Nhức nhối lính trẻ em ở Yemen

Thứ Tư, 03/11/2021, 08:51

Bắt đầu từ năm 2014, khi nổ ra cuộc xung đột giữa phiến quân Houthis và Chính phủ Yemen, Houthis đã tuyển mộ hơn 10.000 trẻ em từ 13 đến 16 tuổi gia nhập lực lượng này. Tính đến tháng 2-2021, đã có khoảng 3.000 lính trẻ em thiệt mạng trong các cuộc giao tranh với quân đội Yemen được liên minh các quốc gia vùng Vịnh hậu thuẫn…

1. Theo hồ sơ của Liên Hiệp Quốc về tình hình nội chiến ở Yemen thì tại những vùng nằm dưới quyền kiểm soát của phiến quân Houthis, trẻ em từ 13 tuổi đến 16 tuổi đều bị buộc phải tham dự những “trại hè” mà thực chất là những khóa huấn luyện do Houthis tổ chức.

Ông Ashwaq Mahmoud, cha của cậu bé Ashwaq Samir, 15 tuổi nói với Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc: “Khi lập danh sách 27 đứa trẻ ở làng Jarb, trong đó có con trai tôi để đi dự trại hè, một chỉ huy của nhóm Houthis nói rằng con cái chúng tôi sẽ được huấn luyện về thể chất và được các giáo sĩ Hồi giáo giảng dạy về những sứ mệnh thánh thiện. Sau đó, họ cho mỗi gia đình chúng tôi 150 USD”.

Cái mà Houthis gọi là “huấn luyện thể chất” thì thực tế là những khóa học sử dụng vũ khí, từ tiểu liên AK đến súng chống tăng RPG, các bài tập chiến thuật, còn những bài giảng về “sứ mệnh thánh thiện” chỉ bao gồm lý do tại sao trại viên phải tiến hành “thánh chiến” để bảo vệ quê hương mình, chống lại liên quân do Arab Saudi dẫn đầu. Ông Ashwaq Mahmoud nói tiếp: “Kết thúc trại hè, con trai tôi nhắn về, rằng nó sẽ phải ra tiền tuyến. Đến lúc ấy tôi và các gia đình khác mới biết lũ trẻ đã trở thành lính của Houthis…”.

Nhức nhối lính trẻ em ở Yemen -0
Trẻ em Yemen đi “trại hè” do Houthis tổ chức.

3 tháng sau, một tin khủng khiếp ập đến: Samir chết trong một trận giao tranh với quân đội chính phủ. Xác cậu bé được một nhóm Houthis đưa về tận nhà. Xung quanh vầng trán tái xanh của cậu là một mảnh vải trắng, có dòng chữ “tử vì đạo” viết bằng mực đỏ nhưng đó chưa phải là cái chết duy nhất. Cùng về làng Jarb với Samir còn có 3 cậu bé khác là Imad, Yousef và Mohammed, tuổi từ 15 đến 16. Cả 3 chết trong một trận bom.

Báo cáo thường niên về “Trẻ em và xung đột vũ trang ở Yemen” của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cho thấy chỉ trong 5 tháng đầu năm nay, đã có 211 trẻ em được Houthis tuyển dụng, trong đó có 134 trẻ em trai và 77 trẻ em gái, tất cả đều chưa đến 16 tuổi. Báo cáo viết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, việc tuyển dụng binh lính trẻ em là một trong những hành động gây phẫn nộ nhất trong số những vi phạm nhân quyền được ghi nhận ở Yemen...”.

Phản bác lại, người phát ngôn của Houthis là tướng Yahia Sarie cho rằng “Lòng ái quốc không có giới hạn về tuổi tác. Chính Mỹ và các quốc gia vùng Vịnh gồm Bahrain, Kuwait, Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Ai Cập, Jordan, Morocco và Sudan do Arab Saudi dẫn đầu với sự hỗ trợ của Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, đã buộc trẻ em của chúng tôi phải đứng lên bảo vệ đất nước”.

