Điều ít biết về viện sĩ Pyotr Burgasov - cha đẻ của vũ khí vi trùng Liên Xô

• Liên Xô phá vòng vây, chế tạo máy bay quân sự
• Thám tử số một ở Liên Xô trước đây
• Bí mật nguyên tử Anh tới tay Liên Xô thế nào?

Gửi điện cho lãnh tụ Stalin 

Pyotr Burgasov sinh năm 1915 trong một gia đình công nhân quân giới ở tỉnh Tula của Nga. Học xong phổ thông, ông vào học tại Trường Công nhân kỹ thuật của Nhà máy vũ khí Tula để tiếp nối nghề truyền thống của gia đình. Sau khi tốt nghiệp với tấm bằng thợ nguội bậc 7, P. Burgasov được bổ nhiệm làm Tổ trưởng Sản xuất súng săn. Do yêu cầu nâng cao trình độ, ông cùng người bạn xin thi vào Trường Đại học Công nghiệp. 

Thiếu tướng, giáo sư, viện sĩ Pyotr Burgasov, năm 1985.

Khi đến dự thi tuyển, nhà trường đã trả lại hồ sơ do thiếu một tuổi. Để được đi học ngay, P. Burgasov và người bạn đã sửa giấy khai sinh bằng cách nhỏ giọt tinh giấm vào số cuối cùng của năm sinh, sau đó viết số 4 thay vào chỗ số 5. Vậy là họ đã già đi 1 tuổi. Sợ nhân viên tuyển sinh của Trường Đại học Công nghiệp nhận ra, họ quyết định nộp hồ sơ xin thi vào khóa học buổi tối của một trường đại học y. Sau khi kết thúc khóa học, ông tiếp tục vào học tại Khoa Y học thể thao, Đại học Y khoa Moskva và đã tốt nghiệp loại giỏi vào năm 1938.

Cũng vào thời điểm đó, sau khi người anh trai bị bắt về tội mưu phản (sau đó được minh oan), đơn xin vào đảng của ông bị trả lại. Đồng thời, ông cũng không xin được việc làm dù là bác sĩ ở những vùng xa xôi như Kolyma ở Siberia hay Kamchatka thuộc vùng Viễn Đông...  Đang không biết sẽ làm gì để sống, ông bất ngờ được mời tới Ban Chấp hành Trung ương (BCHTW) Đảng cộng sản Liên Xô. Tại đây, P. Burgasov được yêu cầu viết lý lịch tự khai. Kết thúc bản khai, ông đã ghi: Anh trai bị bắt. 

Nhưng điều không tưởng đã xảy ra, P. Burgasov được cho đi học nghiên cứu sinh chuyên ngành vi sinh vật học bởi, theo giải thích của Vụ trưởng Vụ Cán bộ thuộc BCHTW - ông Trapeznikov, đây là môn P. Burgasov  đạt điểm xuất sắc nhất khi còn học tại Đại học Y khoa Moskva. Vậy là, ông trở thành nghiên cứu sinh tại Bộ môn các bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm - bệnh dịch hạch, bệnh tả và bệnh đậu mùa thuộc Viện Y học thực nghiệm toàn Liên bang mang tên A. M. Gorky.

Do cuộc chiến tranh Nga - Phần Lan nổ ra ngay khi vừa kết thúc khóa học, P. Burgasov đã tham gia Tiểu đoàn thanh niên tình nguyện trượt tuyết độc lập số 72 vì ở đó cần bác sĩ. Năm 1940, sau khi cuộc chiến kết thúc, theo quyết định của Stalin, tất cả các tình nguyện viên được cho về nhà, riêng ông bị giữ lại làm bác sĩ quân y và được điều về phụ trách bộ phận vệ sinh phòng dịch của một trung đoàn.

