Thanh niên Nhật Bản và hội chứng... “tự ở tù”

Đây là một dạng tự kỷ rất đáng lo ngại, trong tương lai hội chứng này có thể phá vỡ sự cân bằng của xã hội trong mọi lĩnh vực.

Giáo sư Kato cũng khẳng định rằng Hội chứng Hikikomori sẽ gây biến thái nhân cách cho nhiều thanh niên mắc phải trong một thời gian dài mà không kịp thời điều trị. Nó giống như một thứ thuốc gây nghiện, những thanh niên mắc phải hội chứng này thường ảo tưởng về cuộc đời, nhất là về tình yêu trai gái, sự nghiệp; nếu còn đang ngồi trên ghế nhà trường, thì chẳng bao lâu nạn nhân cũng sẽ bỏ học, xa lánh mọi người thân trong gia đình, suốt ngày chúi mũi vào màn hình máy tính, laptop, màn hình điện thoại di động để chạy theo cái mà chuyên gia gọi là "những ảo ảnh khó cưỡng".

Vì mắc hội chứng Hikikomori, Yuto Onishi tự giam mình trong phòng ngủ hơn 3 năm.

Yuto Onishi, 18 tuổi, ở Tokyo, 3 năm liền không rời khỏi phòng ngủ cho đến khi tìm tới bác sĩ điều trị từ tháng 3/2015 khi bệnh tình đã trở nên quá nặng. Theo người nhà, Onishi dành cả ngày để ngủ, còn ban đêm thì lên Internet, đọc truyện tranh, lên Facebook hay liên lạc, trò chuyện với những kẻ không hề quen biết qua mạng. Cậu chẳng nói chuyện với bất kỳ ai trong gia đình. Onishi cho biết cậu rơi vào tình trạng này sau khi trượt một kỳ thi hồi học trung học: "Khi trải qua chuyện đó, bạn sẽ đánh mất thực tế. Tôi biết điều đó là bất thường nhưng tôi không muốn thay đổi. Tôi cảm thấy an toàn ở đây".

Chính vì suốt ngày tự nhốt mình trong phòng ngủ với nhiều ảo ảnh về cuộc đời, người yêu và bạn bè trước đây của Onishi cũng đã xa rời con người mà họ cho là kỳ quái này. Với Hide thì mọi chuyện khác hơn. Mọi chuyện rắc rối đến với Hide khi cậu bắt đầu bỏ học. "Tôi dần sợ phải ra ngoài gặp gỡ mọi người. Cuối cùng thì tôi chẳng thể ra khỏi nhà nữa". Hide đã từ bỏ mọi giao tiếp với bạn bè và cả cha mẹ mình. Để tránh gặp họ, cậu ngủ vào ban ngày, thức trắng đêm xem tivi và lướt web, cố nuôi dưỡng những ảo ảnh không có trong đời sống hằng ngày, sống với nó, trở nên mụ người ra, mặt mũi tái nhợt, thiếu ngủ, thường hay cáu gắt mỗi khi có người thân trong gia đình hỏi đến.

Giáo sư Kato là một trong số ít những chuyên gia về Hội chứng Hikikomori, trước đây ông đã từng mắc Hikikomori, hiện ông đang phối hợp cùng một nhóm chuyên gia thuộc Đại học Kyushu ở Fukuoka tiến hành các nghiên cứu nhằm ngăn chặn sự ảnh hưởng lan rộng của hội chứng này đối với thế hệ trẻ Nhật.

Theo giáo sư Kato, không chỉ riêng giới thanh niên, ông đã từng chứng kiến những trường hợp mắc Hội chứng Hikikomori nghiêm trọng ở lứa tuổi 50, đã tách biệt khỏi xã hội hơn 30 năm. Những người mắc hội chứng này từ chối giao tiếp với bạn bè, gia đình: "Tôi rất lo lắng vì hiện nay khoảng 1% dân số thu mình lại vì mắc Hikikomori hoặc các bệnh tâm lý tương tự. Phần lớn họ là những người đã tốt nghiệp đại học, vì vậy điều này ảnh hưởng tới nền kinh tế là rất kinh khủng".

Cũng theo giới chuyên gia, người mắc Hikikomori thường là những thanh niên thông minh, có năng lực. Một số lượng lớn người mắc hội chứng này cũng khiến Nhật Bản mất đi số lượng không nhỏ lực lượng lao động, ảnh hưởng tới nền kinh tế. Không chỉ là bệnh tâm lý, giáo sư Kato cho rằng nhiều yếu tố môi trường xung quanh cũng góp phần dẫn tới chứng tâm lý này, với hầu hết trường hợp nảy sinh trong các gia đình trung lưu: "Rất hiếm bắt gặp Hikikomori trong các gia đình nghèo. Môi trường trung lưu, các gia đình trung lưu tiềm ẩn nguy cơ cao xuất hiện hội chứng này. Phần lớn mắc Hội chứng Hikikomori là những thanh niên đã tốt nghiệp".

Làm như thế nào để chữa bệnh cho những người mắc chứng Hikikomori? Giáo sư Kato cho rằng liệu pháp tâm lý là rất cần thiết đối với các Hikikomori và chính các thành viên trong gia đình họ nhằm thay đổi các mối quan hệ và động lực nhóm. Hiện ông và các cộng sự đang nỗ lực nghiên cứu tìm ra các yếu tố sinh học và xã hội góp phần dẫn tới hội chứng Hikikomori để có được chẩn đoán đa chiều về hội chứng này và quan trọng hơn là dự đoán được những nguy cơ.

Theo ông, "Hầu hết các nghiên cứu chỉ tập trung vào khía cạnh tâm lý, tuy nhiên Hội chứng Hikikomori không đơn thuần là một dạng bệnh tâm lý". Điều trị cho những người mắc bệnh này đòi hỏi phải xây dựng lại các kỹ năng giao tiếp đầu tiên, khi nhiều người không nói chuyện với người thân và gia đình trong nhiều năm liền. Ông nói rằng: "Phương pháp điều trị chủ yếu là liệu pháp tâm lý - đặc biệt là liệu pháp tâm lý nhóm vì nhiều nguồn mắc Hội chứng Hikikomori không giao tiếp với những người khác, bởi vậy họ cần có một số trải nghiệm giao tiếp trong nhóm".

Rõ ràng Hội chứng "tự ở tù" xảy ra trong hàng triệu thanh niên hiện là nỗi lo không chỉ của các nhà tâm lý, mà còn là của cả Chính phủ Nhật. So với thế giới, Nhật là quốc gia có số trẻ sinh ra hằng năm thấp nhất. Chắc chắn trong số các nguyên nhân gây ra điều tồi tệ này, có Hội chứng Hikikomori. Lời khuyên cho những người mắc hội chứng này, là hãy buông smartphone, rời khỏi Internet, rời khỏi nơi mình tự giam giữ mình là căn phòng giá lạnh, bước ra ngoài hít thở khí ấm của mặt trời, sống lành mạnh theo triết lý của những người ưa chuộng sức khỏe, sống chan hòa với mọi người xung quanh.