Băng đảng ma túy Mexico và vụ mất tích bí ẩn

Thứ Ba, 20/03/2018, 23:41

Trong những năm gần đây, Mexico xảy ra một loạt vụ mất tích được cho là liên quan đến băng đảng buôn lậu ma túy. Ví dụ vào năm 2014, 3 người Mỹ mất tích và sau đó phát hiện bị bắn chết.

Vụ việc mới đây nhất là 3 công dân Italia đến từ thành phố Naples nước này mất tích tại bang Jalisco, miền tây Mexico vào ngày 31-1-2018 - đó là Raffaele Russo, 60 tuổi; Antonio Russo, 25 tuổi; và Vincenzo Cimmino, 29 tuổi. Không lâu sau đó, ít nhất 7 sĩ quan cảnh sát bị buộc tội bắt cóc và 4 người trong số đó khai báo đã bán 3 nạn nhân cho cartel ma túy Jalisco Nueva Generacion (Cartel Thế hệ mới Jalisco – CJNG) ở bang Jalisco với giá 43 euro (53 USD).

Vụ mất tích bí ẩn, mafia Italia và các biệt đội tử thần của Mexico

Người mất tích đầu tiên là Raffaele Russo khi lái chiếc ô tô thuê đến thị trấn Tecalitlan. Sau đó, con trai Antonio Russo và anh họ Vincenzo Cimmino tiếp tục mất tích khi lên đường tìm kiếm ông cụ Russo.

Theo tin nhắn điện thoại cuối cùng mà Antonio gửi đến anh trai Francesco Russo đang sống ở Mexico City, Antonio và Vincenzo bị cảnh sát chặn lại tại một trạm xăng nào đó trước khi mất tích. Vụ mất tích này khiến mọi người nhớ đến vụ biến mất bí ẩn của 43 sinh viên vào năm 2014 ở thị trấn Iguala thuộc bang Guerrero, miền nam Mexico. Số sinh viên này cũng bị bán cho băng đảng tội phạm ma túy.

Ông Raul Sachez trong cuộc họp báo ở Guadalajara, ngày 24-2-2018.

Ngày 20-2-2018, công tố viên tòa án Jalisco Raul Sanchez thông báo ông đã yêu cầu chính quyền kiểm tra hồ sơ phạm tội của 3 công dân Italia mất tích. Một ngày sau, báo chí Mexico đưa tin 2 cha con Russo và Cimmino là thành viên một nhánh mafia Italia gọi là “Magliari” – từ khinh miệt mà báo chí Italia dành cho đội quân bán lẻ hàng giả được sản xuất hay phân phối bởi tập đoàn mafia Camorra ở thành phố Naples.

Ngoài những mặt hàng xa xỉ và quần áo, Magliari còn bán máy phát điện giả sản phẩm của 2 thương hiệu Bosch (Đức) và Caterpillar (Mỹ). Năm 2015, Raffaele Russo cũng từng bị bắt giữ vì tội bán hàng giả ở bang Campeche, miền nam Mexico. Trong khi đó, gia đình của 3 người Italia mất tích tuyên bố họ đến Mexico để du lịch và không hề liên quan đến bất cứ băng đảng ma túy hay mafia nào tại 2 nước này. Francesco Russo cho biết cha mình – Raffaele Russo – mắc bệnh cao huyết áp và chỉ bán “áo jacket và nước hoa” trên đường phố Naples trước khi đến Mexico hồi năm 2017.

Hình ảnh 3 công dân Italia mất tích (từ trái qua): Antonio Russo, Raffaele Russo và Vincenzo Cimmino.

Thậm chí, gia đình Russo chỉ trích chính quyền Mexico cố tình gán ghép vụ 3 người mất tích dính líu đến hoạt động tội phạm để đánh lạc hướng dư luận nhằm che đậy việc một số cảnh sát phục vụ cho CJNG. Trong khi số phận 3 người mất tích vẫn chưa được xác định rõ ràng, Francesco Russo tin rằng họ đã bị CJNG giết chết. Nhà báo điều tra Emmanuel Gallardo của Mexico lập luận rằng những người buôn bán trong khu vực của bọn tội phạm ma túy đều có thể gặp bất cứ chuyện bất hạnh nào.

