Tiết lộ công nghệ tàu ngầm đưa du khách khám phá xác tàu Titanic

Thứ Ba, 11/06/2019, 20:48

Mùa hè năm 2019 này OceanGate sẽ đưa du khách ngắm xác tàu Titanic huyền thoại, nó nằm ở khoảng giữa 2 dặm rưỡi dưới biển Bắc Đại Tây Dương. Tàu lặn thử nghiệm cho những chuyến đi này có tên là Titan, là chị em với tàu lặn Cyclops 1.

Titan là tàu ngầm biển sâu đầu tiên được chế tạo bởi vật liệu sợi carbon composite cho phép con tàu chịu được áp suất khổng lồ dưới các độ sâu của đại dương, và chi phí chế tạo ra nó rẻ hơn nhiều so với các loại tàu ngầm truyền thống.

Ý tưởng táo bạo

Mặc dù độ sâu trung bình của các đại dương trên thế giới là 2,3 dặm (hay chưa đầy 3657,6m), ngoài Titan hiện chỉ có một vài tàu ngầm đang hoạt động là có khả năng chạm tới độ sâu này, các tàu ngầm này có chủ nhân là những chính phủ Mỹ, Pháp, Trung Quốc và Nhật Bản.

Sau khi được kéo ra ngoài khơi, sàn đặt tàu ngầm Titan sẽ được dìm xuống độ sâu 9m cùng với tàu ngầm đính kèm. Khi đó, hoa tiêu sẽ khởi động tàu ngầm rời khỏi sàn.

Tháng 12-2018 vừa qua, OceanGate đã lập nên kỳ tích lịch sử: Titan trở thành chiếc tàu ngầm tư nhân đầu tiên trên thế giới cuối cùng đã chạm tới độ sâu 4.000m, thậm chí còn sâu hơn chỗ chìm của tàu Titanic.

Chiến công này đã thỏa nguyện giấc mơ của ông Stockton Rush, CEO kiêm đồng sáng lập của công ty OceanGate. Ông Scott Parazynski, người từng có 17 năm làm việc cho NASA, đã từng 5 lần bay vào vũ trụ và từng đặt chân lên đỉnh núi Everest và hiện nay làm cố vấn cho chương trình thám hiểm Titanic, nhấn mạnh: "Stockton là nhà tiên phong thực sự. Đó là một điều táo bạo mà ông ấy đã trải qua".

CEO Stockton Rush là một cái tên nổi bật trong cộng đồng tàu ngầm có người lái ưu tú, thu hút các cá nhân lắm tiền nhiều của sẵn sàng móc túi chi sộp cho những chuyến thám hiểm đầy rủi ro.

Ông Rush muốn khám phá đại dương bằng những nhân vật "máu mặt" như Richard Branson, Jeff Bezos và Elon Musk. Muốn ngắm Titanic, mỗi người trong số 5 du khách phải chi tới 125.000 USD và ông Rush hy vọng rằng công ty tư nhân của ông sẽ thúc đẩy những tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ thám hiểm dưới nước, nhằm hé lộ những bí ẩn dưới làn nước xanh thẳm.

Chúng tôi hẹn gặp nhau ở tòa nhà lịch sử Hotel Sorrento (được xây dựng vào năm 1909, đây từng là một tiền đồn cho những người tìm vàng và người bẫy lông thú tìm tới cư trú). Kể từ đó Seattle đã thu hút các nhà tư tưởng độc lập, nhiều nhà phát minh, lấy biểu tượng trung tâm là tòa tháp Space Needle (được xây dựng vào năm 1962 nhân sự kiện Hội chợ thế giới).

Giấc mơ thời thơ ấu của Stockton Rush - lớn lên trong một gia đình giàu có ở San Francisco - là trở thành một phi hành gia vũ trụ.

Khi cha của Stockton giới thiệu con trai với ông Pete Conrad (chỉ huy của tàu Apollo 12 và là sứ mạng Skylab có người lái đầu tiên) thì nhà du hành vũ trụ đã tư vấn cho chàng trai trẻ cách giải bài toán để lấy được giấy phép phi công. Năm 1980, ở tuổi 18, Stockton Rush đã trở thành một trong những phi công thương mại trẻ nhất thế giới. Rush đã ký được hợp đồng để bay các chuyến bay thuê bao và đã bay tới Ảrập Xêút.

Stockton Rush nhìn ra cửa sổ tàu ngầm Titan trong một cuộc thử nghiệm lặn.

Đối với luận án tốt nghiệp, Rush đã chế tạo một máy bay siêu nhẹ tốc độ cao; sau đó ông tự chế tạo máy bay cho riêng mình, Glasair III. Thập niên 1980, giấc mơ phi hành gia của Rush tan vỡ khi ông bị cho là không đủ tiêu chuẩn thị lực.

Dựa vào số tiền thừa kế, Rush đã đầu tư một chuỗi các công ty công nghệ kỳ lạ. Đầu thập niên 2000, Rush đã trở thành khách hàng trên một trong các tên lửa do tỷ phú Richard Branson chế tạo ra. Năm 2004, Rush đến hoang mạc Mojave để theo dõi buổi phóng SpaceShipOne (tàu thương mại đầu tiên bay vào vũ trụ).

