Tân Tổng thống Paraguay Horacio Cartes: Tiền có thể mua được tất cả

Thứ Ba, 07/05/2013, 11:40

Cuộc bầu cử Tổng thống Paraguay hôm chủ nhật 21/4 cho kết quả: Đảng Colorado trở lại cầm quyền sau 4 năm nằm ở thế đối lập, và đặc biệt là ông Horacio Cartes, biệt hiệu là HC, một thương nhân giàu có cùng nhiều tai tiếng, đã được bầu làm Tổng thống. Nhiều người biết về quá khứ, lai lịch của HC, cho rằng với đồng tiền, ông ta có thể "mua tất cả", kể cả đất nước Paraguay.

Tân Tổng thống chưa được nguyên thủ quốc gia nào chúc mừng

Tất cả thông tin mà báo chí nắm được về Horacio Cartes (HC) chủ yếu liên quan đến các lĩnh vực làm ăn kinh tế của ông, đặc biệt là những tai tiếng trong các hoạt động kinh tế ngầm, bất minh. Theo hồ sơ về HC, ông sinh năm 1956, xuất thân thế gia vọng tộc, thuộc tầng lớp thượng lưu Paraguay. Cụ thân sinh ông là một doanh nhân giàu có, sở hữu công ty được mua quyền sản xuất loại máy bay cánh quạt Cessna của Mỹ. Vì thế, ngay từ thời còn trẻ, HC đã được đưa sang Mỹ đào tạo chuyên ngành hàng không, dự định của cha ông là mai này ông sẽ theo nghiệp hàng không.

Với cơ nghiệp gia đình sẵn có, việc học hành theo đúng chuyên ngành kinh doanh là cơ hội cực tốt để Cartes tiếp bước con đường kinh doanh của cha. Thế nhưng, khi bước vào kinh doanh từ năm 19 tuổi, HC lại đầu tư vào một công ty kiều hối, và về sau đã phát triển công ty này thành một trong những ngân hàng lớn của Paraguay - Ngân hàng Amambay.

Phải thừa nhận rằng, HC là một người thông minh, tài giỏi trong việc tính toán làm ăn kinh tế. Có lẽ, máu làm ăn đã sẵn có trong huyết quản nên đối với HC, chuyện làm giàu cũng dễ như chuyện đi học ngành hàng không hay lập công ty kiều hối. Không giống như bao doanh nhân thành đạt khác, HC không bán đi công ty khởi nghiệp của mình mà duy trì nó. Với đồng vốn làm ăn ngày càng phình to ra, ông lo phát triển thêm nhiều công ty khác nữa, mua thêm nhiều khu đồn điền, trang trại, bỏ tiền mua cổ phần trong các công ty do người khác sáng lập.

Theo thời gian, con đường làm ăn thuận buồm xuôi gió đã tạo điều kiện cho HC phát triển nhanh như diều gặp gió. Chỉ trong thời gian 20 năm, HC đã thâu tóm quyền làm chủ trong 25 công ty, trong đó có công ty sản xuất thuốc lá lớn nhất nước là Tabesam cùng một công ty nước giải khát hàng đầu Paraguay và nhiều công ty trong lĩnh vực sản xuất thịt đóng hộp.

Ngoài ra, HC còn bỏ tiền mua nhiều trang trại chăn nuôi rộng lớn để phục vụ việc cung cấp nguyên liệu cho các công ty. Năm 2001, HC mua lại câu lạc bộ bóng đá Club Libertad của Paraguay và đầu tư cả núi tiền vào câu lạc bộ này, như xây dựng một sân vận động lớn cho riêng câu lạc bộ. HC trở thành nhân vật giàu có nhất, một thế lực ảnh hưởng mạnh nhất Paraguay.

Như tác giả Chiqui Avalos đã viết trong quyển sách nổi tiếng nhan đề "Mặt trái của HC" (The Other Side of HC), sự giàu có của HC không hẳn là do con đường làm giàu chính đáng, mà chủ yếu là do các hoạt động kinh tế ngầm, buôn bán ma túy và buôn lậu, nhất là buôn lậu thuốc lá. Còn trong các bức điện ngoại giao của Đại sứ quán Mỹ tại Asuncion do trang WikiLeaks tiết lộ năm 2011 cũng đã điểm danh Horacio Cartes là một tay "trùm buôn lậu", một con cá mập lớn nhất Paraguay, là mục tiêu điều tra nhiều năm của Cơ quan Phòng chống ma túy Mỹ (DEA).

Kết luận này không phải là không có cơ sở. Vào năm 2000, các nhà điều tra của DEA đã từng theo dõi và lần theo dấu vết bắt được một máy bay chở đầy các kiện cocaine và cần sa. Tuy nhiên, lần đó, các nhà điều tra đã không đủ bằng chứng buộc tội HC, vì HC chối bay rằng, “chiếc máy bay  này không phải của tôi!”.

