Yemen: Khủng hoảng nhân đạo ngày càng tồi tệ

Theo đánh giá mới đây của điều phối viên về các vấn đề nhân đạo của LHQ Johannes Van Der Klaauw, khoảng 4.500 người bị giết chết và thêm 23.000 người khác bị thương kể từ khi cuộc xung đột vũ trang leo thang hồi tháng 3/2015 giữa các lực lượng thân tổng thống lưu vong AbdrabbuhMansour Hadi và phe liên minh với phong trào nổi dậy người Houthi.

Tình trạng cơ sở hạ tầng bị phá hủy và những quy định hạn chế tại các cảng bị áp đặt bởi liên minh do Arập Xêút dẫn đầu tiến hành không kích phe nổi dậy đã khiến cho 21 triệu người rơi vào cảnh sống khốn cùng.

Yemen trở nên khốn khó qua nhiều năm mất ổn định, chính quyền quản lý yếu kém, luật pháp lỏng lẻo và nạn nghèo đói lan tràn. Trước tháng 3/2015, hầu như một nửa dân số Yemen sống dưới mức nghèo, 2/3 số thanh niên bị thất nghiệp và các dịch vụ xã hội cơ bản nằm trên bờ vực suy sụp.

Một đứa trẻ Yemen suy dinh dưỡng trầm trọng.

Ngày 19/8 vừa qua, Quỹ Trẻ em LHQ (Unicef) cảnh báo trung bình 8 trẻ em bị giết chết hay thương tật mỗi ngày. Theo báo cáo ngày 18/8 của Tổ chức Ân xá Quốc tế (AI), các bên tham chiến ở Yemen đều phạm tội ác chiến tranh. AI buộc tội liên quân do Arập Xêút dẫn đầu đã tiến hành những cuộc không kích nhằm vào các địa điểm đông đúc dân cư mà gần đó không hề có mục tiêu quân sự nào, và lực lượng Houthi đang sử dụng những loại vũ khí hạng nặng một cách bừa bãi.

Sau chuyến viếng thăm Yemen mới đây, lãnh đạo Ủy ban Quốc tế của Tổ chức Chữ thập đỏ (ICRC) Peter Maurer tuyên bố: "Sau 5 tháng, Yemen giống như Syria sau 5 năm".

Cuộc xung đột vũ trang hiện nay ở Yemen đã lan ra 21 trong số 22 tỉnh, thành nước này và không có dấu hiệu nào cho thấy tình hình sẽ kết thúc. Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) ước tính, 12,9 triệu người Yemen bị thiếu lương thực trầm trọng, tăng 20% trong vòng 6 tháng và hơn 1,2 triệu trẻ em bị suy dinh dưỡng. Trong khi đó, Yemen nhập khẩu hơn 90% lương thực. Cuộc chiến nổ ra quanh cảng Aden khiến cho hoạt động nhập khẩu vào Yemen bị tắc nghẽn gây thiếu lương thực và giá cả tăng vọt.

Tình hình an ninh cũng như hệ thống giao thông tồi tệ cũng gây cản trở cho hoạt động phân phối hàng hóa, lương thực cứu trợ cho người dân. Tình trạng thiếu nước sinh hoạt buộc người dân phải dùng nước cung cấp chưa được xử lý vệ sinh và nước giếng ô nhiễm dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch bệnh, đe dọa mạng sống người dân như là tiêu chảy và dịch tả. Thuốc men chữa bệnh cũng khan hiếm. Khoảng 15,2 triệu người Yemen không được hưởng dịch vụ y tế cơ bản - tăng hơn 40% từ tháng 3/2015.

Một số lớn bệnh viện bị phá hủy hay thiệt hại nặng do bom đạn. Những cơ sở y tế còn lại cũng buộc phải đóng cửa do thiếu thiết bị y tế và điện - nước, thuốc men. Phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ chết khi sinh. Hiện nay, hơn 70 tổ chức nhân đạo trên thế giới cố gắng giúp đỡ người dân Yemen. Tuy nhiên, do thiếu nguồn tài trợ cũng như xung đột leo thang gây cản trở rất lớn cho hoạt động của họ.

Tháng 6/2015, LHQ tuyên bố cần đến 1,6 tỉ USD để cứu trợ cho 11,7 triệu người dân Yemen trong khi đó tổ chức quốc tế chỉ được tài trợ 18% trong số đó. Khó khăn tài chính buộc LHQ phải vay mượn xấp xỉ 160 triệu USD từ các nguồn quỹ nội bộ. Chính quyền  Arập Xêút cam kết tài trợ 274 triệu USD cho LHQ nhưng trên thực tế số tiền vẫn chưa thấy đâu!

Nhân viên cứu trợ ICRC.

Mới đây, ICRC đưa tin 2 nhân viên cứu trợ nhân đạo người địa phương của ICRC bị một tay súng bắn chết tại tỉnh Amran, miền Bắc Yemen. Vụ giết người xảy ra đúng một tuần sau vụ một số tay súng đột nhập mạng lưới văn phòng của ICRC ở thành phố cảng Aden, miền Nam Yemen. Họ dùng súng đe dọa buộc các nhân viên ICRC phải cung cấp tiền bạc, xe cộ và các thiết bị máy móc khác. Tình trạng mất an ninh đã buộc ICRC tạm ngưng các chương trình cứu trợ ở địa phương.

Theo thông tin từ ICRC, 2 nạn nhân đang đi ôtô cùng với 2 đồng nghiệp khác từ tỉnh Saada đến thủ đô Sanaa của Yemen thì bị tay súng chặn đường bắn chết. Một người chết ngay tại chỗ, người còn lại chết tại bệnh viện do vết thương quá nặng. Hai đồng nghiệp khác may mắn thoát nạn. Antoine Grand, lãnh đạo phái đoàn ICRC ở Yemen, lên án mạnh mẽ hành vi sát hại nhân viên của tổ chức trong khi họ tham gia cứu trợ nhân đạo mà không đứng về bất cứ phe phái tham chiến nào ở nước này.

Người phát ngôn cho ICRC Sitara Jabeen cũng cho biết họ sẽ tạm ngưng mọi sự đi lại trong đất nước Yemen để phòng ngừa.