Khốc liệt cuộc chiến chống ma túy ở Colombia: Ông trùm “vô hình”

• "Những kẻ vô hình" một thế hệ tội phạm ma túy mới ở colombia
• Cuộc đời như phim hình sự của sát thủ khét tiếng Colombia
• Lộ diện các phi công buôn ma túy ở Colombia

Những “người vô hình” của thế giới ngầm

Đằng sau mỗi tội phạm buôn ma túy khét tiếng thường có những “người vô hình”. Thay vì đi bốt da cá sấu hầm hố, đeo dây chuyền vàng bắt mắt và mang trên mình súng lục mạ vàng, những ông trùm thật sự này luôn tránh phô trương và tránh sự chú ý của công chúng. Chúng khoác lên mình vỏ bọc doanh nhân hợp pháp.

Nhưng với lợi nhuận khổng lồ cũng như các chiến hữu và đối tác khó lòng tin cậy, những phi vụ giao dịch ma túy luôn cần người bảo kê. Vì vậy, mỗi người vô hình cần đến một “kẻ hữu hình” để đảm bảo các bên tôn trọng thỏa thuận hoặc trả nợ đầy đủ.

Macaco - thủ lĩnh BCB (bên trái) và Don Berna - người kế vị Medellín Cartel (bên phải).

Tất cả đều lần lượt bị đưa ra ánh sáng, như Pablo Escobar - nghị sĩ Quốc hội Colombia kiêm thủ lĩnh tổ chức Medellín Cartel; Don Berna  - người kế vị Escobar; hay anh em nhà Castano - hai kẻ cầm đầu Lực lượng Tự vệ Liên quân Colombia (AUC), tổ chức buôn ma túy có vũ trang lớn nhất thế giới giai đoạn 1997-2006.

Chỉ còn hai cái tên chưa lộ diện: Sebastián Colmenares và Memo Fantasma.

Cái tên Memo Fantasma đã được truyền tai quanh thế giới ngầm ở Medellín từ thời Pablo Escobar. Nhưng không một ai biết hắn ta có vẻ ngoài ra sao và tên thật là gì. Theo ghi chép của cảnh sát Colombia, hắn chỉ là một tội phạm cấp thấp, không đáng quan tâm.

Còn cái tên Sebastián Colmenares chỉ xuất hiện ngắn ngủi vào năm 2004 khi hắn ký kết biên bản tối hậu của AUC: Hiệp định Hòa bình. Đây là bản thỏa thuận hòa bình giữa chính phủ Colombia và đội quân AUC, mà sau đó đã dẫn tới sự tan rã của AUC và vụ bắt giữ, hỏi cung hàng loạt thủ lĩnh AUC.

Cả hai người này đều bặt vô âm tín sau đó. Không ai khẳng định được liệu họ có thật sự tồn tại hay không.

“Bóng ma” lộ diện

Tất cả thay đổi vào ngày 18/7/2015, khi một trong các tờ báo hàng đầu Colombia là El Espectador xuất bản một bài báo của phóng viên Ana María Cristancho, với tiêu đề “Bóng ma thuốc phiện”.

Bài báo không chỉ đề cập đến cả hai cái tên Memo Fantasma và Sebastián Colmenares, mà còn cáo buộc rằng cả hai cùng là một người. Bài viết cho rằng Memo đã bắt đầu sự nghiệp tội phạm của mình tại Medellín Cartel, rồi làm việc cho băng đảng Galeano ở thành phố New York, chuyên nhận các lô hàng cocaine.

Ảnh của Memo Fantasma trong hộ chiếu Colombia.

Năm 1992, vào thời điểm Escobar thủ tiêu thủ lĩnh băng Galeano, Memo vừa nhận được một lô hàng lớn. Mất đi ông chủ, hắn giữ tiền bán hàng cho riêng mình. Số tiền vốn đó giúp hắn tự mở đường dây ma túy riêng, quay lại Colombia vào năm 1996, và thành lập cơ sở ở thị trấn Caucasia. Từ đây hắn lấy tên là Sebastián Colmenares.

Bài báo còn cho rằng hắn đã xoay sở xóa sạch các dữ liệu về mình và các mối liên hệ với AUC để tiếp tục kinh doanh bất hợp pháp, đồng thời cai quản tiền và tài sản của Liên quân Trung tâm Bolívar (BCB) - đơn vị chiến đấu mạnh nhất của AUC.

Dựa trên lời khai của các cựu thành viên AUC là Nico và El Tuso, bài báo còn cho hay Memo Fantasma là thành viên chủ chốt của tổ chức vì hắn có mối liên hệ cấp cao với giới buôn ma túy Mexico. Trên hết là Nico tiết lộ tên thật của Memo: Guillermo Camacho.

Tuy nhiên, các công tố viên Tòa án Hòa bình và Công Lý đã phải hỏi cung lại Nico vào năm 2015 rằng: “Cái tên đó không tồn tại, không được đăng ký ở đâu cả. Chúng tôi đã tìm đi tìm lại trong tất cả hồ sơ. Chúng tôi đã gửi lệnh tới bên tư pháp, thực hiện giám định pháp lý. Cái tên đó không hề tồn tại… Hãy khai thật đi, Memo Fantasma là ai?”

