Đường dây khai thác hàng triệu tấn than lậu: Sẽ làm rõ trách nhiệm cơ quan quản lý

Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố 12 đối tượng cùng về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” theo điều 227 Bộ luật Hình sự.

Lộ diện những cú móc ngoặc trăm tỷ

Đại tá Nguyễn Bá Thành, Trưởng phòng 10, Cục Cảnh sát kinh tế cho biết, căn cứ trên tài liệu điều tra ban đầu, cơ quan điều tra khởi tố các đối tượng về hành vi “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Tuy nhiên, trong quá trình điều tra mở rộng, nếu xét thấy hành vi của các đối tượng cấu thành tội khác thì cơ quan điều tra sẽ thay đổi tội danh để điều tra, đảm bảo việc xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.

12 đối tượng bị khởi tố liên quan đến đường dây than lậu “khủng” trên, hình thành 2 nhánh công ty gia đình. Nhánh thứ nhất của Châu Thị Mỹ Linh, trú ở Q.12, TP. Hồ Chí Minh, là Giám đốc Công ty CP Yên Phước và anh em, họ hàng. Nhánh thứ 2 là anh em Bùi Hữu Thanh, Bùi Hữu Giang - được mọi người biết đến là đại gia lan đột biến ở  tại Quảng Ninh và anh em, bạn bè của hai đối tượng này.

Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương - đơn vị khai thác chính tại mỏ than Minh Tiến thuộc huyện Đại Từ, Thái Nguyên thuộc sở hữu của anh em Bùi Hữu Giang, Bùi Hữu Thanh. Công ty này được Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Hải Dương cấp giấy phép đăng ký kinh doanh lần đầu năm 2017 với vốn điều lệ 5 tỉ đồng, đến nay doanh nghiệp này đã 6 lần thay đổi giấy phép đăng ký kinh doanh. Mặc dù đại diện là Hà Anh Tuấn với chức danh giám đốc nhưng vốn chủ yếu là của anh em Thanh và Giang với  hơn 100 tỷ đồng.

Bùi Hữu Thanh và Bùi Hữu Giang không trực tiếp tham gia điều hành hoạt động tại Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương mà cử Bùi Mạnh Cường, lái xe của Vũ Thị Hiếu (vợ Bùi Hữu Thanh) quản lý chính ở công ty, đồng thời cắt cử nhiều người thân tín tham gia vào các hoạt động của công ty.

Dù không trực tiếp tham gia các hoạt động của công ty nhưng Thanh và Giang là những người điều hành, thu lợi nhuận từ hoạt động khai thác than lậu tại mỏ than Minh Tiến, đưa về Hải Dương bán để thu lời bất chính.

Theo tài liệu của Cơ quan công an, năm 2014 UBND tỉnh Thái Nguyên cấp giấy phép khai thác khoáng sản tại mỏ than Minh Tiến thuộc huyện Đại Từ với trữ lượng 8.500 tấn/năm. Thời hạn khai thác đến năm 2031 với tổng trữ lượng được phép là hơn 136.000 tấn cho Công ty CP Yên Phước. Sau khi hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, từ năm 2018 Công ty Yên Phước bắt đầu khai thác than bằng hình thức lộ thiên.

Năm 2019, Châu Thị Mỹ Linh và Hà Anh Tuấn (đại diện Công ty Đông Bắc Hải Dương - công ty này do anh em Bùi Hữu Thanh và Bùi Hữu Giang cổ phần chính với 70% cổ phần), ký hợp đồng để cho Công ty Đông Bắc được khai thác, chế biến than tại mỏ than Minh Tiến; giá thành khai thác 1 tấn than thành phẩm là 450.000 đồng; khối lượng khai thác ít nhất 400.000 tấn/năm; hiệu lực hợp đồng là 5 năm, kể từ ngày ký kết. Công ty Yên Phước bán tất cả sản phẩm than và đá đen kẹp than sau khai thác cho Công ty Đông Bắc Hải Dương, không được bán cho bất cứ đơn vị thương mại nào khác, giá bán cụ thể xác định theo từng loại than và thay đổi theo thị trường. 

