Liệu pháp chùm tia proton “cứu cánh” cho bệnh nhân ung thư?

Thứ Sáu, 08/09/2023, 08:48

Liệu pháp chùm tia proton - chỉ mới có ở Anh cách đây 5 năm - hiện có thể được sử dụng để điều trị cho hơn 2.000 bệnh nhân ở xứ sương mù cùng một lúc. Công nghệ đã cứu sống Ashya King, người lúc đó 5 tuổi đã được điều trị tiên phong ở Praha, Séc vào năm 2014 khi gặp loại u não chết người.

Vụ việc đã gây xôn xao dư luận sau khi cha mẹ của cậu bé bị bắt ở Tây Ban Nha vì đã đưa cậu bé mới biết đi khỏi bệnh viện của NHS (Hệ thống y tế Anh), nơi các bác sĩ muốn điều trị cho cậu bé theo cách thông thường, ra nước ngoài để chữa trị.

Giải quyết vấn đề ung thư đáng kinh ngạc

Một trong những bác sĩ ung thư hàng đầu của Anh nói với MailOnline rằng, liệu pháp chùm tia proton sẽ giúp giảm bớt áp lực lên NHS khi công nghệ cố gắng giải quyết các tồn đọng do đại dịch COVID gây ra.

Số liệu của NHS cho thấy, khoảng hơn 45.000 bệnh nhân ung thư đã bắt đầu điều trị ở Anh kể từ khi COVID tấn công, các tổ chức từ thiện cảnh báo rằng, tỷ lệ sống sót lần đầu tiên có thể giảm sau nhiều năm. Giáo sư Karol Sikora, Giám đốc y tế tại Rutherford Health, một nhà cung cấp dịch vụ điều trị ung thư tư nhân, cho biết: nhu cầu về liệu pháp chùm tia proton đang tăng lên mọi lúc ở Anh và trên toàn cầu. Công nghệ sẽ rất quan trọng trong việc giải quyết tình trạng ung thư tồn đọng đã đạt đến mức đáng kinh ngạc.

Liệu pháp chùm tia proton “cứu cánh” cho bệnh nhân ung thư? -0
Ashya King, người tiên phong điều trị ung thư bằng liệu pháp chùm tia proton.

Rutherford Health, một trong những nhà cung cấp tư nhân cung cấp liệu pháp chùm tia proton, đã công bố một báo cáo mới đây nêu bật những lợi ích của liệu pháp. Tuy nhiên, Giáo sư Sikora nói thêm: “Liệu pháp chùm tia proton không phải là thuốc chữa bách bệnh cho tất cả các bệnh ung thư”.

Giảm tác dụng phụ nghiêm trọng

Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng rằng, khi công nghệ được sử dụng cho bệnh nhân, việc giảm tác dụng phụ là rõ ràng, bệnh nhân ít cần tiếp tục điều trị hơn: Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực trong tương lai đối với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khi chúng tôi cố gắng giải quyết tình trạng tồn đọng số lượng lớn này, số lượng các bác sĩ ung thư được đào tạo về liệu pháp chùm tia proton đang tăng lên và Vương quốc Anh đã đi được một chặng đường dài chỉ trong ba năm từ không có cơ sở vật chất nào ở đây. Giờ đây, cả nước có thể điều trị tổng cộng 2.000 ca cùng một lúc. Ông ước tính phương pháp điều trị này có thể giúp ích cho khoảng 10% bệnh nhân ung thư cần xạ trị - khoảng 9.000 người mỗi năm. Một số bệnh nhân đầu tiên được áp dụng phương pháp điều trị sáng tạo ở Anh nói với MailOnline rằng, công nghệ đã giúp họ tránh được các tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là trong trường hợp ung thư tuyến tiền liệt.

