Đức: Vì sao ông Scholz mất tín nhiệm?

Thủ tướng Đức đã triệu tập cuộc bỏ phiếu để cố tình thua cuộc, thúc giục Bundestag - Hạ viện Đức tuyên bố bất tín nhiệm ông để có thể thực hiện bước chính thức đầu tiên hướng tới việc kích hoạt các cuộc bầu cử mới. Bước tiếp theo, ông Scholz sẽ yêu cầu Tổng thống Frank-Walter Steinmeier giải tán Quốc hội và chính thức triệu tập các cuộc bầu cử mới, cuộc bầu cử này phải diễn ra trong vòng 60 ngày và đã được lên kế hoạch vào ngày 23/2/2025.

Thủ tướng Scholz cần 367 phiếu bất tín nhiệm để đạt được mục tiêu của mình và cuối cùng đã có 394 đại biểu quốc hội đồng ý thực hiện yêu cầu của ông. Kết quả có 207 phiếu thuận và 116 phiếu trắng. Ông Scholz sẽ tiếp tục giữ chức vụ người đứng đầu chính phủ cho đến khi một chính quyền mới được thành lập.

“Mục tiêu của tôi là xúc tiến cuộc bầu cử liên bang. Đây là về việc tin tưởng vào đất nước chúng ta và không để tương lai của chúng ta gặp rủi ro”, ông Scholz phát biểu trước hội trường chật kín người trong một bài phát biểu mạnh mẽ. Ông Scholz cho biết mục tiêu của ông là củng cố niềm tin vào tương lai của đất nước, nhấn mạnh: “Những ngày tươi đẹp nhất của nước Đức đang ở phía trước”.

Ông đã sử dụng bài phát biểu kéo dài nửa giờ tại Quốc hội để bảo vệ quyết định thúc đẩy bầu cử sớm của mình, lập luận rằng sự mất đoàn kết trong chính phủ không còn được dung thứ nữa. “Chính trị không phải là một trò chơi”, ông nói, chỉ trích gay gắt hành vi của đảng FDP trong bối cảnh có cáo buộc đảng này đã âm mưu lật đổ chính phủ.

Liên minh “đèn giao thông” gồm 3 đảng phái của ông Scholz đã sụp đổ vào tháng 11 sau khi đảng Dân chủ Tự do (FDP) thân doanh nghiệp rút lui để phản đối việc thủ tướng sa thải Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner vì bất đồng sâu sắc về quản lý nợ. Động thái này khiến nước Đức có một chính phủ thiểu số gồm đảng Dân chủ Xã hội (SDP) của ông Scholz và đảng Xanh vào thời điểm khủng hoảng kinh tế sâu sắc và bất ổn địa chính trị.

Friedrich Merz, người đứng đầu Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) bảo thủ đối lập, chuẩn bị kế nhiệm ông Scholz làm thủ tướng, đã phát biểu đầy nhiệt huyết về cuộc bầu cử là cơ hội để bỏ phiếu chống lại chính phủ và gọi việc bỏ phiếu bất tín nhiệm ông Scholz là “một ngày giải tỏa”.

Ông cho biết, nước Đức đang phải đối mặt với một giai đoạn khó khăn nếu muốn vượt qua những thách thức kinh tế to lớn của mình. Ông cho biết người Đức sẽ cần phải làm việc chăm chỉ hơn và ông đã hứa sẽ thưởng tiền cho những người quyết định hoãn nghỉ hưu để tham gia vào cái mà ông gọi là “chiến dịch nỗ lực quốc gia lớn” cần thiết.

Chiến dịch tranh cử đã bắt đầu không chính thức trước cuộc bỏ phiếu. Các chính trị gia của mọi đảng phái đã tranh nhau thu hút những cử tri bất mãn về cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và tình trạng trì trệ ở Ukraine.

Trong những ngày gần đây, cũng có một cuộc tranh luận về việc liệu những người Syria đến Đức với tư cách là người tị nạn để thoát khỏi chiến tranh có nên được thúc giục trở về kể từ khi chính quyền của ông Bashar al-Assad sụp đổ hay không. Đã có những lời kêu gọi từ phe đối lập bảo thủ cũng như đảng cực hữu Alternative for Germany (AfD) về việc xem xét lại triệt để chính sách tị nạn đối với người Syria. Alice Weidel, người đứng đầu đảng AfD, đã lợi dụng cơ hội này để chỉ trích liên minh trước đây vì cái mà bà gọi là “chính sách di cư thất bại”, yêu cầu những người tị nạn Syria “trở về ngay lập tức” và gọi họ là “những kẻ khủng bố Hồi giáo”.

Trong vai trò tạm quyền, ông Scholz đang chịu áp lực phải giành được sự ủng hộ của phe đối lập cho một số biện pháp do chính phủ của ông đưa ra, được coi là cấp thiết để thúc đẩy sự tiến bộ của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Tất cả những điều này diễn ra trong bối cảnh lễ nhậm chức vào tháng tới của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump và tất cả những bất ổn mà chính quyền mới có thể gây ra cho nước Đức, bao gồm cả thuế quan thương mại nặng nề và việc xem xét lại viện trợ quân sự cho Ukraine.

Các biện pháp giải quyết lạm phát, từ việc chuyển người lao động sang mức thuế suất cao hơn cho đến trợ cấp giá năng lượng cao hiện đang cản trở tăng trưởng công nghiệp, ít có khả năng được giải quyết kịp thời. Do lịch sử của Đức về các chính quyền bất ổn đã góp phần đáng kể vào việc Đức Quốc xã lên nắm quyền gần một thế kỷ trước, nên hiện nay các biện pháp kiểm tra và cân bằng đã được áp dụng để đảm bảo các cuộc bầu cử mới không thể được tổ chức mà không có sự cân nhắc và thận trọng đáng kể. Trước cuộc bỏ phiếu, Tổng thống Steinmeier đã nói: “Tôi hy vọng chúng ta sẽ tuân theo truyền thống và có một chính phủ ổn định trong một khung thời gian hợp lý”.

Phe đối lập CDU/CSU, rõ ràng là tự tin với kỳ vọng sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tiếp theo dưới sự lãnh đạo của nhà đầu tư ngân hàng Merz, tuyên bố rằng họ đã chuẩn bị chỉ ủng hộ các biện pháp cấp bách nhất. Không muốn tỏ ra giúp đỡ những người còn lại của chính quyền ông Scholz, những người bảo thủ đã nói rằng họ có thể chuẩn bị ủng hộ các đề xuất tăng cường bảo vệ Tòa án Hiến pháp chống lại các chiến thuật của bất kỳ chính phủ dân túy nào trong tương lai. Họ cũng cho biết sẽ kéo dài thời hạn thẻ đi lại được trợ cấp thành công.

Đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền cũng kêu gọi phe bảo thủ ủng hộ các chính sách khác vì lo ngại rằng nước Đức có thể sẽ rơi vào tình trạng bế tắc chính trị kéo dài sau cuộc bầu cử, khi sự mặc cả giữa các đối tác chính phủ mới tiềm năng có thể kéo dài trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng.