Được trả tự do, con trai nhà độc tài Gaddafi sẽ có vai trò gì ở Libya?
Thế nhưng, nhiều người đang đặt câu hỏi liệu con trai thứ hai của cố lãnh đạo độc tài Muammar Gaddafi có khả năng trở thành lãnh đạo tương lai của quốc gia Bắc Phi này hay không. Về điều này, luật sư đại diện Saif tuyên bố: thân chủ của ông rất có thể sẽ đóng vai trò chủ chốt trong mọi nỗ lực hòa giải dân tộc ở Libya.
Saif al-Islam Gaddafi bị bắt giữ tại Zitan hồi tháng 11-2011 khi đang cố chạy trốn sang quốc gia láng giềng Nigeria, sau đó bị cáo buộc phạm các tội ác chiến tranh và chống nhân loại liên quan đến những nỗ lực bất thành của cựu lãnh đạo Muammar Gaddafi nhằm dập tắt cuộc nổi dậy.
Tại phiên tòa xét xử các cựu quan chức chính quyền của Đại tá Gaddafi diễn ra vào tháng 7-2015 tại miền tây Lybia, nơi mà sự kiểm soát nằm trong tay của chính phủ do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn, Saif bị tuyên án tử hình vắng mặt.
 |
| Saif tại tòa án ở Zintan năm 2014. |
"Công dân Saif al-Islam Gaddafi được trả tự do vào ngày 9-6 theo luật pháp được thông qua bởi Quốc hội, cơ quan pháp quyền hợp pháp duy nhất ở Libya", Đài Russia Today ngày 10-6 dẫn lại thông báo từ Tiểu đoàn Abu Bakr al-Siddiq. Tờ The Libya Herald cũng đưa tin: Saif được trả tự do sau khi Hạ viện tại thành phố Tobruk thông qua đạo luật ân xá tù nhân chính trị.
Hiện nay, vẫn chưa có bằng chứng về việc Saif đã rời khỏi thành phố Zintan, nơi ông ta bị giam giữ mấy năm qua. Trong khi đó, luật sư của Saif không tiết lộ nơi ở của Saif vì lý do an ninh. Nếu như Saif đã rời khỏi Zintan thì rất nhiều khả năng ông ta sẽ đến miền nam Libya - một trong những địa điểm cuối cùng đánh dấu sự sụp đổ của chính quyền Gaddafi năm 2011 và cũng được nhiều người dân Libya coi đây là trung tâm lãnh thổ của những người trung thành với chế độ cũ.
Một số ý kiến khác thì cho rằng, Saif có thể đến Ai Cập. Mặc dù đã được trả tự do, song Saif vẫn còn nằm trong diện truy nã của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC)ở The Hague, nơi đang cố truy tố ông ta về tội ác chiến tranh trong suốt cuộc xung đột bạo lực năm 2011. Về lý thuyết, nếu Saif di chuyển đến bất cứ quốc gia nào có ký kết hiệp ước với ICC thì lẽ đương nhiên Saif phải bị bắt giữ và chuyển giao đến The Hague.
Saif al-Islam Gaddafi là nhân vật đáng chú ý nhất trong số 8 người con của nhà độc tài Gaddafi, được Trường Kinh tế London (LSE) trao học vị tiến sĩ đầy tranh cãi vào năm 2008. Trước đó, Saif từng được biết đến với vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ với phương Tây sau năm 2000 và được coi là khuôn mặt cải cách của chế độ do cha ông lãnh đạo. Thế nhưng sau cuộc nổi dậy năm 2011, ông ta bị buộc tội kích động bạo lực và đàn áp, tàn sát người biểu tình, bị bắt giam ở một nơi và bị kết án tử hình vắng mặt ở một nơi khác.
 |
| Saif lúc bị chiến binh bắt giữ vào tháng 11-2011. |
Các chuyên gia phân tích nhận định, trong tình hình hiện nay mọi chuyện đều có thể xảy ra ở Libya. Trước thông tin Saif al-Islam Gaddafi được trả tự do, một số nhóm vũ trang quyền lực nhất Libya tỏ ra giận dữ và muốn bắt ông ta trở lại. Đối với một số người, Saif al-Islam Gaddafi chỉ là con trai của một nhà lãnh đạo độc tài quân sự.
Nhưng đối với những người từng đánh giá Saif là nhà cải cách bên trong chế độ của người cha Gaddafi thì đây chính là nhân vật "có đủ quyền lực cứng và mềm" để nhanh chóng kết thúc tình trạng "lắm thầy nhiều ma" hiện nay ở Libya. Luôn chống đối Saif là một danh sách dài những chiến binh, chính khách và doanh nhân quyền lực cũng như dân thường, song vẫn có một bộ phận người dân chịu đau khổ sau khi chế độc Gfaddafi sụp đổ sẽ có thái độ ủng hộ Saif.
Saif cũng được các nhóm vũ trang tin tưởng và ủng hộ bởi họ sẽ trở nên mạnh hơn để chống lại các đối thủ khác nếu đứng về phía Saif. Hiện nay, người ta tin rằng lực lượng quân sự và chính trị nằm dưới sự chỉ huy của Khalifa Hefter ở miền đông Libya đang ủng hộ mạnh mẽ sự trở lại chính trường của Saif.
Liệu phần còn lại của thế giới sẽ phản ứng ra sao nếu như Saif al-Islam Gaddafi trở thành lãnh đạo Libya? Người ta tin rằng các cường quốc phương Tây chắc chắn sẽ hợp tác với bất cứ ai có khả năng kiểm soát và tạo sự ổn định cho Libya, cũng như những ai có quan điểm chính trị mà họ có thể chấp nhận được.
Ngoài ra, khả năng cộng đồng quốc tế sẽ can thiệp quân sự hay có biện pháp ngăn chặn Saif trở lại nắm quyền lực ở Libya là khá thấp. Nhưng liệu Saif al-Islam Gaddafi có đáng tin cậy để trở thành lãnh đạo tương lai của Libya? Một số người Libya tin tưởng chắc chắn vào điều đó trong tình hình một đất nước rơi vào hỗn loạn sau năm 2011.
Saif vẫn còn đáng tin cậy đối với những gia đình đã rời bỏ Libya trong 6 năm qua và những người còn ở lại đất nước nhưng phải sống trong đau khổ trong một xã hội vô chính phủ, luôn xảy ra tranh giành, xung đột giữa các nhóm vũ trang. Trong tình hình Libya hiện nay, giữa hiện thực và giả định là lằn ranh hết sức mỏng manh.