Theo hồi tưởng của P. Burgasov, do đơn vị đóng quân ở tỉnh Pskov, nơi có nhiều hồ, nên ông thường đi câu cá. Một lần, khi đi qua bưu điện, ông rẽ vào và gửi một bức điện tín: "Moskva, Điện Kremli, Kính gửi đồng chí Stalin. Tôi bị giữ lại ở trung đoàn là vi phạm quyết định của đồng chí. Đề nghị đồng chí giải quyết…"

Ban đầu, trưởng trạm bưu điện từ chối chuyển bức điện, nhưng cuối cùng ông đã thuyết phục được. Thật bất ngờ, 11 ngày sau, Ban chỉ huy Trung đoàn của ông nhận được bức điện trả lời: "Nhanh chóng cho đồng chí Burgasov thôi chức vụ đang đảm nhiệm. Báo cáo lý do giữ tình nguyện viên ở lại. Ký tên: Stalin"…

Tiêm chủng bí mật cho tất cả người dân Liên Xô

Trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, khi mới 26 tuổi, P. Burgasov đã được bổ nhiệm Bác sĩ Trưởng vệ sinh dịch tễ của Tập đoàn quân 59 thuộc  Phương diện quân Volkhov. Tháng 4-1950, ông được chuyển sang làm việc ở Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô. Tại đây, một đơn vị bí mật đặc biệt chuyên nghiên cứu các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt do Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Lavrenty Beria lãnh đạo mới được thành lập. P. Burgasov chịu trách nhiệm về vũ khí vi trùng.

Cuộc gặp giữa Viện sĩ P. Burgasov (trái) và lãnh tụ Cuba Fidel Castro.

P. Burgasov cùng các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu, đánh giá và tổng hợp tất cả các tài liệu tình báo do Mỹ, Anh và các nước khác biên soạn. Hàng tháng, ông ghi chép các công trình nghiên cứu đang được thực hiện ở Liên Xô và các nước trên thế giới cùng những dự báo của các nhà khoa học - thành viên của đơn vị đặc biệt này vào 2 cuốn sổ, một cuốn của Stalin, còn cuốn kia của Beria. Các thông tin này được giữ bí mật tuyệt đối.

Cuối tháng 6-1953, P. Burgasov được bổ nhiệm làm Trưởng phòng Vi khuẩn, Cục Phòng chống các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Cũng chính trong thời gian này, các nhà khoa học Liên Xô đã điều chế thành công vắc xin chống bệnh đậu mùa. P. Burgasov khẳng định, không ai giao nhiệm vụ sản xuất vũ khí vi trùng cho các nhà khoa học. Nhiệm vụ của họ là nghiên cứu cách chống lại loại vũ khí đó.

Tuy nhiên, theo P. Burgasov, không thể phòng chống được vũ khí vi trùng, nếu không hiểu về nó. Nếu không có loại vũ khí này - vũ khí hủy diệt hàng loạt hoàn chỉnh, các nhà khoa học không thể điều chế được thuốc giải độc và đó là mối nguy hiểm lớn. Thêm vào đó, trong bài phát biểu ở Fulton, Mỹ vào năm 1946, Winston Churchill coi Liên Xô là kẻ thù duy nhất, còn Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Allen Dulles khẳng định sẽ sử dụng mọi lực lượng "để chinh phục dân tộc cứng đầu nhất thế giới - dân tộc Nga"…

Ngoài ra, theo P. Burgasov, sau khi Chiến tranh Thế giới thứ 2 kết thúc, tất cả các chuyên gia, dụng cụ của các phòng thí nghiệm và toàn bộ tài liệu của Đơn vị đặc biệt 731 của Nhật Bản - đơn vị chuyên nghiên cứu việc chế tạo vũ khí sinh học trong thời gian chiến tranh, đã được bí mật đưa về Mỹ. Các chuyên gia Nhật Bản này chẳng những không bị đưa ra xét xử vì phạm tội ác chiến tranh, mà còn được tạo điều kiện lý tưởng để tiếp tục các hoạt động nghiên cứu.

