Chiến tranh Ấn Độ - Pakistan năm 1971 và bí ẩn vụ chìm tàu ngầm Ghazi

Thứ Hai, 31/07/2017, 15:35

Chiếc tàu ngầm USS Diablo của Mỹ hạ thủy ngày 1-12-1944 và bắt đầu phục vụ lực lượng hải quân nước này trong Thế chiến thứ II. Năm 1963, USS Diablo (do công nghệ đã trở nên lạc hậu) được chính quyền Mỹ đồng ý cho Pakistan thuê trong thời hạn 4 năm theo Chương trình Hỗ trợ An ninh (SAP) với lựa chọn tân trang hay mua lại sau kỳ hạn này - đó là kết quả từ cuộc thương lượng kéo dài giữa Islamabad và Washington.

Năm 1964, chiếc USS Diablo được lực lượng hải quân Pakistan đổi tên thành PNS Ghazi (Chiến binh thần thánh). PNS Ghazi (S-130) là chiếc tàu ngầm tấn công nhanh lớp Tench chạy bằng điện-diesel được đánh giá có uy lực mạnh đầu tiên của hải quân Pakistan. Nhưng vào ngày 4-12-1971, PNS Ghazi phát nổ và chìm xuống đại dương. Ngay sau vụ chìm tàu ngầm Ghazi, cuộc chiến tranh giữa Ấn Độ và Pakistan chính thức nổ ra. Vụ chìm tàu Ghazi là bí ẩn kéo dài trong suốt hơn 40 năm qua.

Lên kế hoạch đánh chìm tàu sân bay của đối thủ…

Trước khi được chuyển giao tàu ngầm, một nhóm sĩ quan Pakistan được huấn luyện trên chiếc tàu Mỹ USS Angler. Tàu ngầm PNS Ghazi có khả năng thực hiện hải trình dài hơn 11.000 hải lý trong vòng chưa đầy 1 tháng, trở thành niềm kiêu hãnh của Pakistan đồng thời cũng là mối đe dọa nghiêm trọng cho Ấn Độ. Ngày 4-9-1964, PNS Ghazi-với biên chế gồm 7 sĩ quan và 69 thủy thủ - tiến đến Karachi và bắt đầu thực hiện sứ mạng giám sát những tàu chiến Ấn Độ ở vùng biển Arập.

Tàu sân bay INS Vikrant năm 1971.

Tháng 8-1965, Ấn Độ và Pakistan xảy ra chiến tranh do căng thẳng tranh chấp biên giới đã lên đến đỉnh điểm và lúc đó PNS Ghazi có nhiệm vụ tuần tra vùng biển phía nam khu vực Tây Pakistan theo dõi các tàu chiến đối phương. Nhưng thực ra, PNS Ghazi bí mật nằm im dưới nước âm thầm quan sát mục tiêu chính là tàu sân bay INS Vikrant của Ấn Độ. Sau khi chiến tranh kết thúc vào ngày 23-9-1965, PNS Ghazi được triệu hồi trở về cảng Karachi.

Nhằm tránh né lệnh cấm vận vũ khí của chính quyền Mỹ áp đặt lên Pakistan sau chiến tranh, Islamabad bí mật ký hợp đồng tân trang và nâng cấp thiết bị quân sự trên tàu ngầm trị giá 1,5 triệu USD (thời giá năm 1967) với lực lượng hải quân Thổ Nhĩ Kỳ. Thời gian nâng cấp PNS Ghazi bắt đầu từ tháng 3-1968 đến tháng 4-1970 và sau đó chiếc tàu ngầm trở về cảng Karachi. Quãng thời gian này, New Delhi và Islamabad lại xảy ra bất hòa trầm trọng khi hàng triệu người từ Đông Pakistan di tản đến Ấn Độ dẫn đến nguy cơ chiến tranh giữa 2 nước là khó tránh khỏi.

Lúc đó, hải quân Ấn Độ bắt đầu điều động tàu sân bay INS Vikrant từ hạm đội phía tây ở Bombay (nay là Mumbai) đến hạm đội phía đông ở cảng Visakhapatnam miền nam nước này - một động thái buộc chính quyền Pakistan phải tính toán kế hoạch tiêu diệt tàu sân bay Ấn Độ. INS Vikrant có độ choán nước 16.000 tấn, được chính quyền của Thủ tướng Ấn Độ Jawaharlal Nehru đồng ý mua từ Anh và được chuyển giao cho lực lượng hải quân Ấn Độ vào ngày 4-3-1961.