Các thống kê kinh tế cho thấy ngành công nghiệp thuốc lá của Paraguay thật sự quá lớn so với nhu cầu tiêu thụ của thị trường trong nước. Nhưng đồng thời kim ngạch xuất khẩu chính ngạch thuốc lá ra thị trường các nước cũng không cao. Vì thế, để tiêu thụ hết sản lượng, thuốc lá Paraguay buộc phải đi bằng con đường buôn lậu, và điểm đến được ưa chuộng nhất là Brazil.

Năm 2004, một ủy ban điều tra của Quốc hội Brazil đã phát hiện một trong những công ty của HC chính là thủ phạm đã tuồn thuốc lá lậu tràn ngập thị trường Brazil. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là sau những cuộc điều tra đó, không hề có động thái pháp lý nào được thực hiện chống lại HC và những công ty của ông ta.

Ngoài các cáo buộc buôn lậu thuốc lá và buôn bán ma túy, HC cũng từng bị cáo buộc gian lận tài chính tiền tệ vào năm 1989, do các hoạt động tại công ty kiều hối của ông ta. Tuy nhiên, bằng cách nào đó, HC đã được tòa án "minh oan" sau 7 tháng ngồi tù.

Nói về việc HC ngầm buôn bán ma túy và buôn lậu thuốc lá, nhiều người ở Paraguay đều nhún vai không dám nói thẳng ra vì e dè thế lực của ông ta. Người ta chỉ nói úp mở rằng, những gì ông ta làm trong quá khứ không nên hiểu là sẽ "tái diễn" trong thời gian ông ta điều hành đất nước. Nhưng ai biết được, ngay cả đồng tiền mà HC đầu tư vào nhiều công trình phúc lợi ở Paraguay cũng bị nghi ngờ là "rửa" tiền, kể cả kết quả cuộc bầu cử hiện tại cũng không nằm ngoài sự nghi ngờ đó.

Truyền thống "mua phiếu" tài tình của đảng Colorado đã nhắc mọi người nhớ rằng, không chuyện gì là không thể… "mua". Nói như tác giả Chiqui Avalos: "Cartes đã mua nhiều nông trại, một công ty đóng chai nước uống có ga và một câu lạc bộ bóng đá. Ông ta cũng đã bỏ tiền mua một đảng chính trị và bây giờ ông ta cũng có thể mua cả một đất nước. Điều này thật là kinh khủng".

Tất cả những thành tích "bất hảo" này đang khiến cho dư luận thế giới và khu vực nghi ngại khi phải tiếp xúc ngoại giao với Tổng thống Hoarcio Cartes của Paraguay. Đó là lý do vì sao cho đến nay, dù kết quả thắng cử của ông Cartes đã được thông tin rộng rãi mà vẫn chưa có nguyên thủ quốc gia nào lên tiếng chúc mừng ông ta.

Chủ tịch đảng Colorado Lilian Samaniego cùng Horacio Cartes ăn mừng chiến thắng.

Làm chính trị có phải là kinh doanh?

HC được giới quan sát chính trị đánh giá là một "người mới đến" trên sân khấu chính trị Paraguay cũng như khu vực Mỹ Latinh. Hồ sơ về ông ta hầu như không nhắc đến việc học hành thuở nhỏ, ngoài việc đi học ngành hàng không ở Mỹ. Trước sau HC chỉ biết làm giàu, bất kể hợp pháp hay buôn lậu.

Và con người chỉ biết làm giàu ấy cũng chẳng màng gì đến chính trị, chẳng thèm quan tâm đến "quyền bầu cử" mà nhiều người suốt ngày gân cổ lên đòi. Vậy nên, Horacio mãi cho đến năm 2008, khi đã bước sang tuổi ngoài 50 mới lần đầu tiên đi đăng ký bỏ phiếu bầu cử. Và đó là cột mốc quan trọng tạo nên bước ngoặt chính trị trong cuộc đời ông "trùm buôn lậu". Nó làm ông "bỗng dưng" quan tâm đến đời sống chính trị và "bỗng dưng" muốn tham gia hoạt động chính trị. Vậy là một năm sau, năm 2009, Cartes đăng ký xin gia nhập đảng Colorado.

Cái sự "đến" khá muộn màng của Horacio Cartes tưởng chẳng có ý nghĩa gì nếu xét về con đường sự nghiệp chính trị của cá nhân ông, nhưng hóa ra lại có lợi cho đảng Colorado. HC mang theo mình một "ngọn gió mới", một quan điểm, tư tưởng, phong cách mới và cả một chủ trương mới cho đảng Colorado. HC chủ trương, cổ xúy một cuộc thay đổi nhằm vực dậy chính đảng từng nắm quyền Paraguay trong hàng chục năm qua.