Thực tế, khi thực hiện 2 hợp đồng trên là Bùi Hữu Thanh và Bùi Hữu Giang thực hiện việc khai thác, chế biến, tiêu thụ than và trả tiền cho Châu Thị Mỹ Linh. Ngay từ khi thỏa thuận và ký hợp đồng, Châu Thị Mỹ Linh đã để Công ty Đông Bắc Hải Dương vào khai thác gấp 47 lần công suất hằng năm (8.500 tấn), vượt cả sản lượng mỏ được cấp phép (136.000 tấn).

Từ 18-5-2019 đến 31-12-2020, Công ty Yên Phước đã xuất bán cho Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương gần 1 triệu tấn than, thu số tiền hơn 106 tỉ đồng; hơn 240.000 tấn bã sàng thu hơn 14 tỉ đồng và 13.662 m3 đá đen trị giá 683 triệu đồng, tổng cộng số tiền thu về hơn 121 tỉ đồng. Công ty Đông Bắc Hải Dương đã thanh toán hơn 106 tỉ đồng, trong đó chuyển khoản vào 2 tài khoản cá nhân của bà Linh hơn 90 tỉ đồng; số tiền còn lại được cấn trừ các khoản đặt cọc và các khoản công nợ khác. Bình quân hằng năm, lượng than công ty này khai thác lậu gấp hơn 120 lần số lượng được phép khai thác. 

Cụ thể, Công ty Yên Phước và Công ty Đông Bắc Hải Dương đã lập khống hồ sơ nghiệm thu, báo cáo số lượng khai thác với UBND tỉnh và Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Thái Nguyên, sản lượng khai thác hằng năm chỉ bằng đúng với số lượng được cấp phép. Hàng triệu tấn than khai thác vượt giấy phép được Linh, Giang và Thanh tổ chức tiêu thụ trái phép, nhằm trốn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài nguyên môi trường, phí bảo vệ môi trường. Cơ quan điều tra xác định, hành vi khai thác vượt trữ lượng tối đa của giấy phép khai thác khoáng sản, không đúng với nội dung giấy phép của các bị can, gây thiệt hại cho Nhà nước về thuế hàng chục tỉ đồng.

Tháng 9-2012, Công ty CP Yên Phước được Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận lần đầu, đến tháng 12-2013 thì thay đổi lần 1 với vốn điều lệ 100 tỉ đồng. Trong đó thành viên góp vốn gồm: Châu Thị Mỹ Linh góp 39 tỉ đồng, chiếm 39%; Ngụy Phúc Yên (chồng của Linh) góp 60 tỉ đồng, chiếm 60% và Ngụy Thị Xuyến (em ông Yên) góp 1 tỉ đồng.

Thực tế, bà Linh và các thành viên chỉ đăng ký, không thực hiện việc góp vốn. Nguồn vốn hoạt động của công ty do Linh tự bỏ ra, phát sinh chi phí đến đâu thì bà Linh tự chi đến đó. Công ty CP Yên Phước do Linh làm Tổng Giám đốc, người đại diện pháp luật, điều hành chung mọi hoạt động kinh doanh; Ngụy Quang Thuyên (em chồng của Linh) trực tiếp điều hành mọi công việc tại mỏ than.

Ngoài ra, còn một số nhân viên, gồm: Bùi Minh Hợp (Giám đốc điều hành khai thác mỏ, chịu trách nhiệm về kỹ thuật và an toàn khai thác mỏ); Đỗ Thị Luyến và Doãn Thị Định là nhân viên kế toán; Đặng Văn Hoàng là nhân viên kiểm tra chất lượng kiêm nhân viên cân hàng, thực hiện các công việc theo chỉ đạo của Linh.

Ông trùm than lậu dưới vỏ bọc đại gia lan đất Mỏ

Khi thông tin hai anh em Bùi Hữu Giang và Bùi Hữu Thanh bị bắt vì khai thác than lậu được công bố, khiến nhiều người bất ngờ. Bởi trước đó, Giang - Thanh từng rất nổi tiếng với tư cách là chủ vườn “Lan var đất Mỏ” với những cuộc giao dịch lan bạc tỷ.

