Tái diễn nạn mạo danh bác sĩ để lừa đảo
Mặc dù vấn nạn mạo danh các bác sĩ bệnh viện lớn để lừa đảo khám chữa bệnh, bán thuốc không nguồn gốc xuất xứ đã được báo chí, truyền thông, và các các bệnh viện cảnh báo nhưng gần đây, tình trạng này vẫn tiếp tục với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn.
Điều này làm ảnh hưởng lớn đến thương hiệu, uy tín của bệnh viện, gây hoang mang trong cộng đồng nói chung và đối tác, người bệnh, người nhà người bệnh nói riêng.
Thủ đoạn tinh vi
Chị T.T.L (Hà Nội) cho biết, chị vừa phẫu thuật K giáp tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương được 1 tháng nhưng trong lúc chị đang nằm viện có một người tự xưng là cán bộ y tế của bệnh viện gọi điện hỏi chị được nhập viện chưa. Khi chị nói đã nhập viện rồi thì người này lại hỏi chị đã có lịch mổ chưa. Cảnh giác, chị hỏi lại vị bác sĩ này tên gì ở khoa nào sao lại có số điện thoại của chị thì người này cúp máy luôn. Nếu chưa nhập viện, chắc chị cũng dễ bị đối tượng giả danh này tìm cách lừa đảo.
Còn chị Đ.T.G (Nam Định) cũng suýt bị lừa khi liên hệ với một page lấy tên Viện Nội tiết Trung ương - Khoa tuyến giáp. “Thấy trang này chia sẻ một clip về phẫu thuật tuyến giáp, với hàng chục nghìn lượt xem, lại có logo Bệnh viện Nội tiết Trung ương nên tôi đã liên hệ xin tư vấn vì mình cũng đang bị nghi mắc căn bệnh này khi đi khám dưới tỉnh. Mặc dù nhìn page rất ít người like, tôi cũng hơi nghi ngờ nhưng tôi nghĩ là page của khoa nên ít người theo dõi hơn. Trên clip có gắn thông tin “đăng kí số điện thoại, bệnh tình để được tư vấn thêm”, nhưng tôi liên hệ mà không nhận được phản hồi. Mấy ngày sau vào lại thấy page đã bị khóa thì tôi mới biết là trang giả mạo, may mà chưa kịp liên hệ tư vấn gì nếu không cũng bị lừa rồi”, chị G cho biết.
Mới đây, Bệnh viện Nội tiết Trung ương vừa phát đi cảnh báo về các Facebook, fanpage, TikTok… giả mạo là nhân viên y tế, đội ngũ chuyên gia, thậm chí, lợi dụng danh tiếng của các lãnh đạo Bệnh viện Nội tiết Trung ương để lừa đảo. Với nhiều thủ đoạn tinh vi, các trang giả mạo này đã thực hiện tư vấn, khám bệnh trực tuyến, giới thiệu bán thuốc điều trị bệnh đái tháo đường (tiểu đường), bệnh tuyến giáp, mồ hôi tay chân… và các bệnh nội tiết khác nhằm trục lợi từ người bệnh. Nhiều đối tượng còn ngang nhiên trà trộn trực tiếp đóng giả làm người bệnh và người nhà bệnh nhân bắt chuyện với bệnh nhân thật để bán nhiều loại nhân sâm, tam thất không rõ nguồn gốc, không có hạn sử dụng, nhãn mác, không ghi bất kì thành phần gì bên trong với giá cao lên tới từ 3-5 triệu đồng/liệu trình điều trị. Nhiều người bệnh cả tin bị lừa và mua phải những sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc này.
Đại diện Bệnh viện Nội tiết Trung ương khẳng định, Facebook Nguyễn Hạnh, Nguyễn Hữu Thắng, TikTok Nguyễn Huy Cường cùng các nhóm cộng đồng có tên trên giới thiệu hay tư vấn là nhân viên của Bệnh viện Nội tiết Trung ương là không đúng. Đặc biệt, Facebook lấy hình ảnh và tên của TS Phan Hướng Dương - Phó giám đốc Bệnh viện Nội tiết Trung ương để giới thiệu sản phẩm, tư vấn điều trị bệnh là trang giả mạo. Bệnh viện yêu cầu tất cả trang trên phải gỡ bỏ toàn bộ thông tin, hình ảnh, bài viết đã mạo danh bác sĩ của bệnh viện.