Tuy nhiên những phản bác nêu trên không thể che giấu được sự thật bởi lẽ từ khi ra đời cho đến khi kiểm soát được phần lớn lãnh thổ Yemen năm 2015, Houthis ngày càng biểu lộ bản chất của một tổ chức Hồi giáo cực đoan qua khẩu hiệu: “God is Great, Death to America, Death to Israel, Curse on the Jew, Victory to Islam - Thượng đế vĩ đại, cái chết cho nước Mỹ, cái chết cho Israel, nguyền rủa bọn Do Thái, chiến thắng cho Hồi giáo”.

Với lực lượng quân sự lên đến hơn 100.000 tay súng, Houthis được sự ủng hộ tích cực về tài chính và vũ khí của 7 quốc gia giấu mặt. Một tuyên bố của nhà lãnh đạo Houthis là Abdul-Malik al-Houthi cho thấy chủ trương khát máu của Houthis: “Các nước Arab và tất cả các nước Hồi giáo sẽ không an toàn trước bọn Do Thái ngoại trừ việc phải loại bỏ họ bằng cách tiêu diệt đến tận cùng”.

Chưa hết, Houthis còn tiến hành những đợt thanh trừng, diệt chủng người dân tộc thiểu số Bhai ở Yemen với tội danh “gián điệp phương Tây”. Riêng với những cơ sở kinh doanh của người Mỹ và các quốc gia vùng Vịnh ở Yemen, Houthis ra lệnh quốc hữu hóa tất cả. Chủ nhân của những cơ sở ấy bị buộc phải rời khỏi Yemen trong vòng 72 giờ.

Nhức nhối lính trẻ em ở Yemen -0
Kết thúc “trại hè”, các em trở thành “lính nhí”.

2. Chính vì vậy, cũng trong năm 2015, khi Houthis đã kiểm soát phần lớn lãnh thổ Yemen, một liên minh chống Houthis ra đời dưới sự dẫn đầu của Arab Saudi. Do không đủ người để đánh lại nên Houthis huy động cả trẻ em vào cuộc. Theo Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, hiện có khoảng 6.000 “trại hè” được Houthis tổ chức trên khắp đất nước, mỗi trại có khả năng tiếp nhận 100 em.

Sau mỗi khóa huấn luyện kéo dài 3 tháng, các em được trang bị vũ khí rồi bị đẩy ra chiến trường. Madmouth Ansar, sĩ quan chỉ huy một trung đội liên quân các nước vùng Vịnh nói với phóng viên trang tin Al Jazeera: “Trong một cuộc giao tranh, trước mắt chúng tôi là từng đám “lính nhí” ào ạt xông lên dưới sự hò hét của một gã Houthis. Không nỡ giết chúng, tôi ra lệnh cho binh sĩ dưới quyền chỉ ném lựu đạn gây choáng. Ấy thế mà về sau, thông tin tình báo cho biết bọn chỉ huy Houthis đã nói với lính trẻ con rằng “nhờ đấng Allah nên súng đạn của kẻ thù không thể giết được chúng ta”. Thật là độc ác và ngu xuẩn!”.

Theo Al Jazeera, ở phía nam thành phố Taiz, phóng viên của trang tin này đã nói chuyện với Ahmad al-Naqib, 16 tuổi và gia đình của Mohammad Ali Hameed, 15 tuổi. Cả hai cậu bé đều rời nhà để đi làm cho một nhà thầu Arab Saudi với lời hứa hẹn sẽ được lĩnh lương và không phải tham gia chiến đấu.

Cha của Mohammad Ali Hameed nói: “Nó vẫn còn đi học nhưng khi biết nó làm cho Arab Saudi thì tôi không ngăn cản. Đã 5 tháng kể từ khi nó đi, chúng tôi không hề nghe được tin gì về nó. Đã mấy lần tôi muốn đến Al-Buqa tìm nó nhưng người của Houthis không cấp giấy đi đường. Sau nhiều lần dò la, tôi mới biết chẳng có nhà thầu Arab Saudi nào ở đây cả, mà là Houthis đánh lừa chúng tôi. Nếu không biết được sự thật và nếu con tôi chết, dĩ nhiên Arab Saudi sẽ là nơi để tôi trả thù…”.

