Danab: Lữ đoàn “Sấm” của Somalia

Vì thất vọng vào sự kém năng lực nói chung của Quân đội quốc gia Somali (SNA) mà chính phủ Mỹ đã chuyển hướng chiến lược nhằm tập trung vào việc đào tạo những đội quân chuyên biệt hơn. Lính biệt kích đã thành công trong việc giành lại phần lãnh thổ Somali do Al-Shabaab (nhóm kháng chiến có dính lứu tới Al-Qaeda đe dọa phần lớn đất nước Somalia) kiểm soát.

Tại sao lại là “Sấm Binh” ?

“Sấm Binh” thường sử dụng cờ của SNA, quốc kỳ Somali cũng như cờ của đơn vị Danab. Lữ đoàn Danab thường dùng phù hiệu của đơn vị và nó hay nhìn thấy trên quân phục của các binh sĩ của lực lượng này. Phù hiệu này có hình quốc kỳ Somali và con dao găm dài của nước này tên gọi là Billao. 

Lữ đoàn Danab ra đời năm 2014 sau khi họ được huấn luyện bởi Bancroft Global Development. Đây là một Hãng quân sự tư nhân của Mỹ (PMC) và được trả chi phí bởi Phái bộ liên minh Châu Phi tại Somali (AMISOM), sau cùng Bộ Ngoại giao Mỹ đích thân hoàn trả khoản chi phí này. Nhắm mục tiêu tạo ra một đơn vị thị tộc hỗn hợp, công tác đào tạo đơn vị Lữ đoàn Danab đầu tiên đã bắt đầu từ năm 2013 với 150 tân binh, cho đến cuối năm 2014 có tổng cộng 750 lính biệt kích hoàn thành việc huấn luyện.

Năm 2017, Lữ đoàn Danab đã đồng hành với lính SEAL Team 6 (Mỹ) trong một nhiệm vụ tiến tới việc bắt giữ một lãnh tụ cao cấp của Al-Shabaab khiến một thành viên cấp cao của SEAL Team bị thiệt mạng. Xuyên suốt 2 năm 2018 và 2019, Lữ đoàn Danab thường xuyên tiến hành không kích và bố ráp chống lại Al-Shabaab. Các hoạt động đó đã làm suy yếu năng lực của Al-Shabaab diễn ra trong bối cảnh lữ đoàn liên tục nhận viện trợ từ Mỹ.

Các nhà điều hành JTAC (Ban điều hành tấn công đầu cuối chung) được biết đến là trực tiếp chỉ đạo hỏa lực pháo binh và yểm trợ trên không tầm gần (CAS) cho các đơn vị Danab khi họ giao tranh với các nhóm như Al-Shabaab. Về cơ cấu tổ chức của Lữ đoàn Danab có mấy điểm đáng lưu ý. Do sự thành công trong các nhiệm vụ chiến đấu mà quân số của lữ đoàn dao động trong khoảng 3000-4000 lính sẽ được mở rộng quy mô hơn nữa. Mặt khác, thông qua Mỹ, lực lượng này đã nhận viện trợ và mua sắm thiết bị đáng kể.

Được biết Somalia là nước nhận viện trợ chính của PKO (Hoạt động gìn giữ hòa bình) thông qua Bộ Ngoại giao Mỹ. Hiện nước này nhận số tiền lên tới 2,352 tỷ USD, cao hơn 67% so với 4 quốc gia tiếp theo đó là Sudan, Nam Sudan, Liberia và Cộng hòa dân chủ Congo. Kể từ năm 2001 có 5 nước nhận viện trợ PKO hàng đầu của Mỹ là Somalia - 2,352 tỷ USD; Sudan - 536 triệu USD; Nam Sudan - 489 triệu USD; Liberia - 216 triệu USD; Cộng hòa dân chủ Congo - 167 triệu USD.

