Sự đánh đổi mang tên Mạnh Hoành Vĩ?

• Trung Quốc cáo buộc Cựu Chủ tịch Interpol nhận hối lộ
• Hé lộ thân thế Chủ tịch Interpol đang bị Trung Quốc điều tra

Theo đúng lộ trình, ông sẽ nắm giữ vị trí tại Interpol tới năm 2020. Ông là người Trung Quốc đầu tiên đảm đương cương vị này.

Thực tế vị trí của ông Mạnh Hoành Vĩ tại Interpol mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực tế, song, đây là một vị trí có ý nghĩa và ảnh hưởng chính trị khá đáng kể. Việc điều hành công việc thường nhật tại Interpol chủ yếu do người nắm chức Tổng Thư ký, hiện là Jurgen Stock chịu trách nhiệm, vì vậy việc ông Mạnh đột ngột mất tích có thể không ảnh hưởng nhiều tới hoạt động của tổ chức này.

Không giống với hình ảnh thường được tô vẽ trong các bộ phim Hollywood về các đặc vụ, Interpol khá thầm lặng và kín tiếng. Tổ chức này kết nối lực lượng cảnh sát tại 192 quốc gia trên thế giới, các nước thành viên có thể thông qua Interpol để thông báo tin tức về việc truy bắt các đối tượng hoặc tìm kiếm người mất tích. Interpol có thể ra lệnh truy nã, song, không có quyền ra lệnh bắt giữ.

Hồ sơ “sáng bóng”

Ông Mạnh Hoành Vĩ có một “bảng thành tích” khá đáng kể. Ông từng nắm giữ nhiều vị trí trong giới an ninh Trung Quốc. Nhiều tổ chức nhân quyền và giới hoạt động xã hội từng bày tỏ lo ngại việc Trung Quốc sẽ lợi dụng chức vụ của ông Mạnh để truy bắt những “kẻ thù của chế độ” bên ngoài biên giới quốc gia.

Trọng trách mà ông nắm giữ tại Trung Quốc đồng nghĩa với việc ông có mối quan hệ với nhiều cựu quan chức, kể cả những người đã “ngã ngựa” trong chiến dịch chống tham nhũng mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiến hành. Ông Mạnh Hoành Vĩ được cho là có mối quan hệ khá gần gũi với Chu Vĩnh Khang, cựu Bộ trưởng Công an Trung Quốc, hiện đang chịu án tù chung thân.

Ông Mạnh là một quan chức cấp cao trong Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tuy nhiên, tháng 4 vừa qua, ông không được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng, cơ quan lãnh đạo được cho là đầu não của quốc gia này. Lần xuất hiện chính thức gần đây nhất của ông là cuộc gặp ngày 23-8 với quan chức Singapore Lai Chung Han.

Ông Mạnh Hoành Vĩ. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Mất tích bí ẩn

Ngày 6-10, Interpol đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp thông tin về ông Mạnh Hoành Vĩ. Trong thông báo được đăng tải trên trang mạng xã hội Twitter ngày 6-10, Tổng Thư ký Interpol Jurrgen Stock cho biết cơ quan này yêu cầu Chính phủ Trung Quốc làm rõ những thông tin về Mạnh Hoành Vĩ thông qua các kênh chính thức.

Thông báo có đoạn: “Tổng Thư ký Interpol mong nhận được phản hồi chính thức từ Trung Quốc để giải tỏa những lo ngại về tình trạng của ông Mạnh Hoành Vĩ”.

Sự biến mất của ông Mạnh Hoành Vĩ được giới quan sát đánh giá là khá giống với nhiều vụ việc từng diễn ra trong suốt những năm vừa qua tại Trung Quốc khi chính quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình thực hiện chiến dịch truy quét các quan chức cấp cao tham nhũng.

Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng ngày 6-10 dẫn lời một nguồn giấu tên nói rằng ông Mạnh Hoành Vĩ đã bị đưa đi thẩm vấn khi trở về Trung Quốc. Ông Mạnh bị bắt ngay tại sân bay Bắc Kinh. Bản tin Reuters trích dẫn thông tin tải lên trang mạng của Ủy ban Giám sát Quốc gia, cơ quan chống tham nhũng của Trung Quốc, viết: “Thứ trưởng Bộ Công an Mạnh Hoành Vĩ đang bị Ủy ban Giám sát điều tra vì tình nghi 'vi phạm nghiêm trọng pháp luật nhà nước'".

Đây là lần đầu tiên chính quyền Trung Quốc lên tiếng từ khi ông Mạnh được thông báo mất tích hôm 5-10.

Câu hỏi ngỏ

Theo thông báo của Bộ Nội vụ Pháp từ ngày 5-10, sau khi không nhận được bất kỳ thông tin gì của chồng từ khi ông rời trụ sở Interpol ở Lyon để trở về Trung Quốc, vợ ông Mạnh Hoành Vĩ đã báo cáo giới chức về vụ việc vào ngày 4-10, nói rằng bà không thể liên lạc với ông và nhận được rất nhiều lời đe dọa nặc danh từ mạng xã hội cũng như qua điện thoại. Chính quyền Pháp cho hay, vợ ông đã được đặt dưới sự bảo vệ của cảnh sát Pháp sau khi bà nhận được nhiều lời đe dọa.

Trường hợp của ông Mạnh Hoành Vĩ càng thu hút sự chú ý bởi thông thường thành viên gia đình các quan chức Đảng Cộng sản Trung Quốc mất tích thường tránh, thậm chí là hiếm khi trao đổi với giới chức nước ngoài, do lo ngại người thân của mình có thể gặp phải nhiều rủi ro và nguy cơ bị trừng phạt hơn. Câu hỏi đặt ra là lý do gì khiến vợ ông Mạnh Hoành Vĩ phải tìm đến giới chức Pháp?

Truyền thông Pháp tường thuật rằng vợ ông Mạnh Hoành Vĩ đã ra một thông báo ngắn từ một khách sạn ở Lyon, trong đó bà bày tỏ lo ngại về tình hình chồng bà. Các đài truyền hình Pháp dẫn lời bà Grace Mạnh nói: “Chừng nào mà tôi không thấy chồng tôi ở ngay trước mắt, nói chuyện với tôi, thì tôi không tin được bất cứ điều gì”.

Các tờ báo địa phương ngày 7-10 cho biết thêm bà nói như vậy trong khi quay lưng vào các ống kính truyền hình để giấu mặt. Hãng tin Reuters nói họ không thể kiểm chứng những phát biểu đó là của bà Grace Mạnh.

Trung Quốc từng đánh giá rất cao và tự hào về vị trí mà ông Mạnh có được tại Interpol. Nếu ông Mạnh Hoành Vĩ vi phạm pháp luật tại Trung Quốc thì điều dư luận quan tâm là vi phạm đến mức nào để Bắc Kinh sẵn sàng công khai từ bỏ vị trí đầy ảnh hưởng này ở Interpol, nơi được xem như “liên hiệp quốc” của cảnh sát toàn cầu? Đó cũng là một sự đánh đổi đắt giá.