Palestine: Hai Thủ tướng cùng tồn tại

Được biết, chiều 17/6, danh sách nội các của chính phủ do Thủ tướng Salam Fayyad lãnh đạo đã được công bố. Giới truyền thông cho biết, trước khi dự lễ tuyên thệ nhậm chức của chính phủ khẩn cấp do tân Thủ tướng Salam Fayyad lãnh đạo, Tổng thống Mahmoud Abbas đã có cuộc gặp với Tổng lãnh sự Mỹ Jacob Walles tại Jerusalem.

Giới quan sát cho rằng sắc lệnh của Tổng thống Mahmud Abbas khó đảo ngược được tình thế ở dải Gaza, nhưng có thể cho phép Fatah củng cố sức mạnh ở khu Bờ Tây, dọn đường cho sự tồn tại của nhất quốc lưỡng... Thủ tướng.

Hiện không ai phủ nhận một thực trạng đáng buồn và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát một cuộc nội chiến khi mà tân chính phủ của Thủ tướng Salam Fayyad chỉ kiểm soát được một nửa đất nước - giới hạn ở khu Bờ Tây, nơi có khoảng 2 triệu dân, phần còn lại do các tay súng Hamas của Thủ tướng Ismail Haniyeh kiểm soát, nơi có khoảng 1,5 dân sinh sống tại dải Gaza.

Được biết, Thủ tướng Ismail Haniyeh vừa bổ nhiệm Thiếu tướng Said Fanouna là người thay thế Tư lệnh cảnh sát dải Gaza trước đây vốn trung thành với Tổng thống Mahmud Abbas. Tổng thống Mahmud Abbas coi việc Hamas chiếm dải Gaza là hành động "đảo chính quân sự".

Nhiều người cho rằng, tình trạng khẩn cấp cùng việc, song hành hoạt động của 2 chính phủ đã và đang đẩy chính trường Palestine vào cuộc khủng hoảng không lối thoát.

Được biết tân Thủ tướng Salam Fayyad là người có quan điểm ôn hòa, từng lấy bằng tiến sĩ tại Trường Đại học Texas, Mỹ, một chính khách độc lập, có uy tín và có quan hệ tốt với cả Mỹ và Israel, do đó ông nhận được sự ủng hộ của họ ngay sau khi được Tổng thống Mahmud Abbas thay thế Thủ tướng Ismail Haniyeh.

Hơn nữa, trước khi được cử làm Bộ trưởng Tài chính trong chính phủ của Tổng thống Yasser Arafat, ông Salam Fayyad từng làm việc một thời gian tại Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và đây là điều kiện để tân Thủ tướng kêu gọi các quốc gia thành viên của IMF viện trợ tài chính cho Palestine chấn hưng lại đất nước sau bao năm chiến tranh và nội chiến tàn phá.

Điều đáng quan ngại nhất đã xảy ra, đó là cuộc xung đột giữa Hamas và Fatah đã lan tới khu vực Bờ Tây. Cuộc xung đột hiện nay không những tạo ra tình trạng cướp bóc, mà còn khiến cho mục tiêu vì một đất nước Palestine thống nhất và độc lập càng bị lùi xa.

Theo giới truyền thông, những tay súng Hamas đã cướp phá nhà cửa của những người ủng hộ Fatah hoặc nhà cửa của những người dân chạy loạn. Tư dinh của cố Tổng thống Yasser Arafat cũng nằm trong số những địa chỉ bị cướp phá. Nhiều người dân Palestine ở dải Gaza đã bắt đầu lên đường tị nạn.

Để xảy ra tình trạng này một phần trách nhiệm thuộc về Fatah bởi đây là lần đầu tiên trong lịch sử, Fatah đánh mất quyền kiểm soát của mình ở dải Gaza và rút về cố thủ ở khu Bờ Tây. Ai Cập thông báo, đã có gần 100 quan chức Fatah vượt biên giới sang nước này sau khi họ bị Hamas đánh bật ra các vị trí kiểm soát.

Do bị "mất mặt" trong việc để rơi nhiều trụ sở vào tay Hamas một cách dễ dàng nên các tay súng Fatah vẫn đang tiếp tục đánh chiếm hàng chục văn phòng của Hamas tại thành phố Nablus và thành phố Hebron, khu Bờ Tây như Bộ Giáo dục, Bộ Nội vụ, tòa thị chính...

Thậm chí, họ tràn cả vào trụ sở Quốc hội bắt Phó Chủ tịch Quốc hội Hassan Kreisheh, nhưng bị các nghị sỹ khác ngăn cản. Người ta thực sự quan ngại khi Lữ đoàn cảm tử Al Aqsa của Fatah kêu gọi ban hành thiết quân luật và đặt Hamas ra ngoài vòng pháp luật.

Có tin nói rằng, Muhammed Dahlan, người đứng đầu cơ quan An ninh và là cố vấn quân sự của Tổng thống Mahmud Abbas đã bí mật trở về dải Gaza để tổ chức lại lực lượng cho một cuộc phản công vào Hamas trong thời gian tới. Theo thống kê, các cuộc xung đột trong gần 10 ngày qua giữa Fatah và Hamas đã khiến gần 120 người thiệt mạng, hơn 550 người khác bị thương.

Giới bình luận cho rằng, để xảy ra tình cảnh hiện nay một phần là do chính phủ đoàn kết chỉ là kết quả của những nỗ lực không xuất phát từ lợi ích chung của dân tộc mà chỉ là giải pháp tạm thời nhằm chấm dứt các cuộc xung đột đẫm máu giữa Fatah và Hamas kể từ khi Hamas lên nắm quyền sau cuộc tổng tuyển cử tháng 1/2006.

Nhiều người đã nói, nghèo đói và cuộc tranh giành quyền lực là nguyên nhân chính khiến cho Palestine rơi vào cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài. Và chính những bất đồng trong nội bộ đã khiến cho Palestine đánh mất cơ hội hoà giải với Israel nhằm tiến tới việc thành lập một quốc gia độc lập.

Về phần mình, lãnh đạo Hamas cho rằng quyết định cách chức Thủ tướng Ismail Haniyeh của Tổng thống Mahmud Abbas là bất hợp pháp, còn bản thân ông Ismail Haniyeh cũng tuyên bố tiếp tục điều hành nội các cũ.

Nhưng lãnh tụ tối cao của Hamas Khaled Meshaal (hiện đang sống ở Syria) lại tiếp tục khẳng định, theo đó Hamas muốn hợp tác với Tổng thống Mahmud Abbas vì lợi ích chung của dân tộc Palestine. Và để tỏ ý hòa giải với Tổng thống Mahmud Abbas, Hamas đã trả tự do cho 3 trong số 10 lãnh đạo Fatah bị bắt trước đó.

Cho đến nay, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới cũng như các tổ chức quốc tế khác đã đưa ra lời kêu gọi Hamas và Fatah nhanh chóng chấm dứt tình trạng xung đột. Cả Mỹ, Isarel và Liên minh châu Âu, Liên hợp quốc, Nga… đều tuyên bố sẽ nhanh chóng bãi bỏ lệnh cấm vận và nối lại viện trợ nhân đạo. Về phần mình, Israel cũng đang theo dõi sát tình hình đang diễn ra tại dải Gaza