Chiếc cúp vàng World Cup và vụ đánh cắp ly kỳ

Điều này đã khiến chiếc cúp FIFA World Cup trở thành tâm điểm của một số âm mưu ly kỳ bên ngoài sân cỏ. Trong những năm qua, đã có hai lần lặp lại hoặc thiết kế khác nhau của chiếc cúp vô địch bóng đá thế giới.

Chiếc cúp Jules Rimet được sử dụng từ năm 1930 đến năm 1970. Brazil giành chiến thắng hoàn toàn nhờ trở thành quốc gia đầu tiên trong lịch sử khi trở thành nhà vô địch 3 lần (1958, 1962 và 1970). Một chiếc cúp được thiết kế lại, được gọi là cúp FIFA World Cup, là chiếc cúp được sử dụng ngày nay và được trao cho những người chiến thắng 4 năm một lần, bắt đầu từ năm 1974.

Cúp Jules Rimet: 1930 - 1970

Hành trình đến với chiếc cúp FIFA World Cup bắt đầu với Jules Rimet, chủ tịch thứ 3 của FIFA. Ông vạch ra kế hoạch tổ chức Giải vô địch bóng đá thế giới vào năm 1928 và sau đó thông qua một cuộc bỏ phiếu vào năm sau để tổ chức phiên bản đầu tiên của chiếc cúp vô địch ở Uruguay năm 1930. Nhiệm vụ thiết kế chiếc cúp được giao cho Abel Lafleur - một nhà điêu khắc người Pháp và người sau này tham gia một số cuộc thi nghệ thuật được tổ chức trong Thế vận hội Los Angeles 1932. Thiết kế của Lafleur có một bức tượng Nike bằng vàng, nữ thần chiến thắng của Hy Lạp, đang nâng cao chiếc Cúp hình bát giác trên đầu.

Bà có một vòng hoa quanh cổ. Thiết kế lấy cảm hứng từ bức tượng Nike of Samothrace, một bức tượng Hy Lạp chưa hoàn thiện nhưng mang tính biểu tượng từ thời kỳ Hy Lạp hóa được trưng bày tại Bảo tàng Louvre của Paris (Pháp). Chiếc cúp ban đầu đặt tên là Victory và thường được gọi là Coupe du Monde (tiếng Pháp nghĩa là World Cup), cao 35cm và nặng 3,8kg. Nó được chế tạo bằng bạc sterling mạ vàng và có đế màu xanh làm bằng đá bán quý, gọi là lapis lazuli. Có những tấm vàng được gắn vào 4 mặt của đế, trên đó khắc tên các quốc gia chiến thắng sau mỗi phiên bản.

Năm 1946, chiếc cúp đổi tên thành Jules Rimet Trophy để vinh danh lễ kỷ niệm 25 năm đương nhiệm của chủ tịch FIFA. Chiếc cúp được đưa đến Uruguay trên con tàu Conte Verde, một con tàu chở khách của Italia đã chở Rimet cùng với đội tuyển quốc gia của Pháp, Romania và Bỉ đến Montevideo tham dự Giải bóng đá vô địch thế giới lần đầu tiên. Uruguay trở thành nhà vô địch đầu tiên và giữ chiếc cúp năm 1930 nhưng Italia đã mang nó trở lại châu Âu vào năm 1934 và giữ nó bằng cách bảo vệ danh hiệu của họ năm 1938.

Ẩn trong một hộp giày

Những lo ngại về sự an toàn của chiếc cúp trong Chiến tranh thế giới lần 2 dẫn đến một điểm đến không chắc chắn cho giải thưởng được nhiều người thèm muốn trong suốt thời gian diễn ra xung đột. Ottorino Barassi, người Italia đang giữ chức Phó chủ tịch FIFA vào thời điểm đó, đã lặng lẽ lấy chiếc cúp khỏi kho tiền của một ngân hàng ở Rome và giấu nó trong hộp đựng giày dưới gầm giường của mình trong suốt thời gian diễn ra chiến tranh. Chiếc cúp vẫn an toàn dưới gầm giường của Barassi cho đến khi World Cup trở lại sau chiến tranh vào năm 1950 tại Brazil. Barassi, người không thể thiếu trong việc tổ chức phiên bản năm 1938 của Italia, cũng đi đầu trong những hoạt động tổ chức phiên bản năm 1950. Năm 1954, phần đế cũ của chiếc cúp được thay thế bằng phần đế cao hơn để ghi tên của nhiều người chiến thắng hơn.