Riêng với Ahmad al-Naqib, cậu may mắn được về thăm nhà khi đơn vị của cậu hành quân qua thành phố Taiz rồi ở lại đó vài ngày để bổ sung thêm lính. Nói chuyện với phóng viên trang tin Al Jazeera, Ahmad al-Naqib cho biết tất cả trẻ em đi chung  đợt với cậu được xe bus chở đến thị trấn Al-Wade'a, gần biên giới với Arab Saudi rồi vào trại Al-Buqa. Ahmad al-Naqib nói: “Cháu đi theo Houthis vì được thông báo rằng cháu sẽ làm việc trong nhà bếp, lương mỗi tháng 3.000 riyals (đơn vị tiền tệ Arab Saudi, tương đương 800 USD). Vì vậy cháu tin họ”.

Tuy nhiên khi vào đến trại Al-Buqa, Ahmad al-Naqib mới biết công việc của cậu không phải nồi niêu xoong chảo mà là những bài tập bắn súng, những chiến thuật tác chiến trong môi trường làng mạc, thành phố. Khi được hỏi nhân cơ hội về thăm nhà, cậu có trốn không thì Ahmad al-Naqib lắc đầu: “Houthis địa phương biết rõ gia đình cháu, họ sẽ giết hết. Còn cháu, nếu trốn thì cháu trốn đi đâu?”.

Nhức nhối lính trẻ em ở Yemen -0
“Lính nhí” Houthis tập trung tại quảng trường thủ đô Sanaa trong lễ xuất quân.

Theo Liên Hiệp Quốc, cuộc chiến ở Yemen đã dẫn đến bi kịch khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới với hơn 70.000 người thiệt mạng trong các cuộc xung đột, 24 triệu người, chiếm 80% dân số Yemen phải đối mặt với nạn đói. 2/3 trẻ từ 13 đến 16 tuổi đang cầm súng chiến đấu trong hàng ngũ Houthis.

Ông Mohamed Askar, Bộ trưởng Nhân quyền Yemen cho biết từ ngày 21-6 đến nay, việc cung cấp viện trợ nhân đạo do  Chương trình Lương thực thế giới (WFP) của Liên Hiệp Quốc tiến hành đã bị đình chỉ một phần vì hoạt động cướp bóc của Houthis ở thủ đô Sanaa và điều này sẽ khiến hơn 850.000 người dân ở Sanaa rơi vào cảnh thiếu ăn.

Ông Mohamed Askar nói: “Số lương thực Houthis cướp dùng để nuôi phiến quân và các hoạt động quân sự”. Nó đã chứng tỏ qua việc khi liên quân các nước vùng Vịnh đánh chiếm một căn cứ của Houthis ở thành phố Marib thì trong một cái kho, họ phát hiện khoảng 3 tấn thực phẩm gồm bột mỳ, bột sữa, dầu ăn, thịt hộp…, tất cả vẫn còn nguyên nhãn mác của Chương trình Lương thực thế giới. Lời khai của các tù binh Houthis cho thấy bữa ăn hàng ngày của họ được chế biến từ chính những loại thực phẩm này.

Một quan chức cấp cao của Houthis đã không ngần ngại nói với phóng viên của hãng tin AP rằng “Tổng cộng 18 tấn thực phẩm đã rơi vào tay chúng tôi. Kẻ thù sẽ chết bởi chính những thứ đã được dùng để nuôi chúng”. Riyadh, “lính nhí” 13 tuổi trong hàng ngũ Houthis bị thương và được đưa về điều trị tại bệnh viện của liên quân khai rằng một nửa số chiến binh trong đơn vị mà cậu phục vụ ở mặt trận huyện miền núi Sirwah là những người đồng trang lứa với cậu. Các sĩ quan Houthis lệnh cho họ tiến lên ngay cả khi máy bay của liên quân đang ném bom.