Phương pháp xạ trị tiêu chuẩn có thể khiến nam giới bất lực và không thể kiểm soát được - nhưng liệu pháp chùm tia proton có ít tác động nghiêm trọng hơn vì ít gây tổn thương mô xung quanh khối u. Thay vì sử dụng tia X-quang như thông thường, bức xạ đến từ proton, là những hạt nhỏ, mang điện tích dương. Các hạt được “tăng tốc” lên tốc độ 100.000 dặm (1 dặm tương đương 1,6 km) một giây và sau đó bắn vào khối u. Nhưng phương pháp điều trị không có ở Anh cho đến năm 2018. Trước đó, những bệnh nhân đủ điều kiện đã được gửi ra nước ngoài đến Mỹ, Thụy Sĩ hoặc Đức.

Liệu pháp chùm tia proton “cứu cánh” cho bệnh nhân ung thư? -0
Giáo sư Karol Sikora, Giám đốc y tế tại Rutherford Health, một nhà cung cấp dịch vụ điều trị ung thư tư nhân. Ảnh: DK.

Cơ sở trị liệu bằng chùm tia proton NHS đầu tiên ở Anh đã đi vào hoạt động vào năm 2019 tại Christie ở Manchester. Cơ sở cũng có mặt tại ba Trung tâm Ung thư Rutherford khác nhau. Một thỏa thuận giữa Rutherford Health và xứ Wales cho phép bệnh nhân lớn tuổi, của NHS Wales được chữa trị liệu pháp tại đây.

Số lượt người có các triệu chứng đáng ngờ - bao gồm vón cục cơ thể, khó nuốt và đi ngoài ra máu - đã giảm 76% trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2021, theo Data-Can, Trung tâm Nghiên cứu Dữ liệu Y tế về Ung thư.

Số liệu của NHS cho thấy, ít hơn 370.000 người có triệu chứng trên gặp bác sĩ chuyên khoa kể từ khi đại dịch bắt đầu vào tháng 3/2020. Số người bắt đầu điều trị từ tháng 3/2020 đến nay ít hơn 45.000 người so với dự kiến trong một năm. Các chuyên gia ung thư cho biết sự chậm trễ này có thể đe dọa tới hơn 35.000 mạng sống và làm lùi tiến bộ của Vương quốc Anh trong việc cải thiện tỷ lệ sống sót sau ung thư. Liệu pháp chùm tia proton có thể thay thế ở nhiều bệnh nhân vì nó loại bỏ các tác dụng phụ có hại của các phương pháp điều trị truyền thống như phẫu thuật và hóa trị, có thể làm suy giảm hệ miễn dịch.

Liệu pháp chùm tia proton “cứu cánh” cho bệnh nhân ung thư? -0
Timon Colegrove được chữa khỏi ung thư tuyến tiền liệt bằng liệu pháp proton. Ảnh DK.

Điểm cộng thực sự

Timon Colegrove đến từ Woodstock, Oxfordshire, được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt vào năm 2018 sau khi kiểm tra y tế đầy đủ. Mặt khác, ông ấy rất khỏe mạnh và không hề có chút nghi ngờ nào về việc bị ốm vào thời điểm đó. Sau một số nghiên cứu về liệu pháp chùm tia proton, ông đã quyết định tham gia. Ông Colegrove, năm nay 62 tuổi, là một trong những người đầu tiên được điều trị ở Anh và hiện đã khỏi ung thư trong 3 năm. Ông cho hay, khi tôi được chẩn đoán, đó là một cú sốc và các lựa chọn điều trị khác nhau đặt ra trước mắt tôi dường như khá nghiệt ngã. Tôi quyết định nghiên cứu liệu pháp chùm tia proton sau khi nghe về nó tại nhóm hỗ trợ ung thư tuyến tiền liệt tại địa phương .Tôi đã ấn tượng bởi khả năng giảm tác dụng phụ của liệu pháp chùm tia proton và quyết định tiếp tục điều trị. Tôi đã được lên lịch và mất một tháng để thực hiện liệu pháp chùm tia proton. Không có cảm giác đau đớn, tôi còn không biết quá trình diễn ra. Nhiều người đang phải chịu đựng nỗi đau khủng khiếp vì các tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt thông thường và liệu pháp chùm tia proton tránh được hoàn toàn. Colegrove nói thêm: Nam giới có quyền được biết rằng có thể có một giải pháp thay thế cho sự đau đớn của phẫu thuật và các phương pháp xạ trị thông thường; không nhiều bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt nhận thức được sự lựa chọn phương pháp điều trị này. Họ cần biết rằng có thể có một lựa chọn điều trị thay thế không chỉ có thể là ung thư mà còn cho phép họ có một cuộc sống mà không phải đối mặt với nỗi khổ sở hàng ngày của chứng tiểu không tự chủ và bất lực.