Hiện nay, vụ mất tích của 3 công dân Italia cũng gây phẫn nộ cho người dân Naples dẫn đến sự bùng phát nhiều cuộc biểu tình trên đường phố. Chính quyền Mexico cũng thông báo họ đang hợp tác chặt chẽ với chính quyền Italia để giải quyết vụ mất tích.

Vào giữa tháng 2, tức không lâu sau vụ 3 công dân Italia mất tích, một vụ bê bối khác liên quan đến chính quyền Mexico bị phanh phui. Tại bang Veracruz, hơn 19 sĩ quan cảnh sát bị buộc tội điều hành các “biệt đội tử thần” hành động ngoài vòng pháp luật thường xuyên đe dọa và sát hại dân thường. Ít nhất 15 dân thường bị bắt cóc, tra tấn và giết chết từ năm 2013 mà trong đó gồm 5 thanh niên cũng bị bán cho CJNG tương tự như trường hợp của 3 công dân Italia mất tích. Các biệt đội tử thần được cho là hành động “làm sạch xã hội” theo lệnh của thống đốc Javier Duarte, lãnh đạo bang Veracruz từ năm 2010 đến 2016 và đang thụ án tù.

Tổng thống Mexico, ông Enrique Nieto.

Người dân tên Fondevila cho biết: “Họ bắt giữ bất cứ ai trên đường phố nếu cảm thấy nghi ngờ phạm tội bán ma túy. Nhưng, tuyệt đại đa số những người mất tích đều không liên quan đến bất cứ cartel ma túy nào. Vấn đề là họ muốn làm sạch đường phố hơn là đối diện trực tiếp bọn tội phạm ma túy trong khu vực”. Bạo lực liên quan đến ma túy vẫn ở mức cao tại Mexico và năm 2017 có đến hơn 25.000 người bị giết chết trong những cuộc chiến đẫm máu giữa các cartel ma túy.

Cartel ma túy CJNG khét tiếng tàn bạo ở Jalisco

Chỉ trong vòng 4 năm, băng đảng ít được biết đến CJNG đã nổi lên thách thức ông trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman nổi tiếng thế giới để giành quyền thống trị thế giới ngầm ma túy Mexico và từ đó tạo nên làn sóng bạo lực mới. Trùm ma túy Guzman bị bắt giữ hồi tháng 2-2014 đến tháng 7-2015 thì vượt ngục và bị bắt lại vào tháng 1-2016. Trong cuộc chiến đẫm máu tranh giành lãnh thổ, CJNG vung tiền mua chuộc hàng ngàn sĩ quan cảnh sát tham nhũng.

Trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman lúc bị bắt giữ năm 2014.

Ông Eduardo Almaguer, lãnh đạo cơ quan tư pháp bang Jalisco, nhận định: “Người dân không còn tin vào lực lượng cảnh sát”. Trong nỗ lực chiếm cứ thị trường ma túy từ Trung Quốc đến Bắc Phi và Đông Âu, CJNG đẩy tỷ lệ án mạng lên mức cao nhất dưới thời tổng thống Enrique Pena Nieto – người muốn lập lại kỷ cương luật pháp sau khi giữ chức vào cuối năm 2012. CJNG được củng cố bởi nhánh tài chính cổ cồn trắng gọi là “Los Cuinis”.

Almaguer cho biết: “Chúng là những doanh nhân đầu tư lớn vào bất động sản, nhà hàng và cho thuê ô tô. Chúng biết cách làm ăn và mua chuộc chính quyền”. Từ khi lãnh đạo cơ quan tư pháp hồi tháng 7-2015, Almaguer đã mạnh tay sa thải hàng chục viên chức chính quyền bang Jalisco nghi ngờ tham nhũng.