Riyadh nói: “Có lần cháu đã cầu xin chỉ huy cho chúng cháu ẩn nấp, đợi máy bay đi thì chúng cháu sẽ xung phong nhưng ông ấy bảo: “Hãy đứng lên vì đức Allah, tấn công! Chiều nay mày sẽ được ăn no”. Zaidi, một “lính nhí” 15 tuổi khai khi đầu hàng liên quân: “Trên con đường cháu đi qua ở miền Bắc và miền Tây Yemen, có rất nhiều các trạm kiểm soát của Houthis. Nơi đó cháu thấy nhiều đứa bằng tuổi cháu, súng khoác vai cao hơn cả đầu…”.

Một giáo viên ở thành phố Dhamar nói rằng ít nhất 14 học sinh của ông đã bị Houthis tuyển dụng, sau đó tất cả đều đã chết. Hình ảnh của họ được đặt trên các ghế trống của lớp học trong “Tuần lễ các thánh tử đạo” mà Houthis tổ chức hàng năm vào tháng 2. Ông cho biết họ đều là học sinh lớp 5 và lớp 6, nghĩa là chỉ mới 10, 11 tuổi!

Ông nói: “Thật đau đớn. Chúng ra đi từ trường học rồi trở về bằng những bức hình”. Naguib al-Saadi, nhà hoạt động nhân quyền người Yemen nói: “Hậu quả của việc Houthis tuyển mộ trẻ em sẽ được cảm nhận sau 10 năm nữa, khi một thế hệ đã bị tẩy não với lòng thù hận ngày càng lớn dần lên”.

Trước sự phản đối ngày càng mạnh mẽ của thế giới, tướng Yahia Sarie, phát ngôn viên phiến quân Houthis nói với hãng tin AP rằng, Houthis “không chủ trương sử dụng trẻ em trong các trận chiến” nhưng ông ta biện hộ: “Một số thanh niên tình nguyện tham gia chiến đấu vì lý tưởng. Đó là sáng kiến cá nhân. Nhiều em bị thúc đẩy bởi suy nghĩ rằng tốt hơn là hành động và chiến đấu trong danh dự thay vì bị giết ở nhà”. Bên cạnh đó, tướng Yahia Sarie cũng bác bỏ những thông tin mà các lính trẻ em trong hàng ngũ Houthis đã cung cấp cho những phương tiện truyền thông trên thế giới, rằng đó chỉ là “những sự bịa đặt được dàn dựng bởi Arab Saudi và của Mỹ”.

Theo ông Teddy Young, người điều phối các chương trình viện trợ nhân đạo của Liên Hiệp Quốc tại Yemen thì các cơ quan cứu trợ quốc tế về vấn đề bảo vệ trẻ em ở miền Bắc Yemen không dám công khai thảo luận việc sử dụng “lính nhí” trong hàng ngũ Houthis. Nếu không, họ sẽ không được phép vào những vùng do Houthis kiểm soát, thậm chí họ còn có thể bị bắt với tội danh gián điệp.

Mayoub al-Makhlafi, bác sĩ tâm thần hiện làm việc tình nguyện tại một bệnh viện dành riêng cho những “lính nhí” Houthis bị bắt cho biết triệu chứng chung của tất cả “lính nhí” lúc mới vào viện là “cực kỳ hung hãn”. Nhiều trẻ la hét, giãy giụa khi được thăm khám và cũng không ít trẻ lên cơn kích động, biểu hiện bằng việc chỉ vào mặt bác sĩ, điều dưỡng: “Mày giết tao đi, tao đang sẵn sàng tử vì đạo”.

Theo bác sĩ Mayoub al-Makhlafi, đó là bi kịch của những thế hệ Yemen trong tương lai chừng nào mà trẻ con vẫn được Houthis xem như nguồn nhân lực có sẵn…

Vũ Cao (Theo Inside Politics – The Children soldiers in Yemen)
.
.