“Bóng ma” vũ khí hủy diệt nền văn minh

Vũ khí năng lượng định hướng tần số vô tuyến (RF DEW), một phần của EMP vừa được trao cho Nhóm phòng không số để thử nghiệm như một phần của kế hoạch cải thiện khả năng nhắm mục tiêu của máy bay không người lái (UAV). Vũ khí này được gắn trên Xe hỗ trợ MAN và hoạt động bằng cách phát ra sóng vô tuyến công suất cao để phá hỏng các thiết bị điện.

Matt Cork, Giám đốc chương trình tại Phòng thí nghiệm Khoa học và Công nghệ quốc phòng (DSTL) tại Porton Down, Anh cho biết: “Ý tưởng là tạo ra một xung, xung điện từ EMP, kết hợp với các mạch điện tử, làm quá tải chúng. Xung điện cũng khiến các mạch điện ngừng hoạt động. Chúng ta có thể sử dụng vũ khí theo cách không gây chết người”.

Chương trình có tên là Dự án Ealing sẽ là lần đầu tiên được Bộ Quốc phòng tiến hành "thử nghiệm người dùng" về công nghệ xung điện từ. "Chúng tôi đang xem xét công nghệ này cho nhiều hoạt động khác nhau", ông Cork cho biết. "Ví như, liệu công nghệ có thể bảo vệ một khu vực hay bảo vệ một đoàn xe đang di chuyển ra xa những máy bay không người lái có mang thuốc nổ, vốn là mối đe dọa thực sự. "Chúng tôi đang xem xét những gì đang diễn ra trong các cuộc xung đột hiện tại và cố gắng hiểu liệu công nghệ này có hữu ích ở đó hay không". Phạm vi của vũ khí và bước sóng mà nó hoạt động được phân loại nhưng nó được chế tạo từ công nghệ thương mại do một công ty Hoa Kỳ có tên là Teledyne E2V tạo ra để tiêu diệt động cơ gắn trên thuyền.

"Tôi có thể nhắm chính xác mục tiêu nếu tôi muốn, hoặc tôi có thể luân chuyển qua nhiều tần số tùy thuộc vào những gì tôi muốn làm", ông Cork cho biết. "Chúng tôi đã thiết kế công nghệ này để có chế độ với chùm tia hẹp cho các mục tiêu đơn lẻ và sau đó tôi có thể mở chùm tia đó ra để nhắm vào nhiều mục tiêu. Do mối đe dọa từ máy bay không người lái xuất hiện, chúng tôi đang khám phá tiện ích của RF DEW". Công nghệ này có khả năng tiêu diệt mọi thiết bị điện tử trong một khu vực nhỏ, giống như trong kịch bản hư cấu Las Vegas trong bộ phim Ocean’s Eleven, nhưng trên thực tế, công nghệ này có thể sẽ được sử dụng như một công cụ để hạ gục các cuộc tấn công sắp tới hoặc để tấn công các mục tiêu cụ thể.

Đơn vị 7th Air Defence vừa nhận được công nghệ EMP và cũng sẽ nhận được tia laser DragonFire. Các chuyên gia trong nhóm này sẽ đánh giá khả năng của hai công nghệ khác nhau một cách riêng biệt và cung cấp phản hồi về các lỗi và cải tiến có thể có. Về Vũ khí năng lượng định hướng tần số vô tuyến  RF DEW, ông Cork cho biết, sử dụng cùng công nghệ cơ bản như lò vi sóng hoặc radar, là sóng vô tuyến bước sóng dài. "Tất cả những gì tôi đang làm là tăng công nghệ đó lên mức 11", ông nói.

"RF DEW không phải lúc nào cũng phá hủy mục tiêu, nhưng nó sẽ làm suy yếu hoặc phá vỡ thiết bị. Chúng tôi đang cố gắng vận hành mà không phải lúc nào cũng phải phá vỡ mọi thứ. "Tia Laser của DragonFire là hiệu ứng bề mặt và tạo ra đủ nhiệt để đốt cháy và tiếp tục đốt cháy miễn là bạn có thể giữ tia laser trên thiết bị. Với DEW RF, nó giống như việc xuyên thủng hộp điện tử và kết nối với mạch điện tử. Đây là cơ chế tiêu diệt hoàn toàn khác". Công nghệ này sẽ có tác động tương tự nhưng tàn khốc hơn đối với máy bay không người lái của đối phương như máy gây nhiễu hiện đang được sử dụng trên chiến trường.