Đến thời điểm Cartes gia nhập đảng, Colorado vừa mất thế cầm quyền về tay đảng Tự do của ông Efrain Alegre do người dân Paraguay đã quá chán ngán cung cách điều hành yếu kém, bê bối và tham nhũng của đảng Colorado. Có lẽ gần 60 năm cầm quyền quá vững chắc đã khiến đảng này tự mãn với những gì mình đã có, cho nên không còn quan tâm nhiều đến việc phải làm sao cho dân chúng có cuộc sống tốt hơn, làm cho dân chúng vẫn yêu thích mình như trước. Chỉ có thành phần làm ăn kinh tế giàu có, có mối quan hệ chằng chịt, chia sẻ lợi ích với đảng cầm quyền, thì vẫn ủng hộ đảng này hết mình.

Tuy nhiên, đến những năm đầu thế kỷ XXI, đất nước Paraguay dưới sự lãnh đạo của đảng Colorado đã lâm vào hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, thu nhập quốc dân liên tục sụt giảm, nạn thất nghiệp ngày càng tăng, lên đến trên 15% khiến cho đời sống người dân ngày càng khó khăn hơn. Và đó là lúc Colorado phải trả giá đắt.

Thế nhưng, một lần nữa, vận may lại đến với đảng Colorado, vì cựu linh mục thiên tả Fernando Lugo và đảng Tự do Cấp tiến sau 4 năm cầm quyền đã không có được đột phá nào để cải thiện tình hình khó khăn của đất nước. Dù vậy, việc Tổng thống Lugo mất chức vào năm 2012 lại không phải do dân chúng vì quá chán nản mà trừng phạt ông, mà chính là do bị phế truất bởi các nghị sĩ đảng Colorado trong Quốc hội Paraguay.

Cái cớ duy nhất khiến Lugo bị Quốc hội Paraguay phế truất chủ yếu xuất phát từ vụ "thu hồi đất" vào tháng 6/2012 ở một trang trại nông nghiệp dẫn đến đụng độ làm chết 11 nông dân và 6 cảnh sát. Đảng Colorado quy trách nhiệm vụ việc cho Tổng thống Lugo để thuyết phục Quốc hội Paraguay phế truất ông.

Tuy nhiên, vụ phế truất Tổng thống Lugo đã khiến cho Paraguay bị cả khu vực Nam Mỹ cô lập, với việc các quốc gia thuộc khối MERCOSUR và UNASUR gọi đó là một cuộc "đảo chính ở Quốc hội" và đồng loạt triệu hồi đại sứ ở Paraguay về nước để phản đối.

Horacio Cartes và những người ủng hộ.

Trong cuộc bầu cử tổng thống Paraguay vào hôm 21/4 vừa qua, Horacio Cartes đạt tỉ lệ phiếu 45,91%, giành thắng lợi thuyết phục trước các đối thủ, trong đó người về nhì là Efrain Alegre của đảng Tự do Cấp tiến đạt 36,84%. Các đối thủ còn lại đều không vượt quá 5% phiếu.

Với chiến thắng này, Cartes sẽ có một nhiệm kỳ 5 năm thử thách năng lực lãnh đạo của mình và cũng là để thể hiện sự kỳ vọng của người dân Paraguay, mà giới quan sát cho là "đánh cược" vào sự lãnh đạo của một người từng bị ngồi tù và mang tai tiếng là "trùm buôn lậu".

Ngày 15/8 tới, ông Cartes sẽ chính thức nhậm chức để bắt đầu thực thi những nhiệm vụ đầy khó khăn. Trước mắt là Cartes sẽ phải lo khôi phục lại nền kinh tế đang tụt dốc sau 4 năm lãng phí thời gian của ông Lugo. Là một doanh nhân thành đạt, ắt hẳn Cartes sẽ biết cách làm thế nào để lèo lái một con thuyền kinh tế vượt qua vùng biển giông bão.

Để làm được nhiệm vụ đó, Cartes nhất thiết phải thực hiện thành công nhiệm vụ quan trọng nhất là khôi phục lòng tin trong khối MERCOSUR và UNASUR, thiết lập lại các mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong khu vực như Brazil, Argentina, Venezuela, Chile,… Paraguay là một trong những quốc gia nghèo nhất ở Nam Mỹ, kinh tế chủ yếu phụ thuộc vào xuất khẩu hàng nông sản và giao thương buôn bán với các quốc gia trong khu vực.

Năm 2012, tăng trưởng GDP của Paraguay chỉ đạt 0,5%, thấp nhất khu vực. Vì thế, nhiệm vụ khôi phục kinh tế sẽ thất bại nếu Cartes không làm cách nào thuyết phục được các quốc gia láng giềng Nam Mỹ tin vào mình - nhất là khi tiếng xấu "trùm buôn lậu" vẫn còn, khó có thể xóa đi chỉ trong một nhiệm kỳ 5 năm

Nguyên Khang (tổng hợp)
.
.