Bị đánh cắp ở Anh

Mặc dù chiếc cúp vẫn tồn tại sau Chiến tranh thế giới lần 2 mà không bị hư hại, nhưng nó gần như biến mất sau khi bị đánh cắp trước thềm World Cup 1966 ở Anh - lần đầu tiên giải đấu được tổ chức tại ngôi nhà tinh thần của bóng đá. Bốn tháng trước khi Giải vô địch thế giới bắt đầu, Cúp được trưng bày tại Hội trường Trung tâm Giám lý ở Westminster như một phần cuộc triển lãm tem quý hiếm Thể thao với Tem Stanley Gibbons Stampex. Ngày 20/3/1966, chiếc cúp biến mất khỏi tủ trưng bày trong khi một buổi lễ nhà thờ vào Chủ nhật đang được tiến hành ở một khu vực khác của tòa nhà. Theo báo cáo, tên trộm chưa bao giờ chạm vào những con tem quý hiếm, ước tính trị giá hơn 3 triệu bảng Anh vào thời điểm đó, và bỏ trốn chỉ với chiếc cúp trị giá 30.000 bảng Anh vào thời điểm đó.

Trong khi cảnh sát đang mở chiến dịch truy lùng chiếc cúp thì bất ngờ Chủ tịch Hiệp hội Bóng đá Anh (FA) Joe Mears và câu lạc bộ London Chelsea FC nhận được tờ giấy đòi tiền chuộc từ một cá nhân tự xưng là “Jackson”. Jackson yêu cầu 15.000 bảng Anh để trả lại chiếc cúp và bao gồm một lớp lót có thể tháo rời trên đỉnh chiếc cúp để làm bằng chứng về quyền sở hữu. Lễ bàn giao được lên kế hoạch trước Stamford Bridge, sân nhà của Chelsea.

Những gì xảy ra sau đó dường như giống như trong một bộ phim tội phạm ly kỳ. Sau khi dụ Jackson bằng tiền giả và các mẩu giấy, một thám tử chìm đóng giả là trợ lý của Mears cố gắng nhờ kẻ đánh cắp dẫn họ đến chiếc cúp bị đánh cắp. Nhưng Jackson nhận ra có điều gì đó không ổn và cố gắng trốn thoát bằng cách nhảy khỏi một chiếc ô tô đang di chuyển. Jackson cuối cùng bị bắt sau một cuộc truy đuổi kịch tính và được tiết lộ tên là Edward Betchley, một tên trộm vặt có tiền án. Tuy nhiên, khi bị thẩm vấn, Betchley khẳng định anh ta không ăn cắp chiếc cúp mà chỉ đóng vai trò người trung gian cho một cá nhân mà anh ta gọi là “The Pole”. Betchley bị kết án 2 năm tù nhưng cảnh sát không bao giờ có thể lần ra “The Pole”.

Pickles - con chó “thám tử” bất đắc dĩ

Trong khi cuộc săn lùng chiếc cúp vẫn tiếp tục, David Corbett, một thợ mỏ Thames (người điều khiển sà lan), đang đi dạo cùng chú chó Pickles - giống chó collie đen trắng, ở quận Beulah Hill, London. Đó cũng là đúng một tuần sau vụ trộm. Khi Corbett dừng lại tại một bốt điện thoại để gọi điện thoại, chú chó 4 tuổi đánh hơi thấy một gói được bọc bằng giấy báo và dây nằm dưới một trong những chiếc ô tô của người hàng xóm của Corbett. Corbett ban đầu tỏ ra nghi ngờ và nghĩ rằng đó có thể là một quả bom nhưng cuối cùng không chịu nổi sự tò mò mà mở gói hàng.

Corbett nhớ lại: “Tôi nhặt nó lên và xé một tờ giấy thì thấy tượng một phụ nữ cầm một chiếc đĩa trên đầu và có dòng chữ Đức, Uruguay, Brazil. Tôi hét lớn, tôi đã tìm thấy chiếc cúp World Cup”.

Corbett đã giao chiếc cúp quý giá cho đồn cảnh sát địa phương nhưng bị giam giữ một thời gian vì nghi ngờ rằng anh ta có thể đã tham gia vào vụ trộm. Tuy nhiên, Corbett có bằng chứng ngoại phạm. Cả Corbett và Pickles sau đó đều trở thành… anh hùng. Pickles, con chó đưa nước Anh thoát khỏi một mớ hỗn độn nghiêm trọng, nhanh chóng trở thành con vật nổi tiếng và cuối cùng là một ngôi sao truyền hình. Nhờ bộ đôi này, đặc biệt là “Mr. Pickles”, đội trưởng đội tuyển Anh Bobby Moore được nâng cao chiếc cúp Jules Rimet đầu tiên tại sân vận động Wembley ở London khi đội tuyển Anh vô địch World Cup trên sân nhà sau khi đánh bại Đức trong trận chung kết. Và chính tay Nữ hoàng Anh Elizabeth II trao chiếc cúp cho Sir Bobby Moore. Pickles, cùng với Corbett, cũng được mời đến bữa tiệc ăn mừng của đội tuyển Anh sau khi giành được chiếc cúp.

