BRICS mở ra kỷ nguyên mới

“Thông qua hội nghị thượng đỉnh này, BRICS đã bắt tay vào một chương mới”, ông Ramaphosa nhấn mạnh khi bình luận về quyết định của tổ chức này kết nạp 6 quốc gia là Argentina, Ai Cập, Iran, UAE, Saudi Arabia và Ethiopia, bắt đầu từ ngày 1/1/2024.

"Bản thân BRICS là một nhóm các quốc gia đa dạng. Đó là mối quan hệ đối tác bình đẳng giữa các quốc gia có quan điểm khác nhau nhưng có tầm nhìn chung về một thế giới tốt đẹp hơn. Với tư cách là 5 quốc gia BRICS, chúng tôi đã đạt được thỏa thuận về các nguyên tắc, tiêu chuẩn, tiêu chí và biện pháp hướng dẫn các thủ tục của quá trình mở rộng BRICS, vốn đã được thảo luận trong một thời gian dài. Chúng tôi đã nhất trí về giai đoạn đầu tiên của quá trình mở rộng này và các giai đoạn tiếp theo sẽ diễn ra sau đó", Tổng thống Nam Phi lưu ý.

Ngoài vấn đề mở rộng, các thành viên BRICS lưu ý sự cần thiết phải cải cách các hệ thể chế quốc tế, chẳng hạn sử dụng các hệ thống thanh toán thay thế. Để tăng cường sự ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu, các bộ tài chính và ngân hàng trung ương của các quốc gia BRICS đã được giao nhiệm vụ xem xét vấn đề thực hiện thanh toán bằng tiền tệ quốc gia và “một số công cụ thanh toán khác không chỉ dựa vào đồng tiền của Mỹ và châu Âu”. Kết quả sẽ được báo cáo lại cho các nhà lãnh đạo BRICS vào hội nghị thượng đỉnh tiếp theo. Phát biểu tại hội nghị, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres cho biết Hội đồng Bảo an và hệ thống tài chính Bretton Woods cần được cải tổ. Ông nói: “Các cấu trúc quản trị toàn cầu ngày nay phản ánh thế giới của ngày hôm qua. Chúng phần lớn được tạo ra sau Thế chiến II, khi nhiều nước châu Phi vẫn còn bị các cường quốc thực dân cai trị. Điều này đặc biệt đúng với Hội đồng Bảo an và hệ thống Bretton Woods”.

Quan chức hàng đầu của LHQ nói: “Chúng ta không thể chịu đựng được một thế giới với nền kinh tế và hệ thống tài chính toàn cầu bị chia rẽ; với các chiến lược khác nhau về công nghệ, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo và với các khuôn khổ an ninh xung đột nhau”. Ông Guterres cho biết: “IMF ước tính rằng sự rạn nứt như vậy có thể gây thiệt hại 7% GDP toàn cầu - một khoản chi phí mà các nước có thu nhập thấp, chủ yếu ở châu Phi phải gánh chịu một cách không tương xứng. Tôi đến Johannesburg với một thông điệp đơn giản: Trong một thế giới đang bị khủng hoảng tràn ngập, không có lựa chọn nào khác ngoài hợp tác. Chúng ta phải khẩn trương khôi phục niềm tin và phục hồi chủ nghĩa đa phương cho thế kỷ 21. Điều này đòi hỏi sự can đảm để thỏa hiệp vì lợi ích chung".

Kết thúc hội nghị, các thành viên BRICS cam kết tăng cường phối hợp kinh tế vĩ mô và làm sâu sắc hơn hợp tác kinh tế. Các thành viên đã công bố kế hoạch tăng cường hợp tác trong nông nghiệp để đảm bảo an ninh lương thực. Cần lưu ý rằng các nước BRICS chiếm 1/3 sản lượng lương thực của thế giới. BRICS chống lại các rào cản thương mại, bao gồm cả những rào cản do một số nước phát triển áp đặt với lý do chống biến đổi khí hậu.

