Chuyến thăm bất ngờ tới Abkhazia của Thủ tướng Nga:

Cân bằng chiến lược tại Kavkaz

Thứ Năm, 20/08/2009, 08:15
Mặc dù chuyến công du tới Abkhazia của Thủ tướng Nga Vladimir Putin chỉ diễn ra có 1 ngày (12/8), nhưng dư luận trong và ngoài khu vực Kavkaz (Caucasus) vẫn đang có những đánh giá và bình luận khác nhau bởi nhiều nguyên nhân.

Khẳng định vị thế trong khu vực

Đây là chuyến thăm cấp cao đầu tiên của lãnh đạo Nga tới Abkhazia sau khi Tổng thống Dmitry Medvedev chính thức ký sắc lệnh công nhận nền độc lập đối với Abkhazia và Nam Ossetia cách đây khoảng 1 năm. Nhân chuyến công du kể trên, Thủ tướng Putin cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận quy chế độc lập của Abkhazia và Nam Ossetia. Ông Putin cũng không loại trừ khả năng xảy ra một cuộc xung đột mới tại khu vực Kavkaz một khi Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili còn cầm quyền.

Thủ tướng Putin tuyên bố, sẽ đồng ý để Liên Hiệp Quốc và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) cử giám sát viên đến khu vực này nếu OSCE công nhận nền độc lập của Abkhazia. Các giám sát viên của Liên Hiệp Quốc và OSCE đã phải rút khỏi Abakhazia và Nam Ossetia sau khi Nga phủ quyết việc kéo dài nhiệm vụ của họ tại đây.

Nga đã, đang và sẽ ủng hộ về kinh tế, chính trị và cả về quân sự (nếu cần) cho Abkhazia - phát biểu của Thủ tướng Putin sau khi kết thúc cuộc hội đàm lãnh  đạo Abkhazia, ông Sergei Bagapsh ở thủ phủ Sukhumi. Thủ tướng Putin đã thảo luận với lãnh đạo Abkhazia Sergey Bagapsh và chứng kiến lễ ký Hiệp định liên chính phủ về việc Nga giúp đỡ Abkhazia phát triển kinh tế-xã hội. Được biết, Nga đã chuẩn bị gần 40 hiệp định hợp tác để ký với Abkhazia.

Thủ tướng Putin đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt của người dân địa phương bởi họ coi Nga là những anh hùng dân tộc, bảo vệ trong cuộc chiến Abkhazia với Gruzia cách đây 16 năm (1992-1993), cũng như hồi tháng 8/2008. Phát biểu trước thềm chuyến thăm Abkhazia, Thủ tướng Putin tuyên bố, Nga phải bảo vệ nhân dân tại 2 khu vực Abkhazia và Nam Ossetia. Trước đó (8/8), nhân 1 năm ngày bùng nổ "Cuộc chiến 5 ngày Nga-Gruzia", Tổng thống Dmitry Medvedev khẳng định, Moskva sẽ tiếp tục viện trợ cả kinh tế lẫn quân sự cho Nam Ossetia.

Chuyến công du của Thủ tướng Putin diễn ra ngay sau khi vòng đàm phán an ninh lần thứ 3 tại khu vực Kavkaz thất bại. Cuộc họp của nhóm chuyên viên (đại diện của Nga, Gruzia, Abkhazia, Liên Hiệp Quốc và Liên minh châu Âu) về xây dựng cơ chế ngăn chặn xung đột ở Kavkaz đã kết thúc hôm 11/8 tại thành phố Gali của Gruzia mà không đạt được bước đột phá quan trọng nào.

Giới quan sát nhận định, chuyến công du của Thủ tướng Putin tới Abkhazia là nhằm củng cố vị thế của Nga tại khu vực này. Tháng trước (tháng 7), Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã có chuyến công du tới Nam Ossetia. Giới bình luận cho rằng, với 2 chuyến thăm của hai nhà lãnh đạo cấp cao của Nga tới hai khu vực nhạy cảm, Moskva muốn gửi thông điệp tới những quốc gia hữu quan rằng, nước này sẽ không để cho bất cứ nước nào kiểm soát khu vực Kavkaz.