Tàu ngầm PNS Ghazi tại cảng Karachi năm 1970.

Theo cuốn sách có tựa đề "Story of the Pakistan Army" của vị tướng quá cố Fasal Muqeem Khan - cựu chỉ huy hải quân ở Đông Pakistan trong cuộc chiến năm 1965 và sau đó là lãnh đạo Học viện quân sự Pakistan (đã mất năm 2002), ngày 14-11-1971, tàu ngầm PNS Ghazi nhận lệnh rời khỏi Karachi và tiến đến Vịnh Bengal theo dõi chặt chẽ tàu sân bay Vikrant của Ấn Độ đang neo tại cảng Visakhapatnam, vịnh Bengal. Động thái của hải quân Pakistan không thoát khỏi sự quan sát của tình báo Ấn Độ.

Trong ngày 19-11-1971, tình báo Ấn Độ phát hiện tín hiệu một tàu ngầm ở ngoài khơi Sri Lanka nằm về phía nam Ấn Độ và nhận ra ngay đó là Ghazi bởi vì đây chiếc tàu của Pakistan có khả năng vượt hành trình dài trong thời gian ngắn nhất.

Ngoài ra, một chiếc tàu Ấn Độ cũng bắt được một tín hiệu từ Tây Pakistan gửi đến căn cứ hải quân ở cảng Chittagong vùng Đông Pakistan yêu cầu cung cấp loại dầu bôi trơn đặc biệt chỉ dùng cho tàu ngầm và tàu quét thủy lôi. Lực lượng hải quân Ấn Độ ở căn cứ Visakhapatnam được báo động trước mối đe dọa của Ghazi đối với an ninh tàu sân bay INS Vikrant.

…nhưng kẻ "động thủ" lại bị đánh chìm!

Một vị tướng hải quân Ấn Độ lúc đó đánh giá: "Kết quả phân tích mọi dữ liệu tình báo cho thấy tàu ngầm Ghazi được triển khai đến vịnh Bengal nhằm mục đích duy nhất là hủy diệt hoàn toàn Vikrant". Một kế hoạch bí mật gài bẫy Ghazi tiến vào khu vực cảng Visakhapatnam được lực lượng hải quân Ấn Độ sắp đặt hết sức chu đáo.

Thủy thủ trong phòng động cơ trên tàu PNS Ghazi trong cuộc chiến tranh năm 1965.

Ngày 13-11-1971 (tức 1 ngày trước khi PNS Ghazi rời cảng Karachi), INS Vikrant bí mật rời khỏi căn cứ Visakhapatnam đến một nơi an toàn ở khu vực quần đảo Adaman- chuỗi đảo nhỏ nằm gần Myanma và Thái Lan - có mật danh là "Cảng X-Ray" trong khi chiếc Ghazi không biết gì về sự di chuyển này. Giới chức quân đội Ấn Độ tin rằng, người Pakistan có lẽ không nghĩ đến chuyện săn tìm Vikrant ở Andaman mà nếu có thì hải quân Pakistan cũng không có chiếc tàu nào dám mạo hiểm đến nơi xa xôi như thế.

Bước tiếp theo của hải quân Ấn Độ là giăng bẫy thật hoàn hảo với chiếc tàu khu trục INS Rajput được chọn để đóng giả tàu Vikrant ở Visakhapatnam. Theo kế hoạch "dụ mồi", INS Rajput bắt đầu tạo ra một lượng khổng lồ tín hiệu radio mã hóa giống như được phát đi từ tàu sân bay Vikrant. Ngoài ra, hàng hóa tiếp tế cũng đổ ào ạt vào cảng Visakhapatnam khiến bộ phận chỉ huy trên chiếc Ghazi lầm tưởng chúng được sử dụng cho tàu sân bay chuẩn bị bước vào hành trình kéo dài.

Dĩ nhiên, mọi hành động liên quan đến chiếc Vikrant đều được hải quân Ấn Độ cố tình làm rầm rộ để tình báo Pakistan dễ đánh hơi thấy. Ngày 25-11-1971, tình báo Ấn Độ mừng rơn khi bắt được tín hiệu từ Ghazi gửi về Islamabad báo cáo "INS Vikrant vẫn hiện diện tại Visakhapatnam và có vẻ như đang chuẩn bị tấn công Pakistan".

