Nhà Marcos trở lại chính trường Philippines

Theo thông tin từ truyền thông, với hơn 90% số phiếu đã kiểm, ứng cử viên Ferdinand Marcos Jr hiện đang nắm ưu thế lớn trong cuộc đua. Ông Marcos Jr đã giành được 30 triệu phiếu bầu, nhiều hơn gấp đôi số phiếu của ứng cử viên gần nhất là đương kim Phó Tổng thống Leni Robredo. Đêm 9-5, người ủng hộ ông Marcos Jr mặc áo màu đỏ (màu tranh cử của ông) vây kín phía trước cửa nhà riêng của ông ở thành phố Mandaluyong để hò reo ăn mừng chiến thắng dù kết quả chính thức vẫn chưa được công bố.

Trong phát biểu qua video vào lúc nửa đêm, ông Marcos Jr đã cảm ơn những người tình nguyện và các lãnh đạo chính trị đã ủng hộ, bỏ phiếu bầu cho ông. Tuy nhiên, ông Marcos Jr chưa vội tuyên bố chiến thắng, cho rằng cần phải đợi đến khi mọi thứ rõ ràng, sau khi 100% phiếu được kiểm.

Ông Marcos Jr năm nay 64 tuổi, tranh cử với khẩu hiệu “Cùng với nhau chúng ta lại trỗi dậy”. Câu khẩu hiệu mang ý nghĩa làm gợi nhớ lại thời kỳ cha của ông là Tổng thống Marcos lãnh đạo đất nước Philippines trước đây (từ năm 1965 đến năm 1986). Đó là thời kỳ mà gia đình ông và người hâm mộ cùng mô tả là thời vàng son của đất nước Philippines. Tuy nhiên, thời kỳ ông Marcos làm tổng thống cũng nhuốm màu u ám bởi những sự kiện mà những người ở phía ngược lại mô tả là “khủng khiếp” với những vụ bắt bớ, tra tấn, thủ tiêu và nạn tham nhũng tràn lan.

Ông Marcos Sr đã bị phế truất trong một cuộc cách mạng mang tên “Sức mạnh nhân dân” vào năm 1986, với cuộc biểu tình khổng lồ của hàng triệu người trên cả nước buộc ông Marcos phải từ chức, phải thoát khỏi dinh tổng thống bằng máy bay trực thăng trước khi người biểu tình ập vào nhằm lật đổ ông. Gia đình Marcos sau đó phải sống lưu vong tại Hawaii, Mỹ. Kể từ đó, gia đình ông Marcos luôn tìm cách làm mới hình ảnh, khôi phục thế và lực của gia đình để giành lại địa vị chính trị của gia đình.

Việc ông Marcos Jr làm mới lại hình ảnh gia đình trong cuộc đua năm nay, với sự hỗ trợ mạnh mẽ của đội ngũ trợ lý, tình nguyện viên đã khiến thông điệp tranh cử của ông đến được nhiều người dân nhất có thể giúp ông Marcos Jr  duy trì ưu thế dẫn đầu trong suốt thời gian vận động tranh cử, trong các cuộc thăm dò cử tri trước bầu cử. Đối thủ gần nhất của ông là Phó Tổng thống Leni Robredo, người vận động với lời hứa “quản trị tốt và chấm dứt tham nhũng”. Tuy nhiên, bà Leni lại không có được chiến lược vận động mạnh mẽ và toàn diện như ông Marcos, cho nên thông điệp của bà đã không thể đến được với nhiều người dân Philippines, cũng như chưa đủ sức thuyết phục cử tri bỏ phiếu cho bà.

Trong khi đó, chiến dịch vận động tranh cử của ông Marcos không đơn thuần là chiến dịch của riêng ông. Việc ông ra tranh cử đã tạo ra một cuộc tranh cãi giữa hai phe: phe ủng hộ gia đình Marcos và phe chống Marcos. Từ đó xuất hiện một “cuộc chiến” giữa hai luồng “thông tin gia” cuồn cuộn trên mạng xã hội. Một bên là những thông tin tô đậm về những hoạt động bạo lực trong thời gian ông Marcos Sr lãnh đạo đất nước, về kho vàng khổng lồ gia đình Marcos đã mang theo khi bỏ trốn khỏi đất nước cách đây 36 năm.

Ngược lại là những bức tranh tô hồng rực rỡ về thời kỳ yên bình, thịnh vượng, nói chung là thời kỳ vàng son nhất của đất nước Philippines dưới thời ông Marcos Sr lãnh đạo. Trong vòng xoáy thông tin giả loạn xạ trên mạng xã hội, Marcos Jr không những không bị ảnh hưởng uy tín mà ngược lại còn là người hưởng lợi. Phần đông cử tri là những người không sống dưới thời ông Marcos Sr lãnh đạo, cho nên những thông tin bôi xấu gia đình ông Marcos, họ không thể kiểm chứng và cũng không tin. Còn những người từng sống trong khoảng 30 năm sau thời ông Marcos Sr thì lại bất mãn với thực tế của đất nước cho nên tin vào bức tranh hòa bình, thịnh vượng hơn là bạo lực. Điều đó lý giải vì sao thông tin bôi xấu cũng nhiều nhưng ông Marcos Jr vẫn được sự ủng hộ cao.

Trong cuộc đua năm nay còn có một sự kết hợp đặc biệt giữa các ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống. Dù đương kim Tổng thống Duterte không chính thức tuyên bố ủng hộ bên nào trong cuộc đua nhưng con gái ông, bà Sara Duterte ra tranh cử phó tổng thống đứng chung liên danh với ông Marcos Jr. Cặp đôi này tạo ra một sự kết hợp có sức mạnh ghê gớm giữa hai gia đình chính trị hùng mạnh nhất nước. Gia đình Marcos có căn cứ ủng hộ truyền thống ở phương Bắc, trong khi gia đình ông Duterte nắm giữ Mindanao ở miền Nam và một phần Visayas ở miền Trung. Như vậy, với liên danh tranh cử này, liên danh của ông Marcos xem như nắm trọn sự ủng hộ của người dân khắp các miền đất nước Philippines.

Giới quan sát cho rằng, cuộc bầu cử Tổng thống Philippines năm nay không chỉ đánh dấu sự trở lại của gia đình Marcos mà còn định đoạt quan hệ đối ngoại của Philippines, đó là quan hệ với hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc. Từ đầu năm 2022, ông Marcos đã có những tuyên bố cứng rắn trong cách ứng phó với Trung Quốc ở Biển Đông, chẳng hạn như lời tuyên bố sẽ điều tàu chiến ra bãi cạn tranh chấp với Trung Quốc nhưng ông lại không đưa ra thêm thông tin chi tiết nào cho vấn đề này, khiến dư luận cho rằng ông chỉ tuyên bố suông. Ông Marcos cũng nhấn mạnh rằng sẽ đối xử với Trung Quốc theo hướng “song phương” trong vấn đề Biển Đông và điều này có vẻ hợp với ý muốn của Bắc Kinh.

Nói chung, cho dù ông Marcos quyết định thế nào trong chính sách đối ngoại, ông vẫn sẽ phải làm mới lại chính sách đối ngoại theo hướng cân bằng trong mối quan hệ với các cường quốc, vì như thế sẽ có lợi hơn cho đất nước ông.