Đây không phải là lần đầu các bệnh viện lớn bị mạo danh để quảng cáo, bán thuốc chữa bệnh. Đầu tháng 5/2023, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên liên tiếp nhận được phản ánh của người bệnh về việc có người giả danh bác sĩ của Khoa Cơ xương khớp. Các đối tượng đều gọi điện thoại cho bệnh nhân mới được ra viện để bán sữa với chiêu bài “bồi hoàn sức khỏe”. Theo đó, ông T.Đ.Đ, trú tại phường Quang Trung, TP Thái Nguyên, nhận được cuộc điện thoại của một người tự xưng là bác sĩ của khoa Cơ xương khớp, yêu cầu vào viện để nhận sữa về uống, bồi hoàn sức khỏe sau nhiều ngày điều trị. Bệnh nhân này đã vào bệnh viện để nhận sữa. Tuy nhiên, ông đến Khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, được thông báo không có chương trình này. Bác sĩ nghi ngờ ông lại bị các đối tượng lừa đảo gọi điện để bán hàng.
Cách đây không lâu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng lên tiếng về việc bị các đối tượng mạo danh nhằm lừa đảo người bệnh và người nhà người bệnh để trục lợi. Không chỉ mạo danh, sử dụng những danh xưng lập lờ liên quan đến bệnh viện, một loạt trang fanpage giả mạo vừa được lập ra đã ngang nhiên sao chép và đăng tải lại các bài đăng, logo, ảnh bìa trang fanpage chính thức của Bệnh viện 108.
Thậm chí, các trang giả mạo này còn cắt ghép hình ảnh, video về bệnh viện trên các kênh thông tin đại chúng và lồng tiếng quảng cáo cho sản phẩm, hòng tạo niềm tin và lôi kéo người theo dõi trang, từ đó tổ chức kinh doanh các mặt hàng thuốc trái phép. Vì vậy, Bệnh viện 108 đã phải phát đi thông báo trên các phương tiện truyền thông: Bệnh viện không cung cấp, liên kết kinh doanh bất kỳ sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng nào bằng hình thức trực tuyến (online), Bệnh viện chỉ bán thuốc khi có đơn của bác sĩ tại các nhà thuốc của bệnh viện trong khuôn viên tại địa chỉ duy nhất số 1 Trần Hưng Đạo, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội.
Hàng loạt bệnh viện khác như Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Bệnh viện mắt Trung ương, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện quân y 103… đều gặp tình trạng tương tự.
Người dân cần nâng cao nhận thức
Hiện nay, tình trạng mạo danh lương y, thầy thuốc, để tạo niềm tin cho người bệnh diễn ra rất phổ biến. Mục tiêu của những người này là bán được nhiều thuốc hoặc thực phẩm chức năng, trục lợi trên niềm tin của người tiêu dùng.
Với tâm lý có bệnh thì vái tứ phương, “còn nước còn tát”, rất nhiều người đã sẵn sàng bỏ tiền để mua các loại thực phẩm chức năng được quảng cáo như thần dược trên mạng xã hội bởi những lương y mạo danh này, để rồi nhẹ dạ cả tin mà sập bẫy lừa, tiền mất tật mang.
Mặc dù các cơ quan chức năng đã thực hiện nhiều biện pháp xử lý nhưng bằng nhiều cách khác nhau, vấn nạn này vẫn diễn ra với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn gây bức xúc lẫn lo lắng trong xã hội.