Ngày 4-12-1971, cả vùng nước xung quanh cảng Visakhapatnam chấn động bởi một vụ nổ khủng khiếp. Rạng sáng ngày 5-12, chiếc tàu tuần tra Ấn Độ INS Akshay được lệnh tiến hành cuộc điều tra trên biển. Cuộc tìm kiếm phát hiện những mẫu vật cũng như vết dầu loang tiết lộ tàu ngầm PNS Ghazi- niềm kiêu hãnh của hải quân Pakistan- thực sự bị đánh chìm dưới đáy đại dương. Ngày 7-12, người nhái hải quân Ấn Độ vào được phòng kiểm soát của chiếc PNS Ghazi dưới đáy biển và lấy một số mẫu vật để báo cáo với New Delhi.

Một mảnh vỡ của PNS Ghazi.

Ngay sau khi PNS Ghazi bị đánh chìm, Islamabad mở chiến dịch không kích phủ đầu quy mô lớn gọi là "Chengiz Khan" từ Tây Pakistan nhắm vào hàng loạt mục tiêu vùng tây bắc Ấn Độ. "Chengiz Khan" được cho là sao chép chiến dịch không kích Trân Châu Cảng của quân đội Nhật Bản trong Thế chiến thứ II, hay chiến dịch không kích chớp nhoáng của Israel trong Chiến tranh 6 ngày với Ai Cập năm 1967.

Song chiến dịch "Chengiz Khan" gặp thất bại do quân đội Ấn Độ đã đề phòng từ trước đó. Để phản công lại, Ấn Độ điều động INS Vikrant với sự hỗ trợ của 2 tàu chiến khác tấn công dữ dội lực lượng hải quân Pakistan ở khu vực Đông Pakistan. Ngày 16-12-1971, lực lượng Pakistan ở Đông Pakistan đầu hàng và sau đó, khu vực này trở thành quốc gia độc lập Bangladesh.

Những giả thuyết xung quanh vụ chìm tàu PNS Ghazi

Vụ đánh chìm PNS Ghazi được thế giới đánh giá là một trong những chiến thắng trên biển ấn tượng đầu tiên của Ấn Độ. Ngày 9-12-1971, hải quân Ấn Độ chính thức tuyên bố INS Rajput đã sử dụng vũ khí chống ngầm hoàn thành nhiệm vụ tiêu diệt hoàn toàn Ghazi.

Siêu sao Rana Daggubati trong bộ phim "Ghazi Attack".

Trong khi đó, Pakistan khẳng định vụ việc chỉ là "tai nạn" với 2 giả thuyết đặt ra - một vụ nổ khí hydrogen xảy ra bên trong chiếc Ghazi hay chiếc tàu ngầm đã không may vướng phải bãi mìn do chính mình giăng ra quanh cảng Visakhapatnam nhằm mục đích phá hủy INS Vikrant! Theo giả thuyết từ chính quyền Pakistan, trong vòng 2 ngày 2 và 3-12-1971, PNS Ghazi bắt đầu lập bãi mìn nhỏ quanh cảng Visakhapatnam nhằm đánh chìm tàu Vikrant của Ấn Độ. Khi nổi lên mặt nước, chiếc Ghazi đã vô tình vướng mìn do chính nó gài bẫy diệt Vikrant.

Một giả thuyết khác là do cố tránh va chạm chiếc INS Rajput trên mặt nước mà Ghazi va chạm với đáy biển gây nổ bên trong một ống phóng ngư lôi trên tàu. Ngày 17-2-2017, bộ phim "Ghazi Attack" của đạo diễn Sankalp Reddy được công chiếu trong đó kể câu chuyện về một trong những bí ẩn cuối cùng và lớn nhất chưa có lời giải đáp trong cuộc chiến tranh năm 1971. "Ghazi Attack" với sự góp mặt của siêu sao Rana Daggubati, cũng là bộ phim về cuộc chiến dưới đáy biển đầu tiên của Ấn Độ.

Nhưng bộ phim "Ghazi Attack" kể một câu chuyện khác về vụ chìm tàu ngầm PNS Ghazi. Đó là chiếc tàu ngầm bí mật lớp Kalvari chạy bằng động cơ điện-diesel của Hải quân Ấn Độ mang tên S-21 (INS Kranj) hoạt động dưới đáy biển suốt 18 ngày đêm để thực hiện sứ mạng săn tìm và tiêu diệt PNS Ghazi. Trong phim, S-21 phóng ngư lôi làm nổ tung chiếc Ghazi.

Trang Thuần (tổng hợp)