Tham vọng chinh phục đại dương của Hoa Kỳ

Từ thuở thiếu niên, Rush đã là một thợ lặn cuồng nhiệt, và từng lặn ở Hồng Hải, quần đảo Cayman và thậm chí ở tận Tahiti. Rush nhận ra rằng Seattle có môi trường nước lạnh để lặn biển. Rush đăng ký theo học các lớp lặn. Bước tiếp theo là thuê một chiếc tàu ngầm.

Stockton Rush đã bị "sốc" khi biết rằng có không đầy 100 công ty chủ sở hữu tàu ngầm trên thế giới, nhưng chỉ có rất ít công ty chịu cho thuê bao tàu ngầm. Rush mua tàu ngầm nhưng không thành công. Thế rồi một công ty ở London đã bán cho ông những linh kiện của một loại tàu ngầm mini được chế tạo bởi một chỉ huy tàu ngầm hải quân Mỹ đã nghỉ hưu.

Năm 2006, Rush hoàn thiện chiếc tàu ngầm dài 3,6m, hoa tiêu phải nằm sấp và phạm vi hoạt động của tàu ngầm chỉ là 3 hải lý. Rush phát hiện ra rằng sự thiếu hiểu biết về thế giới dưới nước đôi khi là một tai nạn lịch sử. Sau sự kiện đổ bộ Mặt Trăng vào năm 1969, đã có những thúc đẩy to lớn về thám hiểm đại dương của Mỹ.

Trong thời gian đó, chính phủ Mỹ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thám hiểm không gian thông qua nghiên cứu biển cả: hôm nay NASA nhận được khoản ngân sách tương đương 10,5 tỷ USD/năm cho các công tác thám hiểm.

Ông Rush khẳng định: "Một nửa nước Mỹ đang ở dưới nước và chúng tôi không lập được tấm bản đồ nào".

Rush chỉ ra rằng "vùng đặc quyền kinh tế" của Mỹ trải dài 230 hải lý từ mọi bờ biển của nước này, nhờ vào việc Mỹ sở hữu các đảo. Các tài nguyên thiên nhiên đó có thể là mỏ dầu hỏa khổng lồ và mỏ dự trữ khí đốt, khoáng sản hiếm hay kim cương, chưa kể đến các vỉa san hô biển sâu, các hóa chất hiếm… mà có thể dẫn đến những đột phá y học.

Chuyến lặn bằng tàu ngầm mini đầu tiên của Rush chỉ tới độ sâu 9m. Từ năm 2007, Rush bắt đầu hạ xuống những tầng nước sâu hơn và bắt đầu mơ tưởng việc sẽ biết cái gì đó ở độ sâu 488m, nơi mà hoạt động quét sonar vào thập niên 1940 đã phát hiện hệ sinh vật dày đặc mà người ta cứ ngỡ nó là đáy biển giả.

Các chuyên gia phỏng đoán rằng bên dưới còn có thể tồn tại hơn 1 triệu loài động vật không xương sống mà phần lớn các nhà sinh học hải dương vẫn không biết tới. Stockton Rush và một đối tác thương mại (người đã rời công ty) sáng lập nên công ty OceanGate vào năm 2009. Trụ sở của OceanGate nằm ở Everett (Washington).

Mặt trước văn phòng công ty có 2 mô hình rất to của Titanic và Titan. Tàu ngầm thương mại đầu tiên của OceanGate là Antipodes được sơn màu vàng tươi sáng. Năm 2010, Rush đã sử dụng Antipodes để lặn tới độ sâu 305m để đưa các khách hàng xuống đáy biển đảo Catalina (ngoài khơi duyên hải California).

Để nâng cao kinh nghiệm du lịch, Rush đã quyết định thuê một nhà sinh thái hải dương kiêm chuyên gia hướng dẫn. Rồi Stockton Rush quyết định chế tạo tàu ngầm Cyclops 1, một khối hình trụ có thể chở theo 5 người và đủ lặn tới độ sâu 488m. Rush sử dụng xác tàu đắm Titanic như một mưu đồ tiếp thị, một cách để thu hút sự chú ý của công chúng.

Năm 2016, công ty OceanGate đã chở du khách trong tàu ngầm Cyclops 1 đến xác tàu đắm Andrea Doria (một tàu chở khách Ý bị chìm ở ngoài khơi Nantucket vào năm 1956 khiến 46 người chết).

Với tàu Titanic, một chuỗi các hoạt động trục vớt được tài trợ bởi các nhà đầu tư tư nhân đã thu hồi 5.500 hiện vật Titanic, khoảng 250 hiện vật được trưng bày tại Luxor Hotel & Casino (Las Vegas) cùng với một mảnh vỏ thân tàu được lấy từ xác tàu đắm. (Năm 2012, xác tàu Titanic được bảo hộ bởi UNESCO, nhằm cố gắng bảo vệ di tích khỏi bị cướp bóc và phá hoại thêm).

