Các FTA thế hệ mới sẽ là “mối đe dọa” với doanh nghiệp nhỏ, năng lực sản xuất thấp

• Hiệp định CPTPP: Mở rộng chân trời kinh doanh Việt Nam – Canada
• Hiệp định EVFTA không chỉ tạo cơ hội cho ngành Dệt may

Ngày 5/6, tại Hà Nội, Trường Đại học Thương mại phối hợp với Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề: “Tác động của các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tới thương mại và đầu tư của Việt Nam”.

Tại hội thảo, các nhà khoa học khẳng định, việc tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới là quyết định chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam nhằm nâng cao vị thế đất nước nói chung, đặc biệt là tạo ra bước phát triển đột phá đối với hoạt động thương mại và đầu tư cho nền kinh tế nói riêng. 

Các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách tham dự hội thảo

Các “FTA thế hệ mới” như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại Việt Nam và EU (EVFTA), được kỳ vọng sẽ tạo ra làn sóng hội nhập lần thứ hai mạnh mẽ hơn đối với Việt Nam.

Cụ thể, các nước tham gia Hiệp định CPTPP cam kết sẽ cắt giảm từ 97% đến 100% số dòng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, tùy theo cam kết của từng quốc gia. Gần như toàn bộ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào các nước thành viên CPTPP khác sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu hoàn toàn ngay khi Hiệp định có hiệu lực; các mặt hàng khác sẽ có lộ trình xóa bỏ thuế quan trong khoảng thời gian từ 5 -10 năm. 

Tham gia vào CPTPP, Việt Nam dự kiến sẽ kích thích xuất khẩu nội khối thêm 14,3%, tương đương với 2,61 tỉ USD, và xuất khẩu sang các nước nằm ngoài khu vực CPTPP sẽ tăng thêm 1,7%, tương đương với 1,4 tỷ USD. CPTPP có thể làm tăng tốc độ tăng trưởng của vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cao hơn 2%-2,4%/năm.

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – châu Âu (EVFTA) cũng có các cam kết mạnh về thuế quan, cụ thể Việt Nam và EU cam kết sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99% các dòng thuế trong khoảng thời gian 7 năm đối với khối Liên minh EU và 10 năm đối với Việt Nam. EVFTA được kỳ vọng sẽ có các tác động tích cực trong việc đổi mới thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, và từ đó sẽ tạo ra sức hấp dẫn lớn đối với các nhà đầu tư.

Da giày là một trong những ngành ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các "FTA thế hệ mới"

Các nhà khoa học tham dự hội thảo còn cho rằng, khi Việt Nam tham gia “FTA thế hệ mới”, doanh nghiệp Việt Nam có lợi thế trong việc tăng cường kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường thành viên hiệp định, góp phần thúc đẩy năng lực sản xuất nội địa. “FTA thế hệ mới” sẽ tạo điều kiện và động lực để thay đổi, cải thiện các chính sách và pháp luật theo hướng minh bạch, thuận lợi, và phù hợp hơn với thông lệ quốc tế. Đồng thời, “FTA thế hệ mới” kích thích thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI.

Tuy vậy, việc dỡ bỏ các hàng rào thuế quan, và hội nhập kinh tế quốc tế cũng sẽ đem lại các trở ngại và thách thức không hề nhỏ cho các doanh nghiệp Việt Nam.  Đó là sự cạnh tranh với các doanh nghiệp quốc tế mặc dù tăng cường khả năng sản xuất trong nước, nhưng lại là “mối đe dọa” với những doanh nghiệp nhỏ, có khả năng sản xuất thấp. 

Thêm nữa, tính chất phức tạp và sâu rộng của các cam kết trong “FTA thế hệ mới” sẽ khiến cho các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong việc tiếp cận, tận dụng các cơ hội mà các FTA mới đưa ra. Một thách thức nữa là việc tham gia vào các “FTA thế hệ mới” sẽ đồng nghĩa với việc tỷ trọng thu ngân sách nhà nước từ thuế nhập khẩu trên tổng thu ngân sách nhà nước sẽ có xu hướng giảm, gây ảnh hưởng đến các chi tiêu, tiêu dùng công cộng…

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Bích Loan, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Thương mại, các FTA thế hệ mới cũng sẽ ảnh hưởng đến đào tạo về kinh tế và quản trị kinh doanh ở những trường đại học chuyên đào tạo kinh tế, thương mại. Các nhà trường sẽ phải thay đổi cách đào tạo, cập nhật và cung cấp những diễn biến mới nhất của dòng chảy kinh tế quốc tế tới người học, giúp các em bổ sung vào hành trang của mình nhiều kiến thức thực tế. “Sắp tới, sinh viên năm thứ 4 của chúng tôi sắp ra trường, chúng tôi kỳ vọng các em sẽ nắm bắt được những tác động của các FTA thế hệ mới, từ đó nhanh chóng tìm kiếm được hướng đi hợp lý trong công việc kinh doanh của mình”, PGS Nguyễn Thị Bích Loan bày tỏ…