Lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ đối phó nạn lạm dụng tình dục

• Báo cáo gây 'sốc' về nạn lạm dụng tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc
• Nạn lạm dụng trẻ mồ côi tại các khu du lịch và vùng thảm họa

99 cáo buộc tại 21 quốc gia

Tuy không mang tính ràng buộc về pháp lý song nghị quyết này cũng đã gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ rằng LHQ không cho phép tái diễn tình trạng xâm phạm tình dục, làm tổn thương dân thường vô tội tại các khu vực cần được bảo vệ khỏi xung đột, chiến tranh trên khắp thế giới.

LHQ đối phó với nạn lạm dụng tình dục (ảnh: UN).

Theo tin từ hãng Reuters, Nghị quyết còn yêu cầu Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon thay đổi đội điều tra một khi các cáo buộc không được điều tra đầy đủ, đúng thủ phạm hoặc không thông báo cho Tổng thư ký LHQ tiến độ điều tra. Cũng theo Nghị quyết thì lần đầu tiên LHQ sẽ nêu tên quốc gia nào có binh sĩ vi phạm. Việc này có thể dẫn đến các tố tụng hình sự hoặc phải chịu trách nhiệm khi nạn nhân được cho là bị cưỡng hiếp bởi binh sĩ của lực lượng gìn giữ hòa bình.

Như vậy, kể từ sau khi thành lập Ủy ban cao cấp gồm 16 thành viên của LHQ để điều tra về những cáo buộc lạm dụng tình dục hồi tháng 6 năm ngoái, LHQ lại có thêm những biện pháp mạnh hơn nhằm ngăn chặn “căn bệnh ung thư” lạm dụng tình dục đang ngày càng gia tăng ở các lực lượng gìn giữ hòa bình.

Thống kê của LHQ cho hay, có trên 480 vụ lạm dụng tình dục liên quan đến lính gìn giữ hòa bình của LHQ từ năm 2008 đến năm 2013 và 1/3 trong số các nạn nhân là trẻ em hoặc trẻ vị thành niên. Năm 2014, con số cáo buộc lạm dụng tình dục là hơn 60 vụ và đến năm 2015 thì con số này tăng lên thành 99 cáo buộc.

Các quốc gia khác liệt vào danh sách có liên quan đến các cáo buộc đối với lực lượng gìn giữ hòa bình bao gồm Burundi, Đức, Ghana, Senegal, Madagascar, Rwanda, Cộng hòa Congo, Burkina Faso, Cameroon, Tanzania, Slovakia, Niger, Moldova, Togo, Nam Phi, Morocco, Benin, Nigeria và Gabon…

Một báo cáo của LHQ được công bố hồi đầu tháng 3 cũng khẳng định rằng, một trong những lý do khiến tình trạng lạm dụng tình dục gia tăng là bởi LHQ đã “nương tay” với rất nhiều vụ hãm hiếp trẻ em dã man tại Cộng hòa Trung Phi. Đáng chú ý là 2 trong số các nạn nhân của những vụ việc này ở Cộng hòa Trung Phi đã có bầu và LHQ buộc các binh sĩ gìn giữ hòa bình phải thực thi trách nhiệm làm cha.

Trong khi đó, lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ ở CHDC Congo, Liberia, Haiti, Sudan và Nam Sudan thì sẵn sang trao đổi bất cứ thứ gì mà họ có thể đổi lấy tình dục, từ tivi, trang sức cho đến thực phẩm.

Bằng chứng từ các cơ quan cứu trợ

Lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ có hơn 125.000 binh sĩ đang triển khai đến 16 nơi trên toàn cầu, từ những điểm nóng như Đông Timor, Haiiti nhưng chủ yếu vẫn là ở châu Phi và Trung Đông. 6 năm trước, gần một nửa các cáo buộc về việc lính gìn giữ hòa bình LHQ hãm hiếp trẻ vị thành niên đã được một ủy ban điều tra đặc biệt của LHQ điều tra nhưng không mang lại nhiều kết quả. Đến năm 2014 thì những vụ việc này lại rộ lên với chủ yếu là 38 cáo buộc xảy ra tại CHDC Congo, Nam Sudan và Haiiti.