Lữ đoàn Danab đã nhận số tiền tài trợ đáng kể trong năm tài chính 2019, gồm 3.915.000  USD cho mua sắm đạn dược và chất nổ; 3.700.000 USD cho mua sắm xe cộ và những hạng mục phụ trợ; 1.605.000 USD cho đào tạo nhân sự và hoạt động. Bên cạnh đó cũng cần điểm qua những nhân sự chủ chốt của “Sấm Binh”. Họ gồm: 1) Trung tá Ahmed Abdullahi Nur “Beeryare” là chỉ huy Tiểu đoàn 4 của Lữ đoàn Danab đặt ở Baledogle. Hoạt động ở Jubaland (Hirshabelle, Tây Nam, Galmudug), Tiểu đoàn 4 đóng vai trò là Nhóm tác chiến đặc biệt và cả bộ binh thường trực; 2) Thiếu tá Xasan Adaan Maxamad “Ciraaqi”là chỉ huy Tiểu đoàn 5 đặt ở Kismayo. Hoạt động ở Jubaland, Tiểu đoàn 5 đóng vai trò là đơn vị bộ binh thường trực; 3) Thiếu tá Hassan Maxamad “Tuure” là chỉ huy Tiểu đoàn 7 đặt ở Jowhar. Ông bị hạ sát sau một cuộc đột kích của Al Shabaab tại một khu phức hợp quân sự tại quận Gal’ad. hoạt động ở Hirshabelle, Tiểu đoàn 7 đóng vai trò là đơn vị bộ binh thường trực.

Tuyển dụng và đào tạo

Lữ đoàn Danab tuyển chọn lính tráng thật đặc biệt nhằm ngăn chặn sự thiên vị “dựa trên bè phái” là thực tế vốn rất phổ biến trong các đơn vị Quân đội quốc gia Somali (SNA). Danab chủ yếu tuyển dụng tân binh dựa trên hệ thống “4.5” của Liên bang Somali nhằm trao quyền đại diện bình đẳng cho các thành viên của những thị tộc lớn. Những thị tộc này là Hawiye, Darod, Dir, Rahanweyn/Digil và Mirifle. Những thị tộc thiểu số và các nhóm dân tộc ít người được tuyển dụng từ hệ thống “.5”. Lữ đoàn Danab yêu cầu các tân binh phải có trình độ học vấn cao và chương trình đào tạo chuẩn hóa sẽ dạy một số điều, gồm: huấn luyện thể chất; bắn súng; đào tạo tác chiến đô thị; đào tạo y tế; huấn luyện yểm trợ không quân tầm gần; tinh thần đoàn kết; điều hướng trên bộ. Như trên đã đề cập đến Bancroft Global Development (BGD), công ty này cung cấp đào tạo và cố vấn cho Lữ đoàn Danab.

Bản thân BGD không nói gì về công việc của họ ở Somalia mà chỉ đơn thuần úp mở rằng đây là “một phần của một nỗ lực quốc tế rộng lớn hơn”. Tuy vậy, BGD (một pháp nhân riêng biệt chia sẻ quyền lãnh đạo của nhánh phát triển toàn cầu) đã trở thành một trong những nhà đầu tư bất động sản lớn nhất Somalia. Cũng cần nên biết cái gọi là Quân đoàn sĩ quan Lữ đoàn Danab (DOC). DOC cũng phản ánh trọng tâm đa sắc tộc trong khâu tuyển dụng của “Sấm Binh”. Các cựu sĩ quan Danab đến từ nhiều thị tộc và cộng đồng khác nhau, họ chỉ huy những nhóm thị tộc hỗn hợp mà những thành viên đến từ các nhóm dân tộc khác nhau. Họ trải qua một chương trình đào tạo nghiêm ngặt và thăng tiến dựa trên thành tích của chính bản thân. Binh sĩ Danab tỏ ra tôn trọng các cấp chỉ huy của mình, điều này trái ngược với mối quan hệ lính tráng - sĩ quan kém cỏi trong những đơn SNA khác.

Không những tuyển dụng nam giới, Lữ đoàn Danab còn tuyển dụng nữ quân nhân và họ dường như phục vụ cùng lúc với các đồng đội nam trong những hoạt động tiền tuyến. Điều này có vẻ nhắm mục đích tạo ra một nhóm / đơn vị tương tự với Các nhóm nữ chiến sĩ (FET) được Mỹ  (và những lực lượng quân đội khác liên kết với phương Tây) sử dụng. Những nhóm PET này gồm các cán bộ nữ quân nhân có khả năng tương tác ở cấp độ cá nhân hơn so với nữ giới trong các khu vực mà không thể ở gần nam giới hoặc nam giới có hành vi thân mật. Điều nên biết rằng Lữ đoàn Danab có một số liên kết quan trọng với những tổ chức và đơn vị khác, gồm: 1) BGD; 2) Đặc nhiệm Mỹ: Lữ đoàn Danab được nhận đào tạo từ nhiều đơn vị đặc nhiệm Mỹ. Họ cũng hoạt động cùng với các lực lượng Tác chiến đặc biệt Mỹ như Hải quân SEALs và và đơn vị biệt kích của Lính thủy đánh bộ Mỹ.

