Robot biết “đẻ con” và tiến hóa?

Các nhà khoa học Trường đại học Cambridge (Anh) vừa công bố một video gây ngạc nhiên, trong đó một con robot mẹ đang lắp ghép những đứa con của mình từ các khối hình, sau đó thử nghiệm xem khối hình nào phù hợp nhất. Không chỉ dừng lại đó, robot mẹ còn tự tay tháo những robot con mà mình lắp ghép không thành công để lắp ghép lại dựa theo đặc điểm của những robot con hoàn hảo.

Các nhà nghiên cứu cho rằng hành động này thể hiện rằng robot đang áp dụng cảm giác về tiến hóa và chọn lọc tự nhiên theo kiểu Darwin, tức là robot hoàn hảo nhất sẽ tồn tại và "di truyền" các đặc tính của chúng.

Robot "mẹ" đang "đẻ con".

Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã thực hiện 5 vòng kiểm nghiệm, trong mỗi vòng, robot mẹ "đẻ" một lứa 10 robot con bằng cách lắp các khối hình nhỏ bằng nhựa gắn động cơ. Sau đó, robot mẹ kiểm tra robot con bằng cách đo xem con có thể di chuyển được bao xa từ một điểm cố định trong một thời gian cố định. Quá trình này hoàn toàn không có sự can thiệp của con người. Sau mỗi "lứa con" mới, robot mẹ sẽ giữ lại thiết kế của đứa con hoàn hảo nhất và sau đó rút kinh nghiệm để cải tiến thiết kế những đứa con tiếp theo. Cuối cùng, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng robot mẹ biết “chọn” những đặc điểm tốt nhất để cho lứa con thế hệ thứ 10 "xuất chúng" gấp đôi lứa đầu.

Trong một tuyên bố, tiến sĩ Fumiya Lida thuộc Đại học Cambridge nói: “Chọn lọc tự nhiên về cơ bản là sinh sản, đánh giá, và cứ như thế. Đó chính là những gì mà con robot này đang làm. Chúng ta có thể theo dõi sự tiến triển và sự đa dạng của các “loài” robot”. Ông Fumiya cho biết, một trong những câu hỏi lớn của ngành sinh học là trí thông minh hình thành thế nào và nghiên cứu về những con robot nói trên sẽ giúp con người khám phá bí ẩn đó.

Trong tự nhiên, các sinh vật có thể dần biến đổi đặc điểm bề ngoài cho phù hợp với môi trường sống. Sự thích nghi này giúp các sinh vật tồn tại trong nhiều môi trường khác nhau, cho phép động vật chuyển từ sống dưới nước lên trên bờ. Tuy nhiên, máy móc không thích nghi theo cách đó. Chúng cố hữu ở một hình dạng trong cả "đời" và hiện chưa rõ liệu thay đổi hình dáng có giúp chúng thích nghi hơn với môi trường thay đổi.

Robot biết tiến hóa là một lĩnh vực đang phát triển, giúp tạo ra các robot "tự trị" mà không cần con người can thiệp. Phần lớn công việc trong lĩnh vực này được thực hiện bằng mô hình mô phỏng trên máy tính. Mặc dù mô phỏng trên máy tính giúp các nhà nghiên cứu thử nghiệm cả nghìn hoặc cả triệu giải pháp có thể nhưng việc này thường tạo ra "khoảng cách thực tế", tức là sự khác biệt giữa hành vi mô phỏng và hành vi trong thế giới thực.

Do đó, mặc dù dùng mô phỏng máy tính để nghiên cứu sự tiến hóa phi tự nhiên có thể tạo ra hàng nghìn, hàng triệu khả năng trong một thời gian ngắn, nhưng các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng khi để robot tự tạo ra một khả năng nào đó không thông qua mô phỏng máy tính, kết quả sẽ khả quan hơn. Cụ thể là robot mẹ “cho ra đời” những “đứa con khỏe mạnh" hơn nhờ chọn lọc đặc tính về hình dạng, quá trình lắp ghép và mệnh lệnh động cơ.

Điều bất lợi ở đây là tốn thời gian. Robot mẹ cần 10 phút để "đẻ" được một robot con, gồm thời gian thiết kế, lắp ghép và thử nghiệm. Theo ông Fumiya, trong tương lai họ sẽ dùng mô phỏng máy tính để chọn trước các robot có tiềm năng nhất và dùng mô hình trong thế giới thực để thử nghiệm thực tế. Ông Fumiya nói: "Vẫn còn một chặng đường dài để đi trước khi chúng ta có robot có vẻ ngoài, hành động và suy nghĩ như chúng ta. Những gì chúng ta có là rất nhiều loại công nghệ để giúp chúng ta đưa một số lĩnh vực trong ngành sinh học vào thế giới kỹ thuật".