Như vậy, các cựu đồng minh đã âm thầm phát triển vũ khí sinh học để chống lại Liên Xô. Và do đó, các nhà khoa học Liên Xô không còn cách nào khác phải tự mình tạo ra vũ khí vi trùng: các mầm bệnh than, bệnh dịch hạch thể phổi, bệnh đậu mùa, độc tố botulinum. Tuy nhiên, theo P. Burgasov, việc tạo ra chúng chỉ để sản xuất vacxin chống lại các loại bệnh này.

Lo ngại Mỹ có thể sử dụng vũ khí sinh học chống lại Liên Xô, trong những năm 1975-1976, tất cả người dân Liên Xô đã được bí mật tiêm chủng để phòng 2 độc tố mạnh nhất - Botulism A và B. Hơn nữa, P. Burgasov khẳng định, tất cả các cuộc thử nghiệm vũ khí vi trùng của Liên Xô đều được thực hiện tại bãi thử bí mật trên đảo Vozrozhdeniya của Kazakhstan ở biển Aral và chỉ được thực hiện trên khỉ, ngựa, chuột lang. P. Burgasov đã thử nghiệm tác dụng của độc tố botulinum một lần duy nhất trên chính cơ thể ông...

Sở hữu vũ khí vi trùng khủng khiếp nhất thế giới

Về sự nghiệp nghiên cứu khoa học của mình, P. Burgasov nói: "Vũ khí vi trùng mà chúng tôi đã sản xuất khi đó là không thể tưởng được về sức mạnh của nó. Liên Xô sẵn sàng đẩy lùi cuộc tấn công bằng vũ khí vi trùng và các loại vũ khí giết người hàng loạt khác. Chúng ta có đủ số lượng vacxin chống lại tất cả các bệnh khủng khiếp nhất như dịch hạch, tả, đậu mùa, độc tố botulinum...".

Giáo sư P. Burgasov (bìa trái) tại Hội nghị về di truyền ở Manila, năm 1983.

Theo Viện sĩ P. Burgasov, vũ khí vi trùng đáng sợ nhất trên thế giới là bệnh đậu mùa. Bệnh than là vũ khí rất mạnh, nhưng nó không lây từ người mắc bệnh sang người khỏe mạnh. Trong khi đó, nếu phát tán khoảng 5gr mầm bệnh đậu mùa ở hệ thống tàu điện ngầm Moskva, hậu quả khủng khiếp xảy ra không chỉ ở Moskva. Bởi theo P. Burgasov, từ năm 1979, không một ai ở Nga được tiêm phòng bệnh đậu mùa, còn đối với những người đã được tiêm, khả năng miễn dịch của họ cũng đã bị mất theo tuổi tác. Để đảm bảo đủ vacxin cho người dân, ông đã gửi thư cho Tổng thống Vladimir Putin đề nghị cấm chuyển giao việc sản xuất vacxin, đặc biệt là vacxin phòng bệnh dịch hạch và đậu mùa cho các tổ chức thương mại… 

P. Burgasov bảo vệ thành công luận án tiến sĩ y học vào năm 1962, trở thành Giáo sư vào năm 1969, được bầu là Viện sĩ Viện Hàn lâm Y học Liên Xô vào năm 1974 và là Thiếu tướng Quân đội. Từ năm 1965 đến 1986, ông giữ chức Thứ trưởng Bộ Y tế, Bác sĩ Trưởng vệ sinh dịch tễ Liên Xô, người phụ trách Cơ quan Vệ sinh dịch tễ toàn Liên bang Xôviết.

P. Burgasov cũng là tác giả của hơn 90 công trình khoa học, trong đó có 8 chuyên khảo... Dưới sự hướng dẫn của ông, 3 luận án tiến sĩ, 9 luận án phó tiến sĩ đã được bảo vệ thành công. Viện sĩ P. Burgasov qua đời vào năm 2006 tại Moskva, thọ 91 tuổi.