Bài học chống dịch hiệu quả của Hàn Quốc
Người dân tự cách ly, giảm ca mắc mới
Trong một cuộc họp báo diễn ra vào ngày 16-3, Tổng Giám đốc của WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus lên tiếng lưu ý các quốc gia đang chiến đấu với đại dịch COVID-19: “Hãy xét nghiệm, xét nghiệm càng nhiều càng tốt. Quý vị không thể mù đường trong cuộc chiến này”. Dường như cuối cùng nước Anh cũng nghe theo lời cố vấn này.
Tính đến ngày 20-3, nước Anh đã xét nghiệm cho 64.621 người (hơn bất kỳ nước châu Âu nào có thể làm được, ngoại trừ Ý, nhưng vẫn nằm dưới mức theo dõi thực sự về độ mở của đại dịch). Nếu Anh muốn làm tốt hơn thì Hàn Quốc có thể là một bài học đáng giá. Dịch bệnh bùng phát ở Hàn Quốc như ở Ý, với lác đác vài trường hợp nhỏ và nhanh chóng leo thang.
Vào những tháng tiếp sau khi có những báo cáo đầu tiên về virus Corona ở Trung Quốc, Hàn Quốc đã giữ cho số lượng người nhiễm mới ở mức thấp (chỉ 30 trường hợp nhiễm được ghi nhận) và đến ngày 18-2, một phụ nữ bị báo cáo dương tính với COVID-19 trong một bệnh viện ở Daegu (thành phố lớn thứ 4 ở Hàn Quốc).
Nữ bệnh nhân được đánh số thứ 31, là một thành viên của một nhánh giáo phái bán Ki Tô gọi là giáo hội Ki Tô Tân Thiên Địa, bà này đã đổ bệnh vài lần và nhiều lần phớt lờ lời kiểm tra. Ngay tức khắc, các trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hàn Quốc (KCDC) đã thông báo về số lượng 9.300 người đã tham dự các buổi hành lễ tại 2 nhà thờ của giáo hội Ki Tô Tân Thiên Địa cùng với “bệnh nhân 31” và 1.200 người khác.
Những ngày sau đó, hàng trăm người đã được xét nghiệm dương tính với COVID-19. Trong suốt giai đoạn 10 ngày vào cuối tháng 2, các trường hợp nhiễm đã vọt lên 5.000 người. Hàn Quốc vào ngày 19-3 có tổng cộng 8.652 trường hợp dương tính COVID-19 và 94 người chết. Và sau đó tỷ lệ giảm dần. Trong các giai đoạn tồi tệ nhất của tháng 2, giới chức Hàn Quốc đã ghi nhận hơn 900 trường hợp mới mỗi ngày.
Xương sống của sự thành công trong phòng chống dịch COVID-19 của Hàn Quốc là hoạt động xét nghiệm đồng loạt (không chừa một ai), theo dõi nghiêm ngặt việc tiếp xúc và cách ly bất kỳ ai có mang mầm bệnh (hoặc tiếp xúc với người tình nghi nhiễm).
 |
| Một đơn vị xét nghiệm virus corona lưu động ở Hàn Quốc. Nguồn ảnh: Ed Jones/Getty. |
Đến ngày 19-3, Hàn Quốc đã tiến hành hơn 307.000 đợt xét nghiệm, chiếm tỷ lệ xét nghiệm cao nhất thế giới. Ông Kee Park, giảng viên về sức khỏe toàn cầu tại Trường Y Harvard, phát biểu: “Tôi biết rằng có những người có những triệu chứng bệnh bị hoài nghi và vì họ không đáp ứng các tiêu chí nên thường bị bỏ qua không xét nghiệm”.
Ông Michael Mina, PGS tại Trung tâm động lực học bệnh truyền nhiễm, Đại học Harvard, giải thích: “Cơ chế xét nghiệm trải rộng của Hàn Quốc là một công cụ cực kỳ giá trị trong việc kiểm soát virus, cũng như hiểu biết và đo lường hiệu quả các phản ứng đang xảy ra. Nó cho phép các cá nhân tự chủ động cách ly theo cách của họ (bảo vệ những người xung quanh, bảo vệ chính họ từ những người nhiễm)”.