Các nước BRICS quan ngại về các xung đột trên thế giới và ủng hộ giải pháp hòa bình thông qua đàm phán. Tổ chức này hỗ trợ các giải pháp ngoại giao cho các cuộc xung đột ở Niger, Libya và Sudan trên cơ sở LHQ và Liên minh châu Phi. BRICS cũng hoan nghênh mọi nỗ lực nhằm thúc đẩy một giải pháp chính trị và đàm phán cho cuộc khủng hoảng Syria. Giải pháp cho vấn đề hạt nhân Iran cần phải mang tính hòa bình và ngoại giao. Các thành viên BRICS ghi nhận với sự đánh giá cao "các đề xuất hòa giải" nhằm giải quyết hòa bình cuộc khủng hoảng Ukraine, bao gồm cả phái đoàn gìn giữ hòa bình châu Phi.

Các nước BRICS cam kết thực hiện một cách tiếp cận cân bằng nhằm tăng cường và tích hợp tiếng nói của Nam bán cầu vào chương trình nghị sự G20 trong nhiệm kỳ chủ tịch của Ấn Độ vào năm 2023 và các nhiệm kỳ tổng thống của Brazil và Nam Phi vào năm 2024 và 2025.

Sự phục hồi kinh tế toàn cầu do mất cân bằng sau đại dịch đang làm gia tăng bất bình đẳng toàn cầu. Các nước BRICS cam kết tăng cường nỗ lực phòng ngừa, chuẩn bị và ứng phó với đại dịch.

BRICS kêu gọi các thành viên LHQ sớm thông qua Công ước toàn diện về chống khủng bố quốc tế, cũng như khởi động các cuộc đàm phán về công ước quốc tế về ngăn chặn các hành động khủng bố hóa học và sinh học trên nền tảng của Hội nghị giải trừ quân bị.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói với các phóng viên rằng sự tăng trưởng "bùng nổ" của nhóm BRICS được thúc đẩy bởi sự hiểu biết của nhiều quốc gia rằng phương Tây đang ngoan cố bám lấy quyền bá chủ đang mờ nhạt của mình trong các vấn đề toàn cầu và họ sẽ dùng mọi biện pháp cực đoan để bảo vệ quyền lực này. Theo ông Lavrov, tư duy bá quyền này lan rộng ra toàn cầu và "mọi người đều hiểu rằng Mỹ đang theo đuổi mục tiêu không chỉ là trừng phạt Nga", mà trên thực tế đang tìm cách "nhổ tận gốc rễ" và loại bỏ bất kỳ hình thức bất đồng chính kiến hoặc không tuân thủ nào". Ngoại trưởng Nga khẳng định xu hướng này đặc biệt rõ ràng ở châu Phi thời gian gần đây. "Mặc dù nhiều quốc gia có thể không thấy dễ dàng khi chỉ chịu đựng áp lực, nhưng họ (các quốc gia đăng ký làm thành viên) coi BRICS là một nhóm đồng minh và nền tảng của thế giới đa cực mà tất cả chúng ta nên làm bây giờ là cống hiến hết mình để tạo ra sự tồn tại", ông kết luận.

Tổng thống Nga Putin cho biết qua video tại cuộc họp BRICS rằng hầu hết thế giới đang ngày càng mệt mỏi trước áp lực và sự thao túng của phương Tây nhưng sẵn sàng hợp tác công bằng và tôn trọng lẫn nhau. Ông nói rằng đó là cơ sở để các nước BRICS xây dựng mối quan hệ nhiều mặt với tất cả các quốc gia và tổ chức khu vực và quốc tế. Ông Putin lưu ý rằng BRICS hiện đang tập trung sự chú ý vào châu Phi. Tổng thống cũng cho biết hội nghị thượng đỉnh St. Petersburg tái khẳng định rằng Nga và châu Phi ngày càng được gắn kết bởi mối quan hệ hữu nghị và mối quan hệ chặt chẽ, cùng có lợi. "Chúng tôi đánh giá rất cao việc các nước châu Phi có thái độ rất thân thiện với người dân Nga. Về phần mình, Nga thực sự quan tâm đến việc tiếp tục làm sâu sắc hơn các mối quan hệ nhiều mặt với lục địa châu Phi. Chúng tôi sẽ tích cực thúc đẩy các mối quan hệ này trên thực tế và thực hiện các dự án chung mới trong nhiều lĩnh vực khác nhau", ông nói.