Cạm bẫy rủi ro khi kinh doanh theo "trend"

Khi giới trẻ "đu trend" để kiếm tiền

Vào tháng 10/2023, Hà Nội bỗng trở thành "tâm bão" khi hàng trăm người xếp hàng dài ngút ngàn mỗi ngày chỉ để mua món bánh mỳ bơ tỏi - một món ăn trông thì siêu bình thường nhưng lại bỗng dưng thành hiện tượng “nổi đình nổi đám” trên mạng xã hội. Món bánh mỳ này không phải đặc sản gì cao siêu, cũng chẳng có gì mới lạ, nhưng nhờ những video viral trên TikTok và Facebook, nó đã khiến giới trẻ đổ xô tìm mua.

Cái hay là, mặc dù bánh mỳ bơ tỏi cũng chẳng khác gì những món ăn vặt khác, nhưng nhiều người lại sẵn sàng xếp hàng dài, thậm chí bỏ ra cả trăm nghìn chỉ để thử một lần. Đây là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của mạng xã hội trong việc tạo ra những cơn sóng “trend” chỉ trong chớp mắt.

Chưa dừng lại ở bánh mỳ bơ tỏi, nó còn mở ra vô vàn cơ hội làm giàu cho những ai tinh ý nắm bắt xu hướng. Hàng loạt bạn trẻ, đặc biệt là những ai còn non kinh nghiệm nhưng đầy tự tin, đã bắt tay vào mở các quầy bán bánh mỳ ở những khu đông dân cư, gần các khu công nghiệp hay những nơi sầm uất trong thành phố. Họ cũng chẳng bỏ qua cơ hội tận dụng mạng xã hội như TikTok, Facebook để quảng bá và bán hàng trực tuyến, nhanh chóng lan tỏa và thu hút khách hàng. Chỉ trong một thời gian ngắn, những quầy bánh mỳ nhỏ xíu đã trở thành điểm đến yêu thích của giới trẻ. Một số chủ quầy chia sẻ rằng họ có thể bán từ 300 đến 500 ổ bánh mỗi ngày, thu về lợi nhuận “khủng” ngoài mong đợi.

Nếu không có mạng xã hội, bánh mỳ bơ tỏi chắc chắn không thể trở thành xu hướng bùng nổ như vậy. Mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối mọi người mà còn là công cụ sinh ra và phát triển vô số “trend” tiêu dùng.

Kể từ thành công rực rỡ của bánh mỳ bơ tỏi, vào năm 2024, trà sữa topping handmade lại nổi lên như một hiện tượng mới. Trào lưu này bắt đầu từ một video quảng bá cực kỳ mạnh mẽ trên mạng xã hội, giới thiệu quán trà sữa với những topping handmade độc đáo mang đậm phong cách Đài Loan. Các topping như thạch dừa, trân châu sữa, pudding caramel nhanh chóng trở thành điểm nhấn, biến trà sữa từ một thức uống bình thường thành một phần không thể thiếu trong xu hướng thời thượng. Minh Anh (23 tuổi, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội) là một trong những người đã quyết định đầu tư vào mô hình này. Cô chia sẻ: “Ban đầu, tôi chỉ muốn thử bán trà sữa cho vui, nhưng không ngờ lại kiếm được nhiều hơn cả lương công ty. Thu nhập ổn định và tôi thấy đây là cơ hội không thể bỏ qua”.

Chỉ trong một thời gian ngắn, trà sữa handmade đã giúp Minh Anh và nhiều người khác thoát khỏi công việc văn phòng, tự chủ tài chính và mở rộng kinh doanh ổn định. Một số cửa hàng nhỏ lúc đầu chỉ có một quầy, sau vài tháng đã phát triển thành chuỗi cửa hàng, thu nhập lên tới hàng trăm triệu mỗi tháng. Đây chính là minh chứng cho khả năng kiếm tiền từ những “trend” thay đổi chóng vánh, nhưng không phải ai cũng biết tận dụng. Nếu thiếu sáng tạo và không liên tục đổi mới, những mô hình này cũng dễ rơi vào tình trạng nhàm chán và “tắt ngấm” như bao trào lưu khác.

Bên cạnh bánh mỳ bơ tỏi và trà sữa handmade, còn vô số mô hình kinh doanh độc đáo khác mọc lên từ những “trend” trên mạng xã hội. Ví dụ điển hình là trà sữa cây xăng, ra đời vào cuối năm 2023, khi trào lưu trà sữa đang bùng nổ mạnh mẽ. Một nhóm bạn trẻ đã nảy ra ý tưởng kết hợp trà sữa và trạm xăng, nơi khách hàng có thể vừa đổ xăng vừa thưởng thức trà sữa. Ý tưởng nghe có vẻ “lạ” nhưng lại cực kỳ thu hút và nhanh chóng trở thành xu hướng, mở ra một hình thức kinh doanh hoàn toàn mới. Tuy nhiên, giống như mọi trào lưu khác, không phải mô hình nào cũng có thể tồn tại lâu dài.

Một “hit” khác, kinh doanh túi mù, từng “làm mưa làm gió” trong năm 2023, với những chiếc túi không có thương hiệu hay mẫu mã đặc biệt nhưng lại được bán với giá cao chỉ vì sự “mù mờ” khiến người mua phải tò mò. Những video quảng cáo trên mạng xã hội đã làm nổi bật những chiếc túi này, khiến nhiều người đổ xô mua. Tuy nhiên, trào lưu này chỉ kéo dài một thời gian ngắn vì sản phẩm thiếu chất lượng bền vững và không có giá trị lâu dài, khiến các cửa hàng phải đóng cửa khi lượng khách dần cạn.