Nhà khoa học từ DSTL cho biết thay vì tạm thời làm cho máy bay không người lái mất hiệu quả, EMP là một lựa chọn lâu dài hơn. "Việc gây nhiễu chỉ có tác dụng khi thiết bị phát ra EMP hoạt động, thiết bị đó sẽ phục hồi khi bạn tắt EMP đi. Điều này giống như một chiếc búa tạ hơn. Hiệu ứng này xuất hiện nhiều hơn trong không gian".

Grant Shapps, Bộ trưởng Quốc phòng Anh cho biết: “Chúng ta chưa bao giờ chứng kiến một cuộc chiến tranh nào diễn ra trên sóng vô tuyến nhiều như ở Ukraine - gây nhiễu sóng vô tuyến, gây nhiễu hệ thống định vị GPS, khả năng tiến hành chiến tranh điện tử. Không gian được tác chiến điện tử nhiều nhất trên thế giới là ở Ukraine. “Tôi nghĩ rằng những thứ như vũ khí vô tuyến sẽ đóng vai trò rất lớn trong các cuộc xung đột trong tương lai”.

Trong khi xung điện từ EMP có thể xảy ra tự nhiên, xung điện cũng có thể được kích hoạt bằng một vụ nổ hạt nhân trên cao so với bề mặt Trái đất hoặc một cuộc tấn công năng lượng định hướng được phối hợp. Và trong những năm gần đây, những lo ngại về việc sử dụng loại vũ khí này ngày càng trở nên phổ biến.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phủ nhận cáo buộc rằng Moscow đang chuẩn bị đưa vũ khí hạt nhân vào không gian bên ngoài. Lời phủ nhận này được đưa ra sau khi cựu phát ngôn an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby công khai xác nhận rằng Liên bang Nga đang phát triển một loại vũ khí chống vệ tinh (ASAT) "gây rắc rối". Cựu Tổng thống Joe Biden đã nói với các phóng viên rằng: "Có khả năng phóng một hệ thống vào không gian về mặt lý thuyết có thể gây ra điều gì đó gây thiệt hại... hy vọng của tôi là điều đó sẽ không xảy ra".

Các nguồn tin của CNN với đánh giá của tình báo Hoa Kỳ về "vũ khí ASAT đáng lo ngại" này cho biết vũ khí có thể "phá hủy vệ tinh bằng cách tạo ra một làn sóng năng lượng lớn khi phát nổ, có khả năng làm tê liệt một vùng rộng lớn các vệ tinh thương mại và chính phủ mà thế giới bên dưới phụ thuộc vào để nói chuyện trên điện thoại di động, thanh toán hóa đơn và lướt mạng internet".

Mối lo ngại về vũ khí "sóng năng lượng lớn" có khả năng phá hủy hoặc vô hiệu hóa các vệ tinh khác trên quỹ đạo nghe có vẻ rất giống với vũ khí xung điện từ.

Vũ khí EMP gây ra mối đe dọa đối với an ninh quốc tế và được thiết kế để tối đa hóa thành phần xung điện từ của vụ nổ hạt nhân nhằm phá vỡ cơ sở hạ tầng quan trọng. Sổ tay hướng dẫn của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ có tựa đề Tác động của vũ khí hạt nhân mô tả EMP bao gồm 3 thành phần xung khác nhau được gọi là E1, E2 và E3. Trình tự phát nổ và tác động từ mỗi thành phần này là khác nhau, vì "mỗi thành phần có thể gây ra thiệt hại khiến các thành phần tiếp theo gây ra thiệt hại lớn hơn so với khi chúng hoạt động độc lập".

Theo Ủy ban EMP của Quốc hội Hoa Kỳ, tác động của một cuộc tấn công EMP "làm mất điện phần lớn lưới điện" sẽ rất nguy hiểm, vì "326 triệu người Mỹ không thể sống sót lâu nếu không có nền văn minh điện tử duy trì cuộc sống của họ. EMP sẽ là kẻ giết chết nền văn minh". Ngoài việc phá vỡ các hệ thống liên lạc dân sự, các hệ thống phòng thủ quân sự, sử dụng hệ thống định vị toàn cầu để cung cấp mục tiêu chính xác, cũng sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, nếu một đối thủ khởi xướng một cuộc tấn công EMP vào các hệ thống liên lạc và phòng thủ được kết nối của Hoa Kỳ, quốc gia này sẽ ở trong tình thế dễ bị tổn thương để truyền đạt các kế hoạch phòng thủ.