Đáng chú ý, vào ngày 15-3-2021, cặp song sinh này đã có một thương vụ giao dịch lan đột biến Ngọc sơn cước có giá trị lên tới 250 tỉ đồng với ông Nguyễn Tiến H. (trú quận Lê Chân, Hải Phòng). Thương vụ giao dịch với những chồng tiền mệnh giá 500.000 đồng đặt kín bàn, chất cao cả mét đã khiến dân mạng được một phen dậy sóng. Ngay sau đó Cục thuế Quảng Ninh và Công an thị xã Đông Triều đã vào cuộc điều tra làm rõ.

Bùi Hữu Thanh, chủ vườn “Lan var đất Mỏ” đã khẳng định cuộc giao dịch ấy là có thật. Tuy nhiên, số tiền trên là để mua... 5.000 cây lan giống chứ không phải 1 cây. Do đó, theo thỏa thuận vườn “Lan var đất Mỏ” phải thực hiện chăm sóc, nuôi trồng các mầm để phát triển thành cây lan đột biến Ngọc sơn cước. Số tiền được bên mua trả dần trong suốt thời gian bên bán nuôi trồng. Về nguồn gốc, cây lan đột biến Ngọc sơn cước (cây mẹ) do anh em Giang - Thanh thu mua được giống cây của người dân ven đường và tự chăm sóc sau đó tách chiết từ mắt lan (kie) trên thân và ươm mầm thành nhiều cây (cây con). Toàn bộ số giống lan tiếp nhận đều là sản phẩm nông nghiệp không qua sơ chế, chế biến và không thuộc danh mục thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm.

Thời điểm lan var ở đỉnh cao, nhiều người chơi lan sẽ phải choáng váng khi chứng kiến những giống lan quý hiếm mà anh em Giang - Thanh đang sở hữu. Tài sản tính trên giá trị cây lan tính vào thời điểm đó của anh em Giang - Thanh ước tính lên tới cả nghìn tỉ đồng. Trên trang Facebook cá nhân của mình, Bùi Hữu Giang thường xuyên khoe những tài sản trị giá nhiều tỉ đồng khiến nhiều người không khỏi ngưỡng mộ. Tháng 5-2021, Bùi Hữu Giang khoe vừa mua 1 chiếc đồng hồ hiệu Rafael Nada RM27-03 với giá xấp xỉ 30 tỉ đồng.

Ngoài ra, Bùi Hữu Giang còn được biết đến là tay chơi siêu xe. Tháng 3-2011, chiếc siêu xe McLaren 720S độ N-Largo đình đám Việt Nam được bắt gặp ở Mạo Khê, Đông Triều, Quảng Ninh. Chiếc xe đậu trước cửa nhà đại gia lan var số 1 tại Quảng Ninh và chỉ ít ngày sau đó vị đại gia này lại “vô tình” để lộ hợp đồng mua chiếc Rolls-Royce Cullinan có giá 39 tỷ đồng. Không chỉ sở hữu nhiều siêu xe và có bộ sưu tập đồng hồ, Bùi Hữu Giang còn sở hữu căn biệt phủ hoành tráng tại thị xã Đông Triều.

Trên Facebook cá nhân, Bùi Hữu Giang cũng thường xuyên đăng những câu triết lý kiểu như: “Trong tất cả các cuộc chơi, người chiến thắng không bao giờ bỏ cuộc. Người bỏ cuộc thì không bao giờ chiến thắng”...

Dù không phô trương như người anh em song sinh của mình nhưng mới đây, trên trang Facebook cá nhân, Bùi Hữu Thanh cũng khoe đang khởi công xây dựng resort chi nhánh tại Hạ Long.

Danh tiếng của anh em Giang - Thanh lại một lần nữa nổi như cồn vào hồi tháng 4-2021, khi CLB bóng đá Quảng Ninh nợ lương các cầu thủ, vườn “Lan var đất Mỏ” đã trao tặng CLB này số tiền 1 tỷ đồng để trả lương cho các cầu thủ.