Trong một số trường hợp, LHQ đã sử dụng sự hỗ trợ xét nghiệm ADN để tìm ra những kẻ đã gây ra vụ việc này và giải quyết trên cơ sở thỏa thuận hoặc bồi thường. Có một số báo cáo cho thấy, LHQ đã lấy tiền lương của các binh sĩ lực lượng gìn giữ hòa bình đó để hỗ trợ cho các bà mẹ đơn thân.

Tuy nhiên, đến tháng 6 năm ngoái thì tình trạng này đã lên mức đáng báo động. Mở đầu cho chuỗi sự kiện này là việc 3 phụ nữ, trong đó có 1 trẻ vị thành niên đã cáo buộc lính gìn giữ hòa bình của LHQ làm việc tại Cộng hòa Trung Phi tội cưỡng hiếp. Một tuần sau đó, người đứng đầu lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ ở quốc gia này bị sa thải.

Tháng 7 năm 2015, Văn phòng Giám sát nội bộ của LHQ đã đưa ra báo cáo cho thấy, lính gìn giữ hòa bình của LHQ đã dùng tiền bạc, đồ trang sức và quần áo để đổi lấy tình dục tại các quốc gia mà họ được triển khai đến.

Các binh sĩ gìn giữ hòa bình thực hiện sứ mệnh của Liên minh châu  Âu và các binh sĩ trong chiến dịch Sangaris của Pháp cũng bị cáo buộc lạm dụng tình dục trẻ em. Có ít nhất 5 bé gái từ độ tuổi 14-16 cho biết chúng được trả tiền để “phục vụ” tình dục cho lính thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình của EU (EUFOR). Cao ủy LHQ về nhân quyền Zeid Raad Al-Hussein nói: “Có bé gái kể rằng cô phải thực hiện quan hệ tình dục bằng miệng cho các binh sĩ Pháp để đổi lấy chai nước hay một gói bánh quy”…

Dựa vào tài liệu mà Văn phòng Cao ủy nhân quyền cung cấp, Văn phòng Giám sát nội bộ của LHQ còn trích dẫn cuộc phỏng vấn với 10 trẻ em lạm dụng tình dục tại trung tâm lánh nạn trong khu vực sân bay quốc tế Mpoko ở Bangui, thủ đô của Cộng hòa Trung Phi.

Trong khi đó, tổ chức Aids Free World (AFW), các binh sĩ thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình đang thực thi nhiệm vụ tại châu Phi gồm Cameroon, Congo, Tanzania, Benin, Burkina Faso, Burundi, Gabon, Niger, Nigeria và Togo cùng các cảnh sát gìn giữ hòa bình tại Rwanda, Ghana, Madagascar, Senegal đều bị những cáo buộc tương tự…

Nói về những vụ việc này, trợ lý Tổng thư ký LHQ về hỗ trợ thực địa Tony Banbury đã không kìm nén được cảm xúc, rớt nước mắt và cam kết sẽ thúc đẩy việc điều tra nhanh hơn.

Ông Tony Banbury cũng tiết lộ rằng, tháng 5 năm ngoái, LHQ đã nhận được một tài liệu mật tố cáo do nhân viên cứu trợ Anders Kompass gửi trong đó tố cáo binh sĩ Pháp trong lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ ở Cộng hòa Trung Phi xâm hại tình dục nhiều bé trai.

Sau đó, LHQ tiếp tục nhận được báo cáo của bà Paulo Donovan, đồng Giám đốc của tổ chức phi chính phủ Aids Free World với yêu cầu phải có một ủy ban điều tra độc lập về việc LHQ giải quyết như thế nào đối với các hành vi đồi bại của binh sĩ trong lực lượng gìn giữ hòa bình. Từ đây, mọi việc mới bắt đầu được làm sáng tỏ.