Trang thiết bị của lính Lữ đoàn Danab cũng không thể không nhắc đến. Chiến sĩ Lữ đoàn Danab thường xuyên sử dụng nhiều loại thiết bị và vũ khí khác nhau, từ loại súng M4 Carbines do Mỹ cung cấp cho đến súng AK-47. Tổ chức này cũng dùng nhiều loại thiết bị hiện đại như áo giáp và NVG (kính nhìn ban đêm). Lữ đoàn Danab sử dụng không giới hạn các loại vũ khí, chúng gồm: súng trường M4; súng trường AR-M9F; súng trường Lớp 56-2 (của Trung Quốc); súng trường tiêu chuẩn Lớp 56; súng AK-47; súng máy PKM; súng máy hạng nhẹ FN LMGs; súng máy hạng trung MG-1M GPMGs; súng trường M24 SWS Bolt; súng tiểu liên HK MP7 SMG; súng máy hạng nặng  DsHK HMG; và súng phóng lựu đạn đẩy bằng tên lửa  RPG.

Ngoài việc sử dụng các dòng xe bán tải thông thường để di chuyển binh lính, Lữ đoàn Danab còn sử dụng xe bọc thép chở quân. Quân đội Mỹ đã tài trợ một số xe bọc thép chở quân như Puma M26-15 4x4 APCs cho Lữ đoàn này nhằm nâng cao các hoạt động chống lại lực lượng phiến quân Al-Shabaab. Bên cạnh đó, ngoài việc sử dụng đồ chở thiết bị, Lữ đoàn Danab còn dùng một số thiết bị chuyên biệt, đó là các loại kính nhìn ban đêm, bao gồm L3Harris Pvs31A và AN/PVS-7.

Hoạt động tác chiến

Chiến thuật và năng lực tác chiến của Lữ đoàn Danab thường nhắm đến tấn công chớp nhoáng và đột kích thần tốc, làm tăng sự sẵn sàng chiến đấu du kích và những môi trường đô thị hoặc nông thôn. Lữ đoàn Danab đã tham gia vào một số hoạt động tác chiến đáng chú ý, có thể kể ra như sau. Trước hết là vụ xảy ra ở làng Darusalam. Vào tháng 5/2017, một toán lính SEAL Team 6 sát cánh cùng các biệt kích Danab đã nhắm mục tiêu vào một lãnh tụ địa phương tên là Abdirahman Mohamed Warsame (hay còn có tên gọi khác là Mahad Karate).

Cuộc đột kích diễn ra tại một khu vực trên sông Shebelle có tên gọi là Barii và cách thủ đô Mogadishu độ 64 km khiến 1 lính SEALs bị thiệt mạng. Thứ hai, chiến dịch mang tên Săn Sư Tử cũng là một hoạt động tác chiến nổi tiếng của Lữ đoàn Danab. Trong năm 2017, cùng với Quân đội quốc gia Somali (SNA) và binh lính của Liên minh Châu Phi (AU), Lữ đoàn Danab đã cố gắng cắt đứt Al-Shabaab khỏi thủ đô Mogadishu. Họ đã thành công trong việc đẩy lùi Al-Shabaab khỏi thị trấn Bariire nhưng không thể giữ được lâu. Vụ tấn công khiến 12 lính Danab tử trận.

Năm 2022, Lữ đoàn Danab chiến đấu với các tay súng Al-Shabaab tại làng Bukure sau khi lực lượng phiến quân này nổi lửa thiêu đốt hàng loạt nhà cửa và cửa hiệu. Tàn cuộc chiến là xác của 60 tay súng Al-Shabaab. Điều nên biết rằng chỉ trong vòng 10 năm qua, Lữ đoàn Danab đã gia tăng nhanh chóng về quy mô nhân sự. Lúc đầu chỉ là một tiểu đoàn có quân số ước độ 1.000 người, giờ đây con số đó đã vọt lên 4.000 lính.