Lưới điện là mục tiêu đặc biệt hấp dẫn đối với các tác nhân độc hại nhằm phá vỡ các trung tâm chỉ huy và kiểm soát cũng như khả năng hoạt động của một quốc gia. Các quốc gia khác, như Trung Quốc, cũng lo ngại về tác động phá hoại của EMP. Ví như, trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 7/2021 thảo luận về nhu cầu bảo vệ lưới điện quốc gia của Trung Quốc khỏi các cuộc tấn công EMP, một nhà nghiên cứu đã nói với tờ South China Morning Post rằng: "Người chiến thắng không phải là người tấn công trước, mà là người phục hồi trước".

Năm ngoái, một số nhà bình luận đã nêu lên mối lo ngại về việc liệu khinh khí cầu tầm cao của Trung Quốc bị phát hiện bay qua Hoa Kỳ vào tháng 2/2023 có phải là tiền thân của các khinh khí cầu có gắn EMP tầm cao trong tương lai từ Trung Quốc và các đối thủ khác hay không. "Sử dụng khinh khí cầu làm bệ phóng cho vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD) có thể cung cấp cho đối thủ nhiều lựa chọn về độ cao và tải trọng để tối đa hóa hiệu ứng tấn công chống lại Hoa Kỳ", Thiếu tá Không quân David Stuckenberg cảnh báo trong báo cáo năm 2015 cho Quỹ Chính sách và lãnh đạo Hoa Kỳ.

Về bối cảnh lịch sử, mối đe dọa chung do vũ khí EMP hạt nhân gây ra - cụ thể là khả năng gây hại cho thiết bị điện tử - đã được phát hiện vào những năm 1960 trong quá trình nghiên cứu thử nghiệm hạt nhân của Hoa Kỳ bằng các thiết bị mô phỏng EMP. Vào ngày 20/6/1962, quân đội và Ủy ban Năng lượng Nguyên tử đã thử nghiệm thành công một đầu đạn hạt nhân tại đảo Johnston trong Chiến dịch Starfish Prime. Năm 1999, nhà vật lý William Graham, Giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Ronald Reagan, đã làm chứng rằng chuyên môn kỹ thuật cần thiết để kích nổ vũ khí EMP từ ngoài không gian và phá hủy cơ sở hạ tầng điện tử của Hoa Kỳ đáng ngạc nhiên là không đòi hỏi các phương tiện kỹ thuật tiên tiến.

Theo Kirby, vũ khí trên không gian của Nga này sẽ vi phạm Điều IV của Hiệp ước Không gian quốc tế năm 1967, trong đó cấm triển khai "vũ khí hạt nhân hoặc bất kỳ loại vũ khí hủy diệt hàng loạt nào khác" trên quỹ đạo hoặc "trạm vũ khí trên không gian theo bất kỳ cách nào khác". Ngược lại, ông Putin đã nói trong cuộc họp với Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu rằng Nga kêu gọi "tuân thủ tất cả các thỏa thuận hiện có trong lĩnh vực này và đề xuất tăng cường công tác chung này nhiều lần”.

Hơn 130 quốc gia đã ký Hiệp ước Không gian vũ trụ (OST), bao gồm Hoa Kỳ và Liên bang Nga. OST là một văn bản hàng đầu trong bộ luật về không gian vũ trụ, cùng với Hiến chương Liên hợp quốc và các luật quốc tế có liên quan khác. OST nêu rõ hợp tác quốc tế, thăm dò và nghiên cứu khoa học về không gian vũ trụ và các thiên thể. Hiệp ước cũng cấm các tuyên bố chủ quyền của quốc gia, thành lập các căn cứ quân sự và sử dụng vũ khí hoặc đặt vũ khí hủy diệt hàng loạt trên quỹ đạo hoặc trên các thiên thể. Ngoài ra còn có Hiệp định Mặt trăng, trong đó nêu rõ rằng các thiên thể chỉ được sử dụng cho mục đích hòa bình và không thể gây ô nhiễm, tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia đều là bên ký kết biên bản này.

Bất kể bóng ma EMP là tự nhiên hay do con người tạo ra, việc tăng cường năng lực phục hồi của quốc gia và phối hợp để giảm thiểu đau khổ cho con người nên được đặt lên hàng đầu trong kế hoạch phòng ngừa thảm họa quốc gia.