Nhưng chưa đầy 200 người đã viếng thăm Titanic, và ông Rush tin rằng cơ hội kinh doanh hãy còn rất lớn. Các cuộc thám hiểm của OceanGate còn bao gồm quét laser và chụp ảnh toàn cảnh con tàu, cùng kết hợp với công ty Virtual Wonders, nhằm tạo ra các bộ phim thực tế ảo và 3-D, video game. Ngoài ra Rush còn lên một kế hoạch khác: Rush muốn chứng minh rằng tàu ngầm Titan có thể lặn xuống xác tàu Titanic an toàn.

Du lịch lặn biển ngắm xác tàu Titanic

Kể từ năm 1930, khi nhà tự nhiên học kiêm nhà đầu tư người Mỹ, William Beebe, lặn xuống độ sâu 243,8m thì mọi tàu ngầm biển sâu đều được làm bằng kim loại, thường là thép hoặc titan. Ông Stockton Rush bắt đầu thử nghiệm bằng sợi carbon (loại vật liệu từ lâu đã dùng trong ngành công nghiệp hàng không vũ trụ).

Titan là tàu ngầm biển sâu đầu tiên trên thế giới được chế tạo từ sợi carbon composite, cho phép tàu lặn chịu được áp suất khổng lồ.

Nếu sợi carbon hoạt động, canh bạc sẽ thay đổi. Do trọng lượng của thép và titan nên tàu ngầm truyền thống thường tốn tiền để chế tạo và đòi hỏi những chiếc tàu lớn để vận chuyển chúng ra biển.

Ngược lại, tàu ngầm Titan chế tạo và hạ thủy lại dễ dàng, và không sủi bọt khi lặn xuống nước. Titan sử dụng hệ thống hỗ trợ sự sống như tàu ngầm Cyclops 1, mang theo 96 giờ oxy.

Quan trọng nhất là ông Rush tin rằng cơ thể cấu tạo bằng sợi carbon đủ mạnh để giúp tàu ngầm chịu được áp suất ở độ sâu 3.962m. Để thử nghiệm tàu ngầm mới, Stockton Rush đã chọn Đại đảo Abaco (quần đảo Bahamas), lợi thế của Abaco là nó nằm ở rìa thềm lục địa.

Từ Abaco, tàu ngầm Titan chỉ cần được lai dắt thêm 12 hải lý để từ đó có thể lặn xuống độ sâu 4.572m khám phá đáy biển. Các nhà phê bình cảnh báo rằng dưới áp suất nước, vỏ thân tàu có thể có rạn nứt nhỏ. Vì thế công ty OceanGate quyết định phát triển ra một hệ thống giám sát sóng âm mới. Rush quyết định thử nghiệm tàu Titan ở độ sâu 3.962m.

Tháng 12-2018, cả nhóm cuối cùng bắt đầu thử nghiệm các chuyến lặn có người lái. Sau những lần hạ xuống các độ sâu khác nhau thành công, tàu ngầm Titan cuối cùng đã có thể yên tâm thám hiểm xác tàu Titanic.

Stockton Rush muốn trở thành người thứ 2 trên thế giới lặn xuống độ sâu 4.572m, người đầu tiên là ông James Cameron, năm 2012 ông đã dùng tàu ngầm do Australia chế tạo để lặn xuống rãnh Mariana, chạm tới vực thẳm Challenger (điểm sâu nhất của đại dương ở độ sâu 10.972m). Có một doanh nhân ở Texas tên là Victor Vescovo đã chạm tới độ sâu 8.229m bằng tàu ngầm do ông chế tạo ra.

Ngày 27-6-2018, công ty OceanGate đã tổ chức chuyến lặn đầu tiên trong thời lượng 6 chuyến lặn đến di tích Titanic.

Một camera gắn phía sau tàu ngầm Titan cho phép hoa tiêu quan sát sàn đậu tàu sau chuyến lặn.

Mùa hè năm 2019 này, công ty sẽ đón 54 du khách có độ tuổi từ 28 đến 72 với đủ các quốc tịch. Mỗi chuyến thám hiểm sẽ có 3 lần lặn, và mỗi chuyến như thế sẽ có 3 du khách đi cùng 1 hoa tiêu cùng với 1 nhà khoa học hay 1 sử gia hiểu biết về xác tàu đắm. Mỗi lần lặn sẽ bao gồm 90 phút đi xuống đáy biển, 3 tiếng đồng hồ khám phá xác tàu và 90 phút trồi lên mặt nước.

Rush mơ mộng đến khả năng sẽ xâm chiếm toàn bộ đại dương trước khi chạy đua không gian. Đại dương là một môi trường được bảo vệ kiên cố. Nó tránh bức xạ tầng ô zôn, chiến tranh hạt nhân và bão tố. Nhiệt độ và các dòng chảy cũng rất ổn định. Đại dương chắc chắn là nơi sống an toàn cho loài người trong tương lai.

Nguyễn Thanh Hải (tổng hợp)