Quả thật thời đại 4.0, muốn tìm hiểu về bệnh tật hay các thực phẩm chức năng liên quan đến các loại bệnh là ngay lập tức trên facebook đã tràn ngập các fanpage, hội nhóm quảng cáo chữa bệnh, mời chào mua thuốc với những bài viết, hình ảnh, video đầy đủ, bắt mắt. Đặc biệt, những nội dung này được làm rất bài bản, chuyên nghiệp, có cả ekip để xây dựng hình ảnh... Nhiều page tự khẳng định là thần y trong việc chữa các bệnh về xương khớp, hay cắt ghép hình ảnh các bác sĩ các bệnh viện lớn để quảng cáo chữa bệnh và bán thuốc. Để nâng “thủ đoạn” của mình lên chiếm lấy niềm tin của khách hàng, các đơn vị sản xuất và bán thực phẩm chức năng, thuốc này còn thuê các KOLs (những người có sức ảnh hưởng trên cộng đồng mạng, bao gồm: diễn viên, ca sĩ, người mẫu, nghệ sĩ hài… được nhiều người biết đến), bác sĩ, dược sĩ, những người làm công tác về y tế để PR, tạo sự tin tưởng cho sản phẩm. Trên thực tế, nhiều loại sản phẩm chưa được cơ quan chức năng cấp phép, thậm chí còn không có nguồn gốc xuất xứ nhưng quảng cáo như thần dược chữa bệnh.
Đơn cử như vụ việc cuối tháng 3-2023, Công an quận Cẩm Lệ (TP Đà Nẵng) đã bắt giữ ba đối tượng Nguyễn Thị Kim Anh (SN 1987, trú quận Hải Châu, Đà Nẵng), Trần Thị Sen (SN 1990, trú huyện Hòa Vang, Đà Nẵng) và Trần Thị Sang (SN 1987, trú huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) giả danh bác sĩ Bệnh viện mắt Đà Nẵng lừa đảo bán sản phẩm thuốc giả, chữa bệnh và làm đẹp cho nhiều phụ nữ tại các chợ trên địa bàn TP Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam để chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng.
Theo hồ sơ vụ việc, Kim Anh đến chợ Cồn mua hạt mạch nha với giá 55.000 đồng/kg rồi chuẩn bị sẵn cân, bao bì mang đến ngồi chờ trước chợ Cẩm Lệ giả làm người bán thuốc đông y chữa bệnh. Còn Sen, Sang giả vờ làm bác sĩ đi xung quanh, mồi chài lôi kéo những phụ nữ đi chợ, người dân nhẹ dạ đưa ra các thông tin gian dối dẫn họ đến chỗ Kim Anh để mua thuốc. Nếu Sen tìm được người mua dẫn đến chỗ bán thuốc của Kim Anh, thì Sang sẽ đóng giả làm người mua thuốc, khoe các công dụng của thuốc mà mình đã qua sử dụng cũng như những thông tin gian dối khiến nhiều người cả tin, sập bẫy mua thuốc chữa bệnh, làm đẹp, chữa bọng mắt với giá cao. Chỉ chưa đầy 1 tháng, ba đối tượng đã lừa đảo, chiếm đoạt số tiền hơn 250 triệu đồng.
Theo Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), sự “lộng hành” của các đối tượng lừa đảo, mạo danh nói trên làm ảnh hưởng lớn đến thương hiệu, uy tín của bệnh viện, gây hoang mang trong cộng đồng nói chung và đối tác, người bệnh, người nhà người bệnh nói riêng. Hơn nữa, hành vi của các đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi, khó phát hiện khiến các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn.
Thực tế cho thấy, các hành vi lừa đảo trên mạng xã hội ngày càng tinh vi và nghiêm trọng. Các cơ quan chức năng khẳng định việc lợi dụng quảng cáo trên mạng xã hội là hành vi mới phát sinh, gây nhiều hệ quả nghiêm trọng. Chính vì vậy, người dân khi có bệnh thì cần phải đến các cơ sở y tế đã được cấp phép để chuyên gia y tế khám và hướng dẫn chữa trị. Cùng với đó, người dân cũng nên tìm hiểu kỹ thông tin, khám chữa bệnh và mua thuốc tại các cơ sở y tế uy tín, được Nhà nước cấp phép theo đúng quy định, để tránh tình trạng tiền mất, tật mang.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Theo quy định pháp luật, các đối tượng mạo danh bác sĩ để bán thuốc và các thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc xuất xứ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Cụ thể, người nào mạo danh bác sĩ để bán thuốc nhằm chiếm đoạt tài sản có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm, tù chung thân, tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi. Đặc biệt, đối với trường hợp mạo danh bác sĩ và lấy danh nghĩa của cơ quan, tổ chức để thực hiện hành vi lừa đảo thì có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.