Đi tìm một gương mặt và một cái tên

May mắn là, sau khi Ana María xuất bản bài báo, một người phụ nữ giấu tên đã tìm đến Ana, tự nhận là người từng có mối quan hệ thân mật nhưng kết thúc không mấy êm đẹp với Memo. Ana tạm gọi cô ấy là “Zara”.

Mẩu thông tin đầu tiên và có lẽ quan trọng nhất mà Zara cung cấp là Guillermo Camacho chỉ là danh tính giả mà Memo tạo nên để bảo vệ bản thân khi làm việc với AUC. Hắn ta thậm chí còn có thẻ căn cước giả với cái tên đó. Cô ấy cho Ana một cái tên khác: Guillermo León Acevedo Giraldo.

Đội điều tra của Ana tiếp tục công việc đang dang dở, chia làm vài nhóm đi lục tìm tất cả cơ sở dữ liệu về nhân thân và công ty, đồng thời đi xác thực với các nguồn tin khác nhau.

Thế nhưng không hề có lịch sử phạm tội nào xuất hiện, cũng không có một nguồn tin nào chịu tiết lộ về hắn. Một số người đưa tin thân cận của nhóm phóng viên đột ngột từ chối hợp tác ngay khi nhắc đến cái tên Memo Fantasma. Một cựu thành viên cấp cao của AUC cảnh báo:  “Đây là một trong số ít người khiến tôi e sợ. Hắn không cần đến vệ sĩ… Hắn có các mối quan hệ. Một con người đầy thù hằn và nham hiểm. Tôi không thể giúp các vị.”

Những cánh cửa dường như đóng lại một lần nữa.

Nhưng rồi tình cờ một chương trình truyền hình của Colombia đã cho nhóm điều tra của Ana manh mối then chốt.

Ngày 25/2/2015, chương trình truyền hình nổi tiếng “Séptimo Día” phát sóng một tập mà trong đó có cảnh quay cận mặt một người đàn ông đang ngồi nhâm nhi tách cà phê với hai người khác. Hoàn toàn vô tình là một nhóm cựu thành viên BCB ở trong tù rất yêu thích chương trình này và thường tập trung nhau lại để xem. Và trong tập này, một trong số họ đã chỉ tay vào màn hình và thốt lên: “Memo Fantasma kìa!”

Các phóng viên không chỉ lấy được tập phim với các phân cảnh liên quan, mà còn kiếm được một tấm ảnh hộ chiếu được cho là của Memo Fantasma. Chúng cùng là một người.

Gương mặt được cho là Memo Fantasma trong chương trình truyền hình Séptimo Día.

Cùng lúc đó, khi rà soát dữ liệu đăng ký doanh nghiệp, cái tên Guillermo León Acevedo Giraldo xuất hiện dưới danh nghĩa cổ đông của một công ty có tên là Inversiones ACEM S.A. ở Bogotá. Đội điều tra nhanh chóng có được trong tay đăng ký kinh doanh của công ty này kèm bản sao thẻ căn cước của tất cả cổ đông.

Để lấy được thông tin về Memo quả thật rất gian truân. Nhưng tấm thẻ căn cước, hai tấm hình và tình nhân cũ của Memo đã giúp nhóm phóng viên bắt đầu xâu chuỗi các mảnh ghép và vẽ nên chân dung của Bóng Ma.

Hành trình phạm tội của Memo

Memo Fantasma sinh năm 1971 tại Medellín và đăng ký nhân thân tại thị trấn Envigado, Medellín. Đó là một cậu bé gầy gò với mái tóc dài khi bắt đầu con đường phạm tội ở tuổi vị thành niên.

Theo lời Zara, Memo đã đến Mỹ làm việc dưới trướng một thành viên cốt cán của Medellín Cartel: Fabio Ochoa Vasco. Tầm ảnh hưởng của Fabio lớn đến mức Hoa Kỳ đã truy nã hắn với số tiền thưởng lên tới 5 triệu USD. Memo trẻ tuổi đã học hết ngón nghề và nắm giữ vài tuyến vận chuyển quan trọng nối Mexico với Mỹ . Điều này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng với sự nghiệp của Memo về sau này.

Đến năm Memo 21 tuổi và đang xử lý 6-8 tấn cocaine mỗi tháng, thì vụ thanh trừng Fabio diễn ra. Sự việc tiếp theo diễn ra đúng như bài phóng sự của Ana đã mô tả.

Vào tháng 12/1993, tổ chức Medellín Cartel tan rã cùng cái chết của Escobar. Thế hệ tội phạm tiếp theo của Colombia lên nắm quyền: Don Berna ở Medellín và Castanos ở vùng nông thôn Antioquia và Córdoba. Memo quay trở lại Colombia.

Carlos Mario Aguilar, biệt danh “Rogelio”.

