Hòa bình còn xa với Gaza

Ngày 13/3, hãng tin Al Arabiya dẫn một nguồn tin trong phong trào Hamas cho biết Hamas sẽ cử một phái đoàn đến Cairo trong vài ngày tới để thảo luận chi tiết về thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời cho biết thêm rằng phong trào này đã nhận được đề xuất quốc tế về lệnh ngừng bắn, trong đó bao gồm việc thả trẻ em, phụ nữ và người già bị giam giữ trong các nhà tù của Israel. Tuy nhiên, ngay sau khi Al Arabiya đăng thông tin này, lãnh đạo Hamas đã lên tiếng phủ nhận việc nhận được lời đề nghị quốc tế về lệnh ngừng bắn kéo dài ở Gaza cùng với việc đưa những người di dời dần dần trở về, phong trào cũng phủ nhận việc một phái đoàn sẽ tới Cairo để thảo luận chi tiết về đề nghị này với buổi hòa giải.

Thủ lĩnh phong trào Hamas, Muhammad Nazzal, xác nhận với các hãng tin Al-Arabiya và Al-Hadath rằng các cuộc đàm phán giữa Hamas và Israel đang diễn ra. Ông Nazzal nói thêm rằng những gì Israel đang đề xuất liên quan đến một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời là điều mà Hamas bác bỏ, và rằng sự hiện diện của Israel ở Dải Gaza ngăn cản sự trở lại của những người di tản đến khu vực của họ và cản trở sự xuất hiện của viện trợ nhân đạo, điều mà Hamas nhất quyết đòi vào Dải Gaza mà không hạn chế.

Phong trào Hamas hồi tháng 2 đã công bố kế hoạch ngừng bắn ba giai đoạn ở Dải Gaza, bao gồm việc Israel rút quân hoàn toàn, tái thiết cơ sở hạ tầng của khu vực này và trao đổi con tin và thi thể của những người thiệt mạng. Reuters trích dẫn tài liệu dự thảo cho biết giai đoạn đầu tiên của kế hoạch liên quan đến việc đàm phán ngừng bắn với Israel thông qua các trung gian hòa giải. Nó cũng quy định việc tái thiết các bệnh viện và trại tị nạn ở Dải Gaza, cũng như việc rút quân Israel khỏi các khu vực đông dân cư trong vùng đất này.

Ngoài ra, việc trao đổi tù nhân lấy tù nhân Palestine ở Israel cũng như việc cung cấp viện trợ nhân đạo sẽ diễn ra trong vòng 45 ngày. Giai đoạn thứ hai liên quan đến việc trao đổi các tù nhân nam Israel lấy một số lượng tù nhân Palestine không xác định và rút hoàn toàn quân đội Israel khỏi Dải Gaza. Ở giai đoạn cuối, các bên nên trao đổi hài cốt của các nạn nhân.

Quan chức Israel khẳng định sự thay đổi các nhà lãnh đạo Hamas có thể cho phép tiến tới các cuộc đàm phán nghiêm túc. Các quan chức giải thích rằng Hamas nhận ra rằng họ phải thực hiện bước tiếp theo. Tuyên bố chỉ ra rằng Israel đang chờ phản hồi chính thức từ Hamas để tìm hiểu xem liệu họ có sẵn sàng chuyển sang các cuộc đàm phán nghiêm túc hơn trên cơ sở Thỏa thuận khung Paris hay không.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Anthony Blinken cho biết trên nền tảng X rằng đất nước của ông tiếp tục nỗ lực để đạt được lệnh ngừng bắn ngay lập tức và bền vững trong ít nhất sáu tuần như một phần của thỏa thuận thả những người bị giam giữ ở Dải Gaza. Ông Blinken nói rằng hòa bình là có thể, nhưng cần thiết và cấp bách. Ông tiếp tục rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục nỗ lực để đảm bảo rằng hòa bình và tự do tín ngưỡng được mở rộng cho tất cả người Hồi giáo và tất cả các dân tộc trên khắp thế giới.

 Trước đó, ngày 9/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden tỏ ra cứng rắn hơn với Thủ tướng Israel Netanyahu. Trả lời phỏng vấn đài MSNBC, Tổng thống Mỹ nhấn mạnh là hành động của Thủ tướng Netanyahu ‘‘gây tổn hại cho Israel nhiều hơn là có lợi’’. Ông Biden cho biết có thể xem xét lại viện trợ cho Israel nếu nước này mở rộng hoạt động trên bộ ở Dải Gaza đến thành phố cực nam Rafah ở biên giới với Ai Cập, nơi có khoảng 1,4 triệu người hiện đang trú ẩn. Politico đưa tin hoạt động ở Rafah vẫn chưa xảy ra. Một quan chức quân sự giấu tên của Israel cho biết, những người tị nạn Palestine sẽ phải được sơ tán khỏi thành phố trước khi nó có thể bắt đầu và quân đội sẽ phải được huấn luyện.

Một quan chức Mỹ khác cho biết, Israel vẫn chưa đưa ra kế hoạch hợp lý và khả thi để bảo vệ dân thường ở Rafah, vì Mỹ muốn thấy điều đó trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào. Tuần trước, Tổng thống Biden cho biết ông sẽ tiếp tục gửi vật tư cần thiết cho hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome của Israel, nhưng nói thêm rằng thương vong hàng loạt của người Palestine là “ranh giới đỏ” đối với ông.

Về phần mình, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết ông vẫn sẽ tiến vào Rafah bất chấp những cảnh báo, và rằng lệnh ngừng bắn trong tháng chay Ramadan của người Hồi giáo chỉ có thể thực hiện được nếu những con tin còn lại do phong trào Hamas của người Palestine nắm giữ được thả.

Đàm phán giữa Israel và tổ chức Hamas, qua ba trung gian Mỹ, Ai Cập và Qatar, đang giậm chân tại chỗ. Theo AFP, lập trường của hai bên vẫn còn rất xa cách. Hamas yêu cầu chấm dứt chiến tranh, quân đội Israel rút khỏi Gaza, trước khi chấp nhận trao trả toàn bộ con tin. Về phần mình, Israel đòi Hamas cung cấp danh sách chính xác các con tin còn sống, trong khi Hamas khẳng định không thể cho biết ‘‘ai còn sống và ai đã chết’’.

Ngày 12/3, đại diện hòa giải Qatar cho biết rằng Israel và Hamas chưa tiến gần đến một thỏa thuận nhằm ngăn chặn giao tranh ở Gaza và giải phóng con tin, đồng thời cảnh báo rằng tình hình vẫn “rất phức tạp”. Bất chấp nhiều tuần đàm phán với sự tham gia của các nhà hòa giải Mỹ, Qatar và Ai Cập, tháng chay Ramadan của người Hồi giáo đã bắt đầu vào thứ Hai tuần này mà không bắt đầu một lệnh ngừng bắn và trao đổi con tin mà họ mong đợi.

Sau gần 5 tháng chiến tranh, Liên hợp quốc cảnh báo nguy cơ “nạn đói đại trà”, lên án “tất cả các bên vi phạm nhân quyền một cách trắng trợn” đối với người dân ở dải Gaza. Tổng thư ký LHQ hôm 11/3 cho biết ông kinh hoàng trước việc tiếp tục xung đột ở Gaza bất chấp lễ Ramadan, đồng thời kêu gọi “im lặng tiếng súng” và thả con tin để tôn vinh tinh thần của tháng Ramadan.