Và Ryan Scott, 25 tuổi, đã khỏi ung thư trong 2 năm sau khi anh được điều trị bằng liệu pháp chùm tia proton cho một khối u não. Anh nói: Quá trình trải qua liệu pháp chùm tia proton tốt hơn nhiều so với dự đoán và tôi cảm thấy nhẹ nhõm vì mình đã được lựa chọn để điều trị phương pháp này thay vì xạ trị thông thường. Hầu như không có bất kỳ tác dụng phụ nào và có thể ngủ ngon trên giường sau một ngày điều trị là một điểm cộng thực sự. Việc điều trị đã tạo ra sự khác biệt đối với tôi và cuộc sống của tôi. Tôi không có tác dụng phụ như rụng tóc và tôi cảm ơn vì điều đó. Sức khỏe cơ thể đã trở lại 90% so với bình thường, đôi khi tôi vẫn cảm thấy rất mệt mỏi ở vị trí của khối u trên tuyến yên, tôi đã quay trở lại làm việc, dành thời gian cho cún cưng.

Liệu pháp chùm tia proton “cứu cánh” cho bệnh nhân ung thư? -0
Điều trị ung thư bằng bắn hạt vào khối u tốc độ 160 ngàn km/ giây. Ảnh: DK.

Liệu pháp chùm tia proton là gì?

Liệu pháp chùm tia proton là một loại xạ trị nhằm mục đích chiếu chùm tia proton vào các bệnh ung thư. Trong khi phương pháp xạ trị thông thường sử dụng chùm tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư, thường làm tổn thương mô xung quanh, thì liệu pháp chùm tia proton lại nhắm bức xạ trực tiếp vào khối u. Bởi vì công nghệ được nhắm mục tiêu rất cao nên có nghĩa là nó có thể tránh tổn thương các mô khỏe mạnh, đặc biệt là các mô và cơ quan phía sau khối u. Xạ trị có thể dẫn đến các tác dụng phụ như buồn nôn và đôi khi có thể làm gián đoạn cách thức hoạt động của một số cơ quan, nhưng liệu pháp chùm tia proton có nguy cơ tác dụng phụ thấp hơn. Điều này có nghĩa là liệu pháp có hiệu quả để điều trị ung thư ảnh hưởng đến các khu vực quan trọng, chẳng hạn như ung thư não.

Ashya King, đã tạo ra một cuộc truy lùng quốc tế vào năm 2014, đã trải qua liệu pháp chùm tia proton. Brett và Naghmeh King bị bắt sau khi họ đưa con trai khi đó mới 5 tuổi đi điều trị khối u não ở nước ngoài vì NHS ban đầu từ chối cung cấp liệu pháp chùm tia proton, phương pháp mà cha mẹ cậu cảm thấy ít có hại hơn so với xạ trị thông thường. Họ đưa cậu bé từ Bệnh viện Southampton và đến Cộng hòa Séc để điều trị tại Trung tâm Trị liệu Proton.

Ashya cuối cùng đã được phép điều trị tại một bệnh viện ở Prague, Séc sau một cuộc chiến pháp lý kéo dài do cha mẹ cậu đấu tranh. Cuối cùng, cậu đã được tuyên bố khỏi bệnh ung thư vào tháng 3/2016.

Long Nguyễn
.
.