Nghệ sĩ rap tranh cử tổng thống Uganda
Museveni người đã “trị vì” Uganda kể từ năm 1986. Chính trị không dễ như ca hát, song ở Uganda, hai thế giới đó đang biến đổi theo một cách không hề giống trước đây.
Nghệ sĩ lấn sân chính trị
Lấy nguồn cảm hứng từ Bobi Wine - một người không hề có kinh nghiệm chính trị và trở thành đối thủ mạnh nhất ở Uganda trong cuộc chạy đua chống lại Tổng thống Museveni - hiện đang có một làn sóng giới nghệ sĩ âm nhạc tham gia vào sân khấu chính trị. Họ ra tranh cử để tìm kiếm những vị trí khác nhau trong các cơ quan hành chính công từ tổng thống đến các nhà lập pháp, từ thị trưởng đến các nhà lãnh đạo quận và làng bản.
Tại một đất nước với lực lượng dân số trẻ đứng thứ 2 thế giới - lớp trẻ Uganda hiện đang thay thế những thế hệ lãnh đạo già cỗi. Họ đóng vai trò là những người cầm đuốc hy vọng về một thế hệ trẻ chống lại chính phủ của Tổng thống Museveni.
Trường hợp điển hình là ông Joseph Mayanja, nhạc sĩ nổi tiếng nhất Uganda, có nghệ danh là Jose Chameleone. Hồi tháng 7 ông này đã tuyên bố rằng đang có các kế hoạch để ra tranh cử chức danh Thị trưởng Kampala (thủ đô Uganda).
Cũng vào tháng 7, thêm một nghệ sĩ nổi tiếng khác của Uganda là Katongole Omutongole tuyên bố đang lên kế hoạch tranh cử trong kỳ bầu cử quốc hội vào thời điểm năm 2021 từ cấp độ quận Kayunga (miền Trung Uganda). Chỉ trong vòng 3 tháng qua, các ca sĩ Dr Hilderman, Ronald Mayinja và tay rapper Aga Naga cũng loan tin sẽ tham gia tranh cử các ghế trong Quốc hội Uganda.
Naka Pakyo, người dẫn chương trình phát thanh ở miền Đông Uganda cho hay cô đang có kế hoạch tranh cử một ghế trong Quốc hội Buikwe. Hay ca sĩ Godfrey Lutaya nói rằng mình sẽ ra tranh cử chức thị trưởng tại một trong những đô thị lớn của Uganda - mặc dù cho đến nay anh vẫn chưa công bố chính thức. Cũng như chính Bobi Wine hồi tháng 3 đã loan tin sẽ ra tranh cử tổng thống.
 |
| Nhạc sĩ Rap, Robert Kyagulanyi, với nghệ danh Bobi Wine, vừa tuyên bố ra tranh cử Tổng thống Uganda. Ảnh: VOA Zimbabwe. |
Năm 2018, kể từ lần đầu tiên nhạc sĩ Bobi Wine ra tuyên bố tranh cử, tổng cộng đã có ít nhất 42 nhạc sĩ khác tuyên bố lấn sân vào chính trị trong phong trào Sức mạnh Nhân dân (PPM). Tại một đất nước có lượng dân số trẻ được cai quản bởi lớp lãnh đạo già, khó tính, chuyên quyền và độc đoán thì các nhạc sĩ Uganda đang lựa chọn cách thử nghiệm chính họ vì một tương lai mới cho đất nước.
Ông Bob Isabirye, giảng viên lịch sử tại Đại học Busoga (miền Đông Uganda) phát biểu: “Lớp thanh niên - lực lượng chiếm hơn một nửa dân số Uganda - thường bày tỏ sự tôn kính các nhạc sĩ, coi họ là hình mẫu của thanh niên. Động lực đó đã trao cơ hội cho một số nhạc sĩ niềm tin tưởng để chạy đua một số vị trí chính trị”.
Để chắc ăn, không phải tất cả nghệ sĩ khi bước chân vào chính trị đều tham gia các phe đối lập. Hai nữ ca sĩ Bebe Cool, Catherine Kusasira và nhà quảng bá Balamu nằm trong một số ít các nghệ sĩ quả quyết rằng họ đứng về phía Tổng thống Museveni. Ca sĩ Bebe Cool lý giải: “Tôi sẽ ủng hộ Tổng thống Museveni vì ông ấy đã cống hiến nhiều cho đất nước này”.