Tuy nhiên theo Almaguer, 1/5 số cảnh sát bang Jalisco tích cực hoạt động trợ giúp cho CJNG trong khi khoảng 70% số cảnh sát “không hành động” gì chống lại cartel ma túy. Từ tháng 10-2015, khi phe đối lập cánh tả nắm quyền kiểm soát Guadalajara (thủ phủ bang Jalisco và cũng là thành phố lớn thứ 2 Mexico), khoảng 10% trong số 2.600 cảnh sát bị sa thải do dính líu đến CJNG.

CJNG dần trở nên độc lập hơn từ cartel Sinaloa sau cái chết của Ignacio Coronel – trợ thủ hàng đầu của Guzman ở Jalisco – vào năm 2010. Theo bản đồ điều tra tháng 4-2015 của Cục Bài trừ Ma túy Mỹ (DEA), CJNG cai quản phần lớn hay nhiều phần tại 10 bang trên lãnh thổ Mexico và ngày càng mở rộng sự hiện diện đáng kể tại 4 bang khác.

Sự lớn mạnh từng ngày của CJNG đã đã đẩy tỷ lệ án mạng lên mức cao kỷ lục quanh các khu vực cảng ở Thái Bình Dương, những nơi cung cấp tiền chất ma túy cho cartel để sản xuất loại ma túy tổng hợp gọi là ma túy đá. Cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các cartel ma túy – CJNG, Sinaloa và các băng đảng khác - đối với giá trị khai khác của cảng Manzanillo thuộc bang nhỏ Colima nằm ở vùng ven Thái Bình Dương - gây ra 52,47 vụ án mạng trên 100.000 người. Đó là con số cao nhất ở Mexico.

Cuộc chiến đẫm máu liên quan đến ma túy cũng lan rộng đến bang Guerrero, nơi có các vùng trồng cần sa cũng như những con đường buôn lậu thuận lợi. Bạo lực và những vụ giết người diễn ra hàng ngày tại khu đô thị Acapulco thuộc bang Guerrero khiến cho nơi này được người dân mô tả là “Iraq của Mexico”.

Người dân thành phố Naples biểu tình trên đường phố đòi chính quyền Mexico hành động về vụ 3 công dân Italia mất tích.

Tỷ lệ án mạng ở Guerrero hồi tháng 8-2016 lên đến 41,36 trên 100.000 người so với tỷ lệ quốc gia là 10,81 vụ. Thành phố cảng Veracruz thuộc bang cùng tên ở Vịnh Mexico được coi là nơi chết chóc khi nó trở thành cửa ngõ chính xuất khẩu ma túy đá đến châu Âu và Bắc Phi.

Chỉ riêng trong tháng 8-2016, 229 vụ án mạng được ghi nhận tại Veracruz – con số cao nhất Mexico vào thời điểm đó.

Ở Tijuana, thành phố giáp giới với Mỹ, là chiến trường giữa CJNG và cartel Sinaloa kể từ năm 2010 trong nỗ lực giành giật thị trường láng giềng béo bở. Một số chuyên gia an ninh tin rằng CJNG và Sinaloa là 2 cartel chính cung cấp ma túy đá cho thị trường đen ở Mỹ và những vụ bắt giữ ma túy dọc biên giới Mỹ - Mexico tăng đáng kể từ năm 2011 - Mike Vigil, cựu chỉ huy các chiến dịch quốc tế của DEA, báo cáo.

Thành viên CJNG.

Theo đánh giá của Mike Vigil, trong tương lai CJNG có thể vượt mặt cartel Sinaloa để trở thành “siêu cường” kinh doanh ma túy đá nhờ khéo léo thu phục chuyên gia hóa học địa phương. Vigil phát biểu với hãng tin Reuters: “CJNG chiêu mộ được một tiến sĩ hóa học nhờ học hỏi được kinh nghiệm thu phục nhân tài của cartel Sinaloa cũng như các cartel khác”.

Thiên Minh (tổng hợp)