Thế giới dõi theo cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Trung

Đây là một cuộc họp quan trọng bởi nó đề cập đến nhiều chủ đề như xung đột Israel-Hamas, vấn đề Đài Loan hay chiến sự ở Ukraine. Trong khi hai nhà lãnh đạo dường như đã trở nên thân thiết hơn trong cuộc gặp cuối cùng vào năm ngoái thì một vài tình tiết sau đó đã làm xấu mối quan hệ Mỹ-Trung, khởi nguồn từ vụ khinh khí cầu.

Hàn gắn từ những đổ vỡ

Đã đến lúc phải xoa dịu căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Đây là thông điệp mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn truyền tải trong buổi gặp mặt tại San Francisco (Mỹ), bên lề Diễn đàn APEC.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều muốn nối lại tình hữu nghị, đặc biệt là để tránh căng thẳng leo thang vì có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh giải thích: “Mọi nỗ lực nhằm định hình một quốc gia khác theo ý muốn và mô hình của riêng họ từ đầu sẽ chỉ là một điều ước viển vông và không thể thành hiện thực. Trung Quốc không tìm cách thay đổi Mỹ và Mỹ cũng không nên tìm cách định hình hay thay đổi Trung Quốc”.

Bất chấp tình hình địa chính trị và an ninh căng thẳng, bất chấp cuộc chiến thương mại đã và đang diễn ra, Mỹ và Trung Quốc đều đồng lòng cho rằng nền kinh tế của cả hai quốc gia không thể tách rời. Có một điều mà tất cả đều phải tôn trọng: Tính thực tế của thị trường. Các chuyên gia Trung Quốc cũng đồng tình như vậy. Ngay cả khi Bắc Kinh và Washington cáo buộc bên kia không tôn trọng quy tắc cạnh tranh tự do, ngay tại đỉnh điểm căng thẳng, tàu container vẫn ra vào tấp nập. Chắc chắn, vào tháng 9/2022, Mỹ nhập khẩu hàng hóa từ Mexico nhiều hơn, vượt mặt cả hàng hóa từ Canada và Trung Quốc. Thế nhưng, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn lệ thuộc lẫn nhau rất nhiều.

Sự phụ thuộc lẫn nhau của các nền kinh tế là điều đưa hai nước đến với nhau. Đối mặt với tình trạng kinh tế suy thoái, Chủ tịch Tập Cận Bình và phái đoàn của ông sẽ làm mọi cách nhằm cố gắng trấn an các nhà đầu tư ở Mỹ - những người đang nâng cảnh giác với Trung Quốc. Về phía Mỹ, chính quyền của ông Joe Biden, từ lâu, đã từ bỏ quan điểm “chia cắt” của ông Donald Trump và áp dụng chiến lược của người châu Âu: “Giảm thiểu rủi ro”. Ông Gao Zhikai - Phó Chủ tịch Trung tâm về Trung Quốc và toàn cầu hóa (CCG) chia sẻ: “Chia cắt Trung Quốc và Mỹ, nó giống như cố gắng chia cắt Trái đất và Mặt trăng, điều đó là không thể. Và, nếu làm thật thì sẽ để lại hậu quả cực kỳ nguy hiểm. Cần phải xác định và lên án những thực thể và quan chức Mỹ nào đưa ra ý tưởng này. Trên thực tế, việc xem “Trung Quốc như một rủi ro” mới chính là rủi ro lớn nhất”.

Jack Sullivan, Cố vấn An ninh Nhà Trắng cho biết: “Hoa Kỳ và Trung Quốc có nền kinh tế phụ thuộc lẫn nhau”. Bà Janet Yellen, Bộ trưởng Tài chính Mỹ cảnh báo, nếu quan hệ Mỹ-Trung sụp đổ hoàn toàn thì nền kinh tế toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho hay: “Chúng tôi phản đối định nghĩa quan hệ Trung-Mỹ theo thuật ngữ cạnh tranh”. Nhật báo Global Times (Trung Quốc) giải thích rằng San Francisco đang quan tâm đến vấn đề ổn định quan hệ kinh tế giữa hai nước, nhằm phục hồi tăng trưởng toàn cầu.

Điều gì đang thôi thúc cả hai bên?

Cả hai nhà lãnh đạo đều đang trải qua giai đoạn nhạy cảm trong nước và họ cần kết quả kinh tế tích cực hơn tại quê nhà. Để duy trì đà tăng trưởng đáng kinh ngạc trong quá khứ, Mỹ cần xoa dịu những căng thẳng có thể gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ. Còn tại Bắc Kinh, ông Tập Cận Bình đang phải đối mặt với sự thật là Trung Quốc không thể thay thế được cường quốc hàng đầu thế giới nhanh như mong đợi. Tốc độ tăng trưởng đang chậm lại, trong khi tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Thị trường Mỹ là một lối thoát để duy trì hoạt động của các nhà máy và khởi động lại hoạt động bị ảnh hưởng do cơn khủng hoảng bất động sản.

Vài ngày trước, Bắc Kinh đã thể hiện thiện chí bằng cách nhập khẩu 3 triệu tấn đậu nành, một loại hạt mà Trung Quốc thường mua ở Brazil vì giá rẻ. Ngoài ra còn có tin đồn về một đơn đặt hàng của Trung Quốc từ Boeing, nhà sản xuất máy bay hiện đang bị các hãng hàng không Trung Quốc phớt lờ. Đổi lại, Bắc Kinh mong Washington sẽ dỡ bỏ các hạn chế đối với việc xuất khẩu chất bán dẫn nhưng có lẽ khó thành hiện thực vì Tổng thống Mỹ Joe Biden vừa gia hạn thêm lệnh cấm này. Mặt khác, căng thẳng giảm bớt có thể đưa các công ty Mỹ quay trở lại thị trường Trung Quốc. Những doanh nhân hàng đầu thế giới như Elon Musk sẽ tham gia bữa tối được tổ chức để vinh danh ông Tập Cận Bình. Những khoản đầu tư cũng như các đơn đặt hàng của họ đều được hoan nghênh để hỗ trợ tăng trưởng của Trung Quốc.