫn đánh giá về UBIN” tại Hội nghị lần thứ 55 vào tháng 8/2023, đồng thời được giao nhiệm vụ triển khai sáng kiến UBIN trên toàn bộ các quốc gia ASEAN.

Với nhiệm vụ này, ASEAN đã thực hiện bước tiếp theo hướng tới tầm nhìn UBIN của ASEAN thông qua Lộ trình triển khai để hướng dẫn từng quốc gia thành viên ASEAN thiết lập một hệ thống nhận dạng doanh nghiệp kỹ thuật số có khả năng tương tác trong khu vực.

Tiến sĩ Kao Kim Hourn, Tổng Thư ký ASEAN khẳng định khối cam kết sẽ dẫn đầu xu hướng chuyển đổi số. Ông nhận định: “Kết nối số đã trở thành một cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội quan trọng. Sáng kiến UBIN phản ánh tầm nhìn này, giải quyết các rào cản lâu đời đối với thương mại xuyên biên giới và thúc đẩy niềm tin giữa các doanh nghiệp để phát triển mạnh mẽ trong một nền kinh tế toàn cầu kết nối liền mạch và cạnh tranh”.

Hệ thống đăng ký doanh nghiệp số

UBIN là một khuôn khổ cho phép tương tác giữa các quốc gia ASEAN, đóng vai trò thiết yếu trong việc thiết lập một hệ thống định danh doanh nghiệp đáng tin cậy và có khả năng tương tác trên toàn ASEAN để hỗ trợ các hoạt động kinh doanh xuyên biên giới.

Khuôn khổ này bao gồm 5 thành phần cốt lõi: Dữ liệu đảm bảo việc tiếp xúc thông tin chính xác và an toàn giữa các cơ quan đăng ký doanh nghiệp; công nghệ tập trung vào việc xây dựng một hệ thống phi tập trung và có khả năng tương tác, cho phép xác minh theo thời gian thực và các giao dịch xuyên biên giới an toàn; Quản trị thiết lập khuôn khổ quản lý chung để vận hành hệ thống UBIN trong khu vực và quốc gia; Quy định điều chỉnh UBIN phù hợp với các khuôn khổ pháp lý hiện hành như luật bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư trên toàn AMS. Cuối cùng là các yếu tố hỗ trợ bao gồm các chương trình xây dựng năng lực để đảm bảo việc triển khai suôn sẻ và tăng trưởng bền vững của hệ thống.

Một phân tích do Boston Consulting Group thực hiện dự đoán rằng tác động kinh tế của việc triển khai đầy đủ UBIN là rất lớn, với ước tính cho thấy nó có thể mang lại giá trị kinh tế 110 - 300 tỷ USD - ước tính đóng góp từ 10 - 25% vào tổng giá trị gia tăng của DEFA cho nền kinh tế số của ASEAN. Được thúc đẩy bởi giá trị thương mại xuyên biên giới, chi phí thương mại và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong khu vực, sự tăng trưởng này dự kiến sẽ củng cố nền kinh tế quốc gia và thúc đẩy sự thịnh vượng của khu vực, củng cố vị thế của ASEAN như một sức mạnh kinh tế toàn cầu.

Cơ hội bình đẳng để tăng trưởng

Tăng trưởng bao trùm là trọng tâm trong tầm nhìn ASEAN về hội nhập khu vực. Bằng cách giải quyết các rào cản mang tính hệ thống và thúc đẩy tiếp cận bình đẳng với các cơ hội, UBIN có tiềm năng trao quyền cho các doanh nghiệp, bao gồm các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) cũng như các doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo, những người có động lực tăng trưởng và đổi mới, tham gia vào thương mại toàn cầu, biến nó thành động lực thúc đẩy tiến bộ kinh tế bao trùm trên toàn khu vực.

MSME là xương sống của nền kinh tế ASEAN, chiếm 97 - 99% số doanh nghiệp, đóng góp khoảng 45% vào GDP của ASEAN. Tuy nhiên, chỉ có 18% trong số đó là doanh nghiệp liên quan đến xuất khẩu, một phần do những trở ngại trong việc tiếp cận thị trường quốc tế, chẳng hạn như thủ tục hải quan phức tạp, các quy định nước ngoài khác nhau và sự thiếu tin tưởng chung vào các giao dịch kinh doanh xuyên biên giới và các đối tác. UBIN đặt mục tiêu giải quyết những thách thức này thông qua các trường hợp sử dụng giúp tinh giản các quy trình phức tạp và cho phép MSME tận dụng tối đa các cơ hội mà nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ của ASEAN mang lại.

Một trong những điểm nổi bật của UBIN là việc giới thiệu mã số doanh nghiệp kỹ thuật số được công nhận, nhằm nâng cao niềm tin và uy tín. Tại ASEAN, 70% doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng và tài chính, trong khi khoảng cách giới trong các dịch vụ tài chính vẫn ở mức 9%. Một trong những ứng dụng tiềm năng của UBIN là thu hẹp khoảng cách này bằng cách cải thiện khả năng tiếp cận tài chính toàn diện để củng cố uy tín của các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, giúp họ dễ dàng nhận diện và đáng tin cậy hơn đối với các tổ chức tài chính.