Góc khuất phía sau
Các chuyên gia nói rằng đảng của ông Museveni có vẻ xem thường các đối thủ chính trị “tay mơ” như Bobi Wine và phe đối lập mới đang muốn rước hậu quả. Chris Obo, 25 tuổi, trả lời phóng viên: “Tôi và nhiều người trẻ ủng hộ nhạc sĩ Bobi Wine và tổ chức PPM vì tụi tôi muốn lớp người già nhường ghế cho lớp trẻ. Họ ngồi ghế quá lâu rồi. Nên dừng đúng lúc”.
Vào tháng 7, các ứng viên của Bobi Wine đã chiến thắng 1/3 kỳ bầu cử cấp làng trên cả nước ngay cả khi PPM lúc đó chưa đầy 1 tuổi. Chiến thắng đó cũng chứng minh một sự thật rằng chiến dịch cho Bobi Wine khởi xướng không chỉ làm rung lắc chính quyền Museveni bằng sự cộng hưởng ở vùng thành thị, nơi người dân yêu thích âm nhạc mà còn tác động tới cả các vùng nông thôn trên khắp Uganda.
Tại quận Tororo (cách thủ đô Kampala khoảng 125 dặm), nhân viên xã hội Ronald Okot phát biểu: “Ngày hôm nay, quý vị có thể bắt gặp cảnh thanh niên Uganda đội mũ nồi đỏ (đồng phục cho Phong trào Sức mạnh nhân dân - PPM), hát những bài ca ngợi Bobi Wine ở khắp nơi”.
Cô Mary Flavia Namulindwa, nghệ sĩ âm nhạc và là người dẫn chương trình truyền hình, đang tham gia tranh cử cấp quận Gomba (miền Trung Uganda). Cô cũng cho rằng mình bị ấn tượng với Bobi Wine và PPM, cô phát biểu: “Chúng tôi có nhân dân bên mình. Sức mạnh của PPM chính là sức mạnh nhân dân”.
Tuy nhiên, nhạc sĩ Bobi Wine cùng PPM vẫn đang tìm cách thuyết phục các cử tri lớn tuổi (những người còn bày tỏ ít nhiều nghi ngờ). Cụ ông 70 tuổi William Musoke nhấn mạnh: “Uganda cần có những chính trị gia chín muồi để dẫn dắt đất nước tránh rơi vào tình hình hỗn độn như trong quá khứ”.
Một số cử tri lớn tuổi cho rằng chính trị ở Uganda cũng đồng thời là một thứ nghề hẳn hoi, nó là nghề chắc chân, ổn định, lương cao, vì thế mà hấp dẫn “người làng nhàng” lấn sân vào chính trị gồm cả các nhạc sĩ. Thu nhập bình quân đầu người ở Uganda là 400 USD/năm. Nhưng lương của các thành viên trong quốc hội nước này lại lên tới 8.000 USD/tháng.
“Lương và bổng màu mỡ cho thủ tướng và các chính trị gia đã khiến giới nghệ sĩ thèm muốn và cũng chen chân vào làm chính trị”, lời giải thích của ông Abraham Otti sống ở miền Bắc Uganda.
Tổng thống Museveni cáo buộc Bobi Wine và những người ủng hộ nam nhạc sĩ đã dùng bạo lực trong các hành động phản kháng. Nhưng, PPM phủ nhận chuyện này. Đối với nhạc sĩ Bobi Wine và những nhạc sĩ khác đang thách thức ông Museveni thì những lời cáo buộc trên cho thấy ông Museveni đang coi trọng họ.
Nhạc sĩ Bobi Wine bị cấm tổ chức các chương trình âm nhạc và mít-tinh nhưng anh vẫn kiên nhẫn sáng tác bài hát. Năm 2019, Bobi Wine tung ra bản “hit” “Tuliyambala Engule”, nó cũng trở thành bài hát được yêu thích bởi những người ủng hộ anh.
