Israel bầu cử lần thứ 4 trong 2 năm
Cuộc bầu cử không thể tránh khỏi dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 23-3-2021. Đây là cuộc bầu cử thứ tư trong vòng 2 năm sau khi những nỗ lực nhằm duy trì chính phủ liên minh giữa hai chính khách có quan điểm đối nghịch nhau đã không thành công. Việc giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử được cho là sẽ đưa đất nước Israel trở lại tình trạng khủng hoảng chính trị kéo dài. Chưa bao giờ lịch sử Israel lại chứng kiến tình trạng như thế.
Một cuộc đấu khẩu đã diễn ra hôm 23-12 với việc đảng Blue and White của ông Gantz cáo buộc ông Netanyahu và đảng Likud cầm quyền của ông đã “lôi kéo đất nước” vào một cuộc bỏ phiếu quốc gia tốn kém khác, còn ông Netanyahu thì bác bỏ cáo buộc, đồng thời cho rằng chính ông Gantz đã nhiều lần đi ngược lại các thỏa thuận liên minh giữa hai ông. Đặc biệt, ông Netanyahu đang tự tin rằng mình sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới.
 |
| Ông Benjamin Netanyahu và ông Benjamin Gantz. |
Giới phân tích chính trị Israel cho rằng sự tan rã của liên minh cầm quyền là điều khó tránh khỏi và đã được dự báo từ trước. Ông Gantz đã miễn cưỡng gia nhập liên minh của ông Netanyahu vào tháng 5-2020 sau khi các đảng phái chính trị nhỏ và cả Tổng thống Israel kêu gọi ông hành động nhằm chấm dứt khủng hoảng chính trị sau khi 3 cuộc bầu cử đã được tiến hành mà không thể thành lập được chính phủ, đẩy đất nước vào tình trạng không có bộ máy điều hành chính thức, đồng thời đại dịch COVID-19 đang hoành hành ngày càng nghiêm trọng.
Theo thỏa thuận chia sẻ quyền lực, ông Netanyahu giữ chức thủ tướng trong 18 tháng đầu tiên, sau đó ông Gantz sẽ giữ vai trò lãnh đạo trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ ba năm. Các nhà phân tích chính trị ở Israel cho rằng có thể ông Netanyahu muốn đánh đổ chính phủ sớm còn hơn chuyển giao quyền lực cho ông Gantz, đặc biệt là khi ông đang phải đối mặt các vụ án tham nhũng kéo dài và ông muốn đấu tranh với tư cách Thủ tướng. Đây là biểu hiện của mối quan hệ hợp tác “đồng sàng dị mộng” giữa hai đối thủ chính trị là ông Netanyahu và ông Gantz trong hơn 7 tháng qua.
Các cuộc thăm dò cho thấy đảng Likud vẫn có thể giành được nhiều phiếu nhất, trở thành đảng lớn nhất trong Quốc hội. Tuy nhiên, tình hình thực tế hiện tại cho thấy ông Netanyahu đang dần đánh mất sự ủng hộ trong dân chúng Israel sau nhiều tháng Israel rơi vào khủng hoảng do đại dịch COVID-19 và những khó khăn kinh tế kèm theo.
Trong khi đó, các phiên tòa xét xử các vụ án tham nhũng liên quan bản thân ông và vợ ông cũng đang ngày càng ăn mòn lòng tin của dân chúng vào vị lãnh đạo có thời gian tại vị lâu nhất lịch sử Israel. Người ta dự đoán, đảng Likud của ông sẽ cần phải liên minh với các đối thủ để tạo thành một liên minh mới với đa số 61 ghế.
Trong khi đó, việc giải tán chính phủ liên minh cũng có thể xem là một thất bại nghiêm trọng về mặt chính trị đối với ông Gantz, cựu lãnh đạo phe đối lập. Ông Gantz đã không thể thuyết phục Thủ tướng Netanyahu đồng ý về gói ngân sách chính phủ. Một phần nguyên nhân quan trọng của thất bại này chính là việc một số nhà lập pháp thuộc đảng Blue and White của ông đã bỏ phiếu chống lại nỗ lực của ông nhằm tiếp tục gia hạn thông qua gói ngân sách và cứu vãn liên minh cầm quyền, ngăn chặn bầu cử.
Giới phân tích đánh giá nếu bầu cử diễn ra, khả năng cao là đảng của ông Gantz sẽ thất bại nặng nề so với cuộc bầu cử trước. Một cuộc thăm dò vào hôm 22-12 của kênh truyền hình Channel 12 dự đoán Blue and White sẽ chỉ chiếm 6 ghế, giảm mạnh so với 33 ghế giành được trong cuộc bầu cử trước.
Tờ báo địa phương Hayom của Israel cho biết thất bại hôm 22-12 cho thấy ông Gantz đã mất quyền kiểm soát đảng của mình. Và Blue and White cũng sẽ khó tồn tại lâu, bởi thiếu sự gắn kết về mặt tư tưởng giữa các thành viên. Đảng này được hình thành trên cơ sở các chính trị gia trong phe đối lập chống lại ông Netanyahu. Một khi những mục tiêu chung đã trở nên khó đạt được, một điều chắc chắn là họ sẽ không tiếp tục đi chung trên cùng một con thuyền.
Trong bối cảnh hai đối thủ chính đang có những vấn đề khó khăn riêng, chính trường Israel cũng đã xuất hiện một chính khách đến từ đảng Likud, ông Gideon Saar. Ông này đã ly khai khỏi đảng vào đầu tháng 12 này. Ông Saar vốn là người ủng hộ ông Netanyahu rất nhiệt tình và từng được xem là người sẽ kế thừa vai trò lãnh đạo của ông Netanyahu trong đảng Likud. Tuy nhiên, hai bên đã trở mặt nhau từ năm ngoái vì nhiều nguyên nhân, và ông Saar đã quay sang tìm cách lật đổ ông Netanyahu trong cuộc bầu cử sơ bộ trong đảng Likud nhưng ông Saar đã thất bại.
Sau động thái không thành công đó, ông Saar đã tách ra thành lập một đảng mới với tên gọi là New Hope, tập hợp những người đào tẩu Likud. Hiện đảng này được cho là sẽ có bước thăng tiến mạnh mẽ và sẽ vượt lên trong cuộc đua sắp tới.
Tình hình Israel sẽ càng trở nên phức tạp, với việc một số đảng theo chủ nghĩa dân tộc và tôn giáo bộc lộ quan điểm là họ sẽ không tham gia chính phủ do Netanyahu lãnh đạo. Các đảng trung tả và thiên tả của Israel phần lớn đã bị gạt sang một bên, có nghĩa là bất kỳ ai lãnh đạo chính phủ tiếp theo của Israel sẽ tiếp tục có quan điểm cứng rắn đối với việc tiếp tục chiếm đóng người Palestine. Vì vậy, với người Palestine, họ chẳng quan tâm ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới.