Chiếc cúp Jules Rimet bị đánh cắp lần thứ 2

Sau khi Brazil vô địch World Cup lần thứ 3 vào năm 1970, họ được trao Cúp Jules Rimet vĩnh viễn vì có quy định đội đầu tiên 3 lần vô địch Cúp sẽ được giữ chiếc cúp vĩnh viễn. Tuy nhiên, chiếc cúp ban đầu đã bị đánh cắp lần thứ 2 vào năm 1983 từ trụ sở của Liên đoàn Bóng đá Brazil (CBF) ở Rio de Janeiro.

Chiếc cúp Jules Rimet ban đầu không bao giờ được phục hồi và người ta cho rằng nó đã bị nấu chảy thành vàng thỏi. CBF ủy thác thực hiện một bản sao chiếc cúp vào năm 1984 và bản sao còn lại, do FA chế tạo sau vụ trộm đầu tiên vào năm 1966, được FIFA mua trong một cuộc đấu giá vào năm 1997. Một thợ kim hoàn người Anh tên là George Bird tạo ra một bản sao bằng đồng mạ vàng của bản gốc. Chi tiết gốc duy nhất của chiếc cúp do Abel Lafleur thiết kế còn tồn tại cho đến ngày nay là phần đế - được thay đổi vào năm 1954 để cao hơn. Phần đế này được phát hiện vào năm 2015 sau khi được phát hiện cất giấu dưới tầng hầm trụ sở FIFA ở thành phố Zurich (Thụy Sĩ).

Cúp vô địch bóng đá thế giới 1974 và cho đến ngày nay

Kể từ năm 1974, các nhà vô địch bóng đá thế giới được giới thiệu phiên bản mới có tên là cúp FIFA World Cup. Các nhà điêu khắc từ 7 quốc gia gửi 53 bản đệ trình cho thiết kế mới nhưng cuối cùng, nó được giao cho nghệ sĩ người Italia tên Silvio Gazzaniga. Chiếc cúp FIFA World Cup cao 36,5cm, làm từ 6,175 kg vàng 18 karats (75%). Nó có đế hình tròn, đường kính 13cm, làm bằng hai lớp đá quý malachite (hay còn gọi là đá khổng tước).

Thiết kế nhìn thấy các đường cong từ phần đế xoắn ốc lên và tạo thành phần đế cho một bản sao vàng của thế giới. Chiếc cúp rỗng bên trong, có dòng chữ FIFA World Cup được khắc trên phần đế. Sau Giải vô địch bóng đá thế giới 1994, một chiếc đĩa được thêm vào dưới đáy chiếc cúp, trên đó khắc tên các quốc gia vô địch theo thứ tự hàng dọc. Sau năm 2014, chiếc cúp được thay đổi và tên được sắp xếp lại theo hình xoắn ốc để phù hợp với nhiều người chiến thắng hơn.

Không giống như Jules Rimet Trophy, chiếc cúp FIFA World Cup không thể giành giữ được hoàn toàn nữa. Các quy định mới nêu rõ rằng nó vẫn thuộc quyền sở hữu của FIFA, được bảo quản tại trụ sở Zurich, ngoại trừ một số yêu cầu về nghi lễ như Chuyến tham quan Cúp và trong lễ bốc thăm chính của Giải vô địch bóng đá thế giới. Thay vào đó, những người vô địch Giải vô địch bóng đá thế giới hàng năm được giữ vĩnh viễn một bản sao bằng đồng mạ vàng, được gọi là Cúp vô địch giải vô địch bóng đá thế giới cho mọi giải đấu họ vô địch.

Một bản sao như vậy cũng được trao cho ông Nelson Mandela trước khi Nam Phi tổ chức Giải vô địch bóng đá thế giới vào năm 2010. Đây là trường hợp duy nhất một cá nhân nhận được bản sao chính thức của chiếc cúp cho đến nay. Ngoài ra, chỉ một nhóm người được chọn, bao gồm các nguyên thủ quốc gia và cựu vô địch World Cup mới được phép chạm tay vào chiếc cúp FIFA World Cup thực sự.