Sự phối hợp phi thường
Để thực hiện xét nghiệm quy mô lớn đòi hỏi phải có sự phối hợp phi thường. Theo đó, tờ Thời báo Phố Wall đã báo cáo rằng Hàn Quốc có đủ năng lực để xét nghiệm hơn 2 vạn dân mỗi ngày tại 633 điểm xét nghiệm trên cả nước. Một ứng dụng điện thoại thông minh (ĐTTM) sẽ cung cấp các bản đồ GPS để theo dõi sự lan truyền dịch bệnh.
Các nhân viên y tế dựng lên những lều trắng khổng lồ trên các vệ đường, nơi mọi công dân được xét nghiệm lập tức, việc này sẽ giảm nhu cầu làm sạch các bộ đồ bảo hộ. Kết quả cũng cực nhanh chóng, kết quả có ngay trong vòng 24 giờ.
Giảng viên Kee Park giải thích: “Sự phản ứng nằm ở chổ người Hàn Quốc vận dụng công nghệ rất khéo léo. Họ rất giỏi trong việc tạo ra những thứ tốt nhất cho cộng đồng sử dụng. Hàn Quốc là một trong những quốc gia “thần tốc” nhất hành tinh, nơi mọi người dân đều sử dụng ĐTTM cho mọi nhu cầu của họ và cả chính phủ nước này cũng dùng ĐTTM không chỉ theo dõi mà còn gửi đi các cảnh báo kiểu như “chú ý, có các bệnh nhân COVID-19 trong vùng lân cận của quý vị”.
Chế độ chăm sóc sức khỏe của người Hàn là một hệ thống thanh toán đơn hiệu quả, được quy định cao, cũng chuẩn bị nghênh đón bệnh dịch. Trước đó vào năm 2015, Hàn Quốc đã thất bại trong việc dự báo chính xác Hội chứng hô hấp vùng Trung Đông (MERS), kết quả là 186 người dính bệnh và 38 người chết. Tỷ lệ tử vong này cao hơn bất kỳ nước nào khác ngoài vùng Trung Đông.
Sau phản ứng của WHO đối với dịch MERS ở Hàn Quốc, người Hàn đã chú ý quan sát các trường hợp nhiễm trùng hô hấp, theo dõi nhanh việc sản xuất các bộ xét nghiệm và trang bị cho các bệnh viện với những đơn vị kiểm soát nhiễm trùng cùng các phòng áp lực âm. Lần này, chao đảo với dịch COVID-19, đa số người Hàn cũng thường xuyên rửa tay, ở yên tại nhà và sẵn sàng đi xét nghiệm nếu có yêu cầu.
Khi Trung Quốc báo cáo về ca dương tính COVID-19 đầu tiên, KCDC đã nhanh chóng phát triển ra bộ xét nghiệm. Ông Kee Park nhấn mạnh: “Có rất nhiều lời ta thán về cách xử lý dịch MERS trước đây. Chính phủ Hàn Quốc cùng Bộ Y tế và phúc lợi xã hội cùng hiểu rằng “không đi theo vết xe đổ” và hành động ngay tức thì”.
Một phần quan trọng của xét nghiệm này là tìm và cô lập những người mang mầm bệnh nhưng không để lộ triệu chứng trước khi họ lan truyền bệnh cho người khác. Mặc dù tỷ lệ tử ở Hàn Quốc do dịch COVID-19 hiện nay chỉ là 0,6% nhưng một nghiên cứu mới đã cho thấy rằng cứ 10 trường hợp thì có 5 trường hợp không bị phát hiện. Biết ai đó đang mang mầm bệnh sẽ đỡ cho chính phủ phải áp lệnh phong tỏa.
Ông Martin Hibberd, GS về các bệnh truyền nhiễm đang nổi tại Trường Nhiệt đới và Vệ sinh London, giải thích: “Nếu mọi người ở yên trong nhà và không đi ra ngoài (như cách làm của Trung Quốc) thì sẽ cắt đứt đường lây bệnh. Hoặc xác định chính xác ai đó dương tính và cách ly họ thì cũng là một cách hiệu quả”.
