Căng thẳng thương mại kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc đang làm bùng lên một “cuộc chiến không khói súng” xung quanh 2 lĩnh vực chiến lược: đất hiếm và chất bán dẫn. Cuộc đối đầu này không chỉ cho thấy vai trò then chốt của khoa học - công nghệ trong cạnh tranh giữa các cường quốc, mà còn đưa đất hiếm trở lại tâm điểm chú ý toàn cầu với vai trò được ví như “vitamin của nền công nghiệp hiện đại”.
Tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/4 (giờ địa phương) về việc có thể giảm đáng kể mức thuế quan với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc dường như thể hiện sự thay đổi lập trường một cách mạnh mẽ, phát đi tín hiệu tích cực cho nỗ lực hạ nhiệt cuộc chiến thuế quan giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
CNBC ngày 11/4 dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Mỹ mong muốn đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc nhằm giảm căng thẳng trong cuộc chiến thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Theo Tân Hoa Xã, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhận định, mặc dù quan hệ Trung - Mỹ trải qua những thăng trầm suốt 4 năm qua, nhưng hai bên cũng đã tiến hành đối thoại, hợp tác và đạt được sự ổn định tổng thể.
Nhà Trắng ngày 14/5 ra thông báo cho biết, Mỹ sẽ nâng thuế với hàng loạt sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá 18 tỷ USD. Giới quan sát nhận định, động thái này có thể ngầm xác nhận rằng Washington sẽ vẫn áp quan điểm cứng rắn với Bắc Kinh về vấn đề thương mại trong thời gian tới.
Ưu thế công nghệ hiện là khía cạnh quan trọng trong cạnh tranh Mỹ - Trung. Việc làm chủ các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, vi điện tử và hệ thống thông tin lượng tử sẽ quyết định ưu thế quân sự và kinh tế trong tương lai.
“Lúc này, nước Mỹ đã chấp nhận một thực tế: An ninh quốc gia và an ninh kinh tế là không thể tách rời” - Thời báo Tài chính (Financial Times) tuyên bố, ngày 14/8. Không gì khác, điều mà Financial Times nhắc đến chính là đợt sóng căng thẳng mới gia tăng trong mối quan hệ ngoại giao Mỹ - Trung, đỉnh điểm là sắc lệnh mà đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden mới ký tuần trước, theo đó cấm một số khoản đầu tư nhất định của Mỹ vào công nghệ nhạy cảm ở Trung Quốc, đồng thời yêu cầu Chính phủ Mỹ phải được báo cáo về hoạt động tài trợ trong các lĩnh vực công nghệ khác.
Phát biểu tại diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La ở Singapore ngày 4/6, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc nhấn mạnh, tâm lý chiến tranh lạnh đang trỗi dậy ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, làm gia tăng rủi ro về an ninh. Tuy vậy, Bắc Kinh luôn tìm kiếm đối thoại thay vì đối đầu.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị hồi cuối tuần trước đã có cuộc hội đàm kéo dài 5 giờ đồng hồ bên lề Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) diễn ra tại Bali, Indonesia.
Ở thời điểm mà hầu hết các quốc gia đã mở cửa trở lại, với những cuộc họp quy mô lớn được tổ chức ở khắp nơi trên thế giới thì rốt cuộc, cuộc gặp được quan tâm nhất lại diễn ra theo hình thức trực tuyến. Đó là cuộc gặp lịch sử giữa những nhà lãnh đạo cao nhất của Mỹ và Trung Quốc hiện tại.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc hội đàm chính thức đầu tiên kể từ khi ông Biden nhậm chức hồi tháng 1 năm nay, một sự kiện được dư luận thế giới theo dõi sát và đặt ra một kỳ vọng rằng hai siêu cường có thể giảm leo thang căng thẳng.
Mới đây, trang Bloomberg dẫn báo cáo của nhóm nghiên cứu thuộc công ty tư vấn quản lý McKinsey & Co, một trong ba công ty tư vấn lớn nhất toàn cầu, cho thấy giá trị tài sản ròng của Trung Quốc đã tăng tới 17 lần trong hai thập kỷ qua.
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 14/11 cho biết, nước này đã gửi cảnh báo tới Trung Quốc do áp lực của Bắc Kinh ngày càng lớn đối với Đài Loan (Trung Quốc).
