Vệ tinh cỡ nhỏ đang thay đổi thế giới

Thứ Hai, 13/12/2021, 21:28

Phóng nhanh hơn và rẻ hơn so với các vệ tinh thông thường, hiện nay có hàng trăm CubeSat quay quanh Trái đất; được thực hiện bởi các trường đại học, công ty khởi nghiệp và chính phủ. Sau đây, chúng ta xem xét những dự án thú vị đang cố gắng thay đổi thế giới ...

Chấm dứt nạn phá rừng

Chính phủ Na Uy hợp tác với công ty vệ tinh Planet để giải quyết nạn phá rừng trên khắp thế giới. Hành tinh có một chòm sao gồm 180 CubeSat liên tục chụp ảnh Trái đất. Máy ảnh độ phân giải cao có thể thu thập bằng chứng về việc ghi nhật ký từ không gian. Will Marshall, Giám đốc điều hành của Planet, cho biết: “Chính phủ Na Uy trả tiền để có dữ liệu theo dõi nạn phá rừng ở 64 quốc gia nhiệt đới. Chúng tôi thông báo cho các bộ lâm nghiệp ở những quốc gia đó biết tình trạng phá rừng đang diễn ra ở đâu và Na Uy sau đó có (hoặc không) cung cấp tiền cho họ hay không, tùy thuộc vào việc họ có duy trì một thỏa thuận để ngăn chặn nó hay không”.

Vệ tinh cỡ nhỏ đang thay đổi thế giới -0
Với kích thước bằng một chiếc hộp đựng giày, những CubeSat được Giáo sư Bob Twiggs phát minh vào năm 1999 như một công cụ giáo dục cho học sinh.

Theo dõi động vật có nguy cơ tuyệt chủng

Đầu năm 2021, một nhóm sinh viên Italy và Kenya khởi chạy WildtrackCube-Simba. CubeSat này sẽ theo dõi các loài chim và động vật có vú trong Công viên Quốc gia của Kenya. Daniel Kiarie, một kỹ sư ở Nairobi, cho biết: “Chúng ta có những xung đột giữa con người và động vật hoang dã - chẳng hạn như khi voi xâm chiếm mùa màng của nông dân, làm hư hại tài sản và thậm chí có thể giết người. Vì vậy, chúng tôi muốn giúp ngăn chặn điều đó bằng cách cung cấp thông tin trước về sự di chuyển của động vật, để có thể xua đuổi trước khi chúng đến làng”. Họ có kế hoạch lắp thẻ cảm biến vào năm 2022 cho động vật, hy vọng sẽ theo dõi được nhiều thứ hơn là chỉ vị trí của chúng. Daniel nói: “Có một vấn đề phổ biến là săn trộm ngà voi và sừng tê giác ở Kenya. Chúng tôi nghĩ rằng những thẻ này cũng có thể xem xét nhịp tim và phát hiện xem một con vật có bị giết hay không”. CubeSat đang thực hiện một sứ mệnh kéo dài 3 năm. CubeSat thường tồn tại từ 2 đến 5 năm trước khi chúng bốc cháy trong khí quyển, tùy thuộc vào độ cao được phóng lên quỹ đạo.

Dọn dẹp rác không gian

Nga gần đây đã bắn một tên lửa vào một trong những vệ tinh do thám cũ của mình, giải phóng hàng nghìn mảnh vỡ vào quỹ đạo Trái đất tầm thấp. Các mạng toàn cầu theo dõi gần 30.000 mảnh rác không gian quanh Trái đất, từ các vệ tinh không còn tồn tại đến các giai đoạn tên lửa. Tuy nhiên, còn nhiều mảnh vỡ quá nhỏ để có thể theo dõi nhưng đủ lớn để đe dọa các vệ tinh hoặc phi hành gia trên tàu vũ trụ. Có rất nhiều vấn đề xung quanh việc dọn dẹp rác không gian, đặc biệt là tìm ra kỹ thuật thuộc về quốc gia nào. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tiến gần hơn một bước tới việc giải quyết vấn đề thực tế là làm thế nào để bắt một vật thể đang tăng tốc trong không gian nhờ CubeSat. Năm 2018, vệ tinh RemoveDEBRIS của Châu Âu đã cố gắng bắt được 2 CubeSat bằng cách sử dụng một chiếc lao và một chiếc lưới. Năm 2021, công ty Astroscale của Nhật Bản phóng tàu vũ trụ ELSA-d và bắt thành công một CubeSat bằng cách sử dụng một hệ thống từ tính.

Vệ tinh cỡ nhỏ đang thay đổi thế giới -0
Vệ tinh Elsa-D trong quá trình thử nghiệm trước khi phóng.

Sửa chữa tuabin gió

Một số nhóm CubeSat đang làm việc cùng nhau để cung cấp “Internet vạn vật” chi phí thấp. Mạng này kết nối mọi người với các đối tượng được gắn thẻ cảm biến ở các vị trí từ xa trên khắp thế giới. Chúng thậm chí có thể được sử dụng để làm cho năng lượng tái tạo hiệu quả hơn. Tuabin gió thường được kiểm tra 2 lần một năm để bảo dưỡng, vì vậy nếu một cánh quạt bị hư hỏng, có thể mất vài tháng trước khi nó được phát hiện và sửa chữa. Một công ty có tên Ping Services tạo ra cảm biến giám sát âm thanh do các tuabin gió tạo ra khi chúng quay. Nó có thể nhận ra sự thay đổi trong âm thanh này cho thấy cánh quạt bị hỏng và chuyển tiếp thông tin trở lại người vận hành tuabin thông qua mạng CubeSat. Điều này có nghĩa là chúng có thể được sửa nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Khám phá không gian sâu

Trong khi hầu hết CubeSat đều hướng về phía Trái đất, một số ít lại hướng về phía các vì sao. Vào năm 2018, Cơ quan Hàng Không và Vũ trụ Mỹ (NASA) phóng CubeSat đầu tiên vào không gian sâu. MarCO-A và B đã chuyển tiếp thông tin quan trọng trở lại từ Tàu đổ bộ Insight khi nó xuống sao Hỏa. Năm 2022, NASA sẽ phóng thêm 10 CubeSat nữa trên tên lửa Artemis 1 của mình. Các nhiệm vụ bao gồm kiểm tra tác động của bức xạ không gian sâu đối với sinh vật sống và nghiên cứu trầm tích nước ở cực nam Mặt Trăng. Tất cả chúng đều là một phần của chương trình hy vọng một ngày nào đó sẽ đưa con người trở lại mặt trăng.

Duy Minh
.
.