Những tuyên bố và cam kết đầy ấn tượng

Phát biểu trước giới truyền thông hôm 12/8 tại thủ phủ Sukhumi của Abkhazia, Thủ tướng Putin cam kết hỗ trợ mạnh mẽ cho Abkhazia, kể cả hậu thuẫn quân sự nếu cần. Nga sẽ chi gần 500 triệu USD để tăng cường khả năng phòng thủ của Abkhazia, bao gồm biên phòng và xây dựng một căn cứ quân sự của Nga tại khu vực này. Trước đó Nga cũng vừa tuyên bố ủng hộ 68 triệu USD cho Abkhazia để cân bằng ngân sách và phát triển kinh tế sau cuộc chiến hồi tháng 8/2008.

Trước thềm chuyến công du, Thủ tướng Putin đã cảnh báo Gruzia không nên tìm cách tái chiếm Nam Ossetia và Abkhazia bằng vũ lực. Ông Putin cũng khẳng định, Gruzia sẽ vấp phải khó khăn bội phần nếu dùng vũ lực đánh chiếm Nam Ossetia và Abkhazia bởi Nga đang tăng cường các biện pháp bảo đảm an ninh cho hai vùng lãnh thổ này.

Thủ tướng Putin cũng có tuyên bố khiến dư luận yên tâm sau khi khẳng định, Nga không có ý tưởng thiết lập một căn cứ hải quân lớn ở Sukhumi theo đề nghị của Abkhazia. Abkhazia đưa ra lời mời kể trên sau khi Ukraina không muốn cho Nga tiếp tục thuê căn cứ trên bán đảo Crimea của Ukraina, trong đó căn cứ chính ở cảng Sevastopol để Hạm đội Biển Đen trú chân sau khi hết hạn hợp đồng vào năm 2017.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Moskva chưa có kế hoạch tái triển khai các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen từ Ukraina đến Abkhazia. Moskva cũng chưa có ý định triển khai thêm quân tại Abkhazia. Hiện Nga có khoảng 1.000 binh sĩ (có tài liệu nói 3.600) đang đồn trú tại Abkhazia. Dư luận khá quan tâm tới tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Anatoly Serdyukov (12/8) khi ông cho rằng, Hạm đội Biển Đen sẽ tiếp tục ở lại Sevastopol. Trước đó (14/7), Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Đại tướng Nikolai Makarov cũng khẳng định, Moskva sẽ không từ bỏ căn cứ hải quân ở Sevastopol.

Mỹ đã có phản ứng khá thận trọng cả trước, trong và sau khi Thủ tướng Putin tới Abkhazia. Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Alexander Vershbow cho biết, trong tương lai gần Washington không có ý định cung cấp vũ khí cho Gruzia. Ông Alexander Vershbow khẳng định, kể từ sau cuộc chiến hồi tháng 8/2008, Washington đã ngừng cung cấp vũ khí cho Tbilisi.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Grigori Karasin vẫn nhấn mạnh, Mỹ đã bí mật tái vũ trang cho Gruzia, đồng thời cảnh báo Moskva sẽ có hành động đáp trả thích đáng. Giới phân tích nhận định, Washington "dịu giọng" với Moskva bởi kể từ ngày 6/9 tới, Nga chính thức cho phép Mỹ vận chuyển quân nhu tới Afghanistan.

Thỏa thuận này được ký nhân chuyến công du tới Nga của Tổng thống Barack Obama hồi thượng tuần tháng 7. Theo đó, Moskva cho phép Washington mỗi năm được thực hiện miễn phí 4.500 chuyến bay qua lãnh thổ Nga để chuyên chở lính Mỹ và vũ khí tới Afghanistan. Thỏa thuận kể trên sẽ tiết kiệm cho Mỹ khoảng 133 triệu USD/năm

Nguyễn Thị Lân (tổng hợp)
.
.