Đi tìm dấu tích kinh đô Vua Khỉ hay thành phố đã mất ở Honduras

Nền văn minh đã mất này có khả năng là Thành phố Trắng (Ciudad Blanca) được cho là trung tâm văn hóa của các bộ tộc địa phương cũng như các nhà thám hiểm người Tây Ban Nha quanh khu vực rừng già Mosquitia nằm về phía đông Honduras từ hàng trăm năm qua. Một số người gọi đó là Thành phố Vàng màu Trắng vì có nhiều văn bản cổ mô tả những ngôi đền bằng ngà voi trắng toát chứa đầy châu báu.

Hầu tước Hernando Cortes là nhà thám hiểm đầu tiên mô tả Thành phố Trắng trong một bức thư gửi về cho vua Tây Ban Nha Charles V vào năm 1526. Kể từ đó nhiều nhà thám hiểm lặn lội đến Mosquita để truy tìm Thành phố Trắng.

Thành phố được cho là của Vua Khỉ (Monkey God), được thể hiện bằng bức tượng khổng lồ giống như khỉ. Mô tả cuộc thám hiểm của mình trên tạp chí Mỹ American Weekly, Theodore Morde cho biết, người bộ tộc địa phương kể với ông về nền văn minh cổ thờ cúng "Vua Khỉ" - con khỉ được cho là đã bắt cóc, hãm hiếp những cô gái còn trinh và đẻ ra những đứa bé nửa người nửa khỉ. Sau đó, những đứa trẻ kỳ dị này bị săn lùng để báo thù.

Morde thuật lại lời kể của người bộ tộc địa phương: "Một hôm, có 3 người đàn ông lông lá đầy mình giống như khỉ đi bộ vào làng rồi bắt 3 cô gái xinh đẹp nhất mang đến một cái hang trên núi. Những cô gái bị ép buộc sống với họ và sau đó đẻ ra những đứa bé nửa khỉ nửa người".

Người bộ tộc địa phương cũng cho biết, ngôi đền khổng lồ thờ "Vua khỉ" thuộc nền văn minh gọi là Chorotegas. Thậm chí, Morde còn tuyên bố có bằng chứng chắc chắn khẳng định sự tồn tại của ngôi đền trong chuyến thám hiểm của mình vào cuối năm 1939 nhưng ông không bao giờ tiết lộ địa điểm của nó cho đến khi qua đời do tự sát vào năm 1954.

Nhà khoa học Theodore Morde.

Theo Theodore Morde, những tượng đá hình khỉ nằm theo hàng dài dẫn đến ngôi đền khổng lồ được xây với hình dạng Vua Khỉ ở trung tâm Thành phố Trắng. Trong chuyến đi tìm hiểu về Thành phố Trắng ở Hoduras vào tháng 2 vừa qua, nhóm chuyên gia tạp chí National Geographic phát hiện nhiều khối đá trắng bị vỡ có hình dạng như sọ khỉ, được cho là đã tồn tại từ hàng chục ngàn năm.

Nhà nghiên cứu Douglas Preston của National Geographic viết: "Phần đỉnh của 52 món đồ tạo tác cổ lồi lên khỏi mặt đất. Và, có nhiều khả năng còn nhiều tạo tác khác nằm sâu dưới lòng đất và chúng có thể được chôn theo với người chết. Trong số những gì được tìm thấy là những chiếc ghế bằng đá phục vụ nghi lễ cổ xưa, những chiếc bình chạm khắc hình rắn, người hóa thú và kền kền. Một vật gây ấn tượng nhất lồi lên khỏi mặt đất là phần đầu của “người báo” có thể mô tả một pháp sư đang trong trạng thái biến đổi".

Vào năm 2012, nhóm nhà khoa học của Đại học Houston và Trung tâm Quốc gia Bản đồ laser trên không của Mỹ (NCALM) sử dụng một máy bay nhỏ Cessna 2 động cơ bay trên khu vực Mosquitia và bắn xuống đất hàng tỷ xung laser để tạo một bản đồ kỹ thuật số 3D địa hình bên dưới tán rừng già. Phân tích dữ liệu đám mây thu thập được, các nhà khoa học phát hiện nhiều dấu hiệu kiến tạo kim tự tháp nghi ngờ do con người xây dựng nên trong rừng già.

Minh họa về ngôi đền Vua Khỉ ở Thành phố Trắng.

Nhà làm phim đam mê truyền thuyết Thành phố Trắng Steven Elkins là người tìm kiếm sự tài trợ từ các nhà đầu tư tư nhân, gom góp được khoảng 1 triệu USD giúp cho nhóm nhà khoa học này sử dụng công nghệ quét laser hiện đại gọi là LiDAR lập bản đồ khu rừng già Mosquitia.

Christopher Fisher, giáo sư Đại học Colorado (Mỹ) và nhà khoa học lãnh đạo cuộc nghiên cứu lập bản đồ kỹ thuật số vùng Mosquitia, cho biết: "Chúng tôi không khẳng định Thành phố Trắng trong truyền thuyết có tồn tại hay không nhưng chúng tôi có thể nhìn thấy rõ trong dữ liệu thu thập được bằng chứng về một khu vực từng có con người định cư và thay đổi môi trường. Kết luận này mở ra cái nhìn mới về khu định cư thời tiền Tây Ban Nha này". Đây là một trong những lần hiếm hoi sử dụng công nghệ quét laser LiDAR để lập bản đồ về những phế tích cổ xưa.

Khu rừng già nguyên sinh Mosquitia ở Hoduras.

Công nghệ LiDAR chủ yếu được sử dụng để thu thập thông tin về những trận động đất, gián điệp quân sự và hiện tượng xói mòn bờ sông. Khi bay trên mục tiêu, các nhà khoa học sẽ bắn xuống đất 100.000 tia laser mỗi giây. Trong toàn bộ dự án Mosquitia, nhóm nhà khoa học Đại học Houston và NCALM đã bắn xuống đất đến hơn 4 tỉ xung laser.

Thành phố Trắng, hay Ciudad Blanca, của Vua Khỉ đóng vai trò vô cùng quan trọng thần thoại vùng Trung Mỹ. Nếu sự tồn tại của Thành phố Trắng được khẳng định, thì nó sẽ là một Machu Picchu thứ 2 - phế tích Inca thời tiền Colombo nằm ở độ cao 2.430 mét trên một ngọn núi ở Peru được nhà sử học Mỹ Hiram Bingham phát hiện vào năm 1911.

Khối đá được cho là thuộc về phế tích Thành phố Trắng.

Trong một bài viết trên tờ Milwaukee Sentinel ngày 22/9/1940, nhà thám hiểm Theodore Morde xin lỗi bạn đọc vì đã không tiết lộ vị trí của phế tích bởi vì lo ngại truyền thuyết về Thành phố Trắng chứa nhiều vàng có thể thu hút nhiều người tìm đến phá hoại môi trường tham quan, hoặc khai quật trộm.

Mới đây Virgilio Paredes Trapedo, Giám đốc Viện Nhân chủng học và Lịch sử Honduras (IHAH), tuyên bố: "Nếu chúng ta không có hành động gì ngay lập tức, phần lớn khu rừng và thung lũng sẽ bị tàn phá trong vòng 8 năm nữa. Chính quyền Honduras phải có trách nhiệm bảo vệ khu vực này nhưng lại không có khả năng tài chính. Do đó, chúng tôi khẩn thiết kêu gọi sự hỗ trợ quốc tế".