Một vài nhân chứng cho biết đã trông thấy Memo tại Medellín, trong đó có bà Cruz Elena Aguilar – một cựu công tố viên Colombia và là em gái một trong những tội phạm khét tiếng khiến nhiều kẻ sợ hãi nhất: Carlos Mario Aguilar, biệt danh “Rogelio.” Rogelio là một trong những phụ tá cấp cao được tin tưởng nhất của Don Berna, phụ trách điều hành Văn phòng Envigado – một tổ chức tội phạm chuyên đi thu nợ.

“Tôi nghe thấy anh mình bắt đầu nói về Memo Fantasma vào năm 1995 hay đầu 1996 gì đó,”  bà cho biết.

Khi được cho xem những bức hình, bà ngay lập tức nói: “Đó là Memo Fantasma.”

Bà nói thêm: “Điều duy nhất tôi biết về cậu ta là anh tôi phải đòi cậu ấy một khoản nợ liên quan đến việc buôn ma túy. Memo đã bị anh ấy bắt cóc và được thả ra sau đó. Cậu ta sau này đã trở thành bạn của anh tôi.”

Có lẽ Memo lúc đó đang hoạt động độc lập mà không có “bảo kê”. Mà nhiệm vụ của Văn phòng Envigado là tìm ra những tên buôn lậu tự do để thanh trừng. Không ai được phép hoạt động ở Medellín mà không trả phí cho Don Berna.

Mối quan hệ giữa Memo và Rogelio dường như không đơn giản. Nhiều nguồn tin cho hay Rogelio thực tế là cha đỡ đầu của Memo trong thế giới ngầm.

Ở tuổi 24, Memo đã leo lên đến tầng lớp cao nhất của giới tội phạm ma túy ở Colombia.

Vào khoảng năm 1997, hắn đã có đầy đủ mạng lưới và đường dây buôn lậu. Nhưng Memo lại gặp phải vấn đề là không có đủ cocaine cho bạn hàng. Vậy nên hắn quyết định mở một phòng thí nghiệm riêng tại vùng nông thôn Yarumal, nơi vốn thuộc quyền kiểm soát của anh em nhà Castano. Số tiền mà Memo phải trả để được gia nhập đội quân của anh em nhà Castano được cho là lên tới 5 triệu USD.

Mario Uribe Escobar.

Tại đây, Vicente Castano giới thiệu Memo cho một ông trùm có máu mặt đến từ Caucasia: Carlos Mario Jiménez, hay được biết tới với biệt danh “Macaco.” Họ nhận lệnh từ anh em Castanos đi chiếm đóng địa bàn phía nam huyện Bolívar cho đội quân AUC mới thành lập. Và thế là Liên quân Trung tâm Bolívar (BCB) ra đời năm 1998.

“Memo Fantasma thực chất là một trong các thủ lĩnh của BCB, đơn vị chịu trách nhiệm cho vụ thảm sát khoảng 10.000-15.000 người,” theo lời của Peter Vincent, tùy viên tư pháp của Đại sứ quán Mỹ tại Bogotá giai đoạn 2006-2009. Năm 2001, những vụ đổ máu do AUC gây ra và quyền lực của băng nhóm này trong giới tội phạm ma túy đã chính thức đưa AUC vào danh sách các tổ chức khủng bố của Mỹ.

Sự phân công trong BCB rất rõ ràng. Macaco điều hành đội quân chiến đấu của tổ chức, còn Memo quản lý tiền và buôn bán ma túy.

Văn phòng Liên Hiệp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC) ước tính rằng BCB đã kiếm được khoảng 2,9 tỉ USD với 100 tấn cocaine nhập vào Mỹ trong giai đoạn 1997-2001.

Sau năm 2001, BCB vẫn tiếp tục mở rộng địa bàn, trong đó có nhiều vùng trồng ma túy. Không có gì lấy làm lạ nếu Memo và Macaco sản xuất ra tối thiểu 100 tấn ma túy từ năm 2002 cho đến khi đội quân này giải thể vào năm 2006.

Gia nhập giới thượng lưu

Cuộc điều tra về con đường phạm tội của Memo đã có bước tiến đáng kể, nhưng còn cuộc sống cá nhân của gã đàn ông bí ẩn này thì sao? Câu trả lời nằm trong số những tấm thẻ căn cước đi kèm đăng ký kinh doanh của công ty ACEM. Một trong các nhà đầu tư của công ty - bà Catalina Mejía - hóa ra chính là vợ của Memo.

Vợ Memo xuất thân từ một gia đình có tiếng tăm ở Medellín. Gia đình này sở hữu một công ty lớn kinh doanh đồ nội thất và thuộc giới thượng lưu trong xã hội. Một người họ hàng của gia đình Catalina, tạm gọi là “Olga”, người này cho biết: “Ông ấy tỏ ra khiêm tốn nhưng luôn luôn ăn vận sang trọng”. Khi nghe tới việc Guillermo thực ra là một tay buôn ma túy có máu mặt được gọi là "Bóng ma", Olga không hề tỏ vẻ ngạc nhiên. “Ông ấy có nhiều tiền và là một người đầy toan tính”.

"Bóng ma" giờ đứng trên tầng lớp cao nhất của cả giới buôn ma túy lẫn giới chức xã hội tại Medellín. Nhưng tham vọng của hắn còn tiến xa hơn nữa.