Theo nghiên cứu của Q&Me, hơn 65% người Việt từ 18-30 tuổi đã tham gia hoặc đầu tư vào một hình thức kinh doanh theo xu hướng trong hai năm qua. Đây là con số ấn tượng, cho thấy giới trẻ hiện nay cực kỳ nhạy bén trong việc nắm bắt cơ hội kiếm tiền từ các “trend” mới. Giới trẻ giờ đây không ngại thử thách và chấp nhận rủi ro, họ coi đó là cơ hội để thể hiện bản thân, sáng tạo và phát triển nghề nghiệp. Các trào lưu mạng xã hội không chỉ là cơ hội kinh doanh mà còn là thử thách về khả năng nắm bắt xu hướng và sự sáng tạo không ngừng nghỉ.

Tuy nhiên, việc “đu trend” cũng không phải chuyện dễ dàng. Dù các mô hình này có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng, nhưng việc duy trì lâu dài lại là câu chuyện khác. Thị trường luôn thay đổi nhanh chóng, và những gì là hot hôm nay có thể trở nên lỗi thời vào ngày mai. Nếu không có chiến lược phát triển bền vững, không chuẩn bị kỹ lưỡng về sản phẩm, marketing và chăm sóc khách hàng, các doanh nghiệp này dễ rơi vào tình trạng bão hòa, thậm chí thất bại ngay khi vừa bắt đầu.

Tóm lại, “đu trend” không chỉ là một cách kiếm tiền nhanh chóng mà còn là cơ hội để giới trẻ thể hiện bản thân, sáng tạo và xây dựng sự nghiệp. Tuy nhiên, thành công hay thất bại đều phụ thuộc vào khả năng nắm bắt và duy trì xu hướng. Dù các “trend” này chỉ là những cơn sóng ngắn ngủi, nhưng nếu biết tận dụng đúng lúc, đó chính là cơ hội cho những ai dám thử sức và theo đuổi đam mê.

Không phải trend nào cũng là "vàng"

Ai cũng mong muốn “tóm gọn” những con sóng kinh doanh hot nhất, với hy vọng có thể nhanh chóng tạo ra lợi nhuận và xây dựng một thương hiệu mạnh mẽ. Những con sóng này mang đến cơ hội, nhưng cũng đầy thử thách. Tuy nhiên, xin đừng vội mừng, vì không phải mọi cơn sóng đều đưa bạn vào bờ vinh quang. Thị trường hiện nay đầy rẫy những trend thay đổi chóng mặt, và không phải xu hướng nào cũng có thể trụ lại lâu dài. Rất nhiều trào lưu chỉ nổi lên rồi tắt ngấm nhanh chóng, như một ngọn lửa nhỏ bị gió cuốn đi, khiến không ít doanh nghiệp bị cuốn theo, nhưng lại rơi vào thất bại chỉ sau một thời gian ngắn.

Một trong những ví dụ điển hình chính là thời kỳ trà sữa bùng nổ. Mô hình quán trà sữa đã tạo ra một làn sóng mạnh mẽ, khiến hàng loạt cửa hàng mọc lên như nấm sau mưa, với khách hàng xếp hàng dài để thưởng thức những ly trà mát lạnh. Những thương hiệu trà sữa nổi tiếng nhất đã thu hút rất nhiều sự chú ý và đầu tư, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, khi “sóng” trà sữa đã vơi đi, các cửa hàng bắt đầu chật vật với cuộc cạnh tranh gay gắt, và lượng khách giảm sút rõ rệt. Hệ quả là một số thương hiệu đình đám đã phải đóng cửa, trong khi những quán trà sữa nhỏ không thể thay đổi và đổi mới kịp thời để thích ứng với sự thay đổi của thị trường. Những thương hiệu lớn đã không duy trì được sức hút, và những cửa hàng nhỏ không đủ khả năng cải tiến và phát triển.

Theo thống kê từ CBRE Vietnam, hơn 60% cửa hàng trà sữa tại Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh đã phải dừng hoạt động chỉ sau hai năm trong năm 2019. Điều này cho thấy rằng, không phải mọi xu hướng đều có thể “chạy dài” và duy trì sức hấp dẫn trong một thời gian dài, nếu không có chiến lược bền vững và khả năng đổi mới liên tục.

TS. Trương Tuấn Anh,  Viện Chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam, đã từng chia sẻ rằng: “Kinh doanh theo xu hướng có thể mang lại lợi nhuận nhanh chóng, nhưng nếu không có chiến lược lâu dài, bạn sẽ nhanh chóng bị bỏ lại phía sau khi sóng đó không còn hấp dẫn nữa”. Điều này càng chứng minh rằng việc chạy theo trào lưu mà không có một chiến lược dài hạn, không biết làm thế nào để phát triển bền vững và duy trì sự đổi mới, sẽ dễ dàng rơi vào cảnh thất bại khi xu hướng không còn “hot” nữa. Việc thiếu một nền tảng vững chắc và chiến lược phát triển toàn diện sẽ khiến bạn dễ dàng bị bỏ lại khi “sóng” qua đi.

Chắc chắn không thể không nhắc đến mô hình "quán cà phê chó mèo", từng là một hiện tượng nổi bật vào năm 2017-2018. Những quán cà phê này thu hút đông đảo những tín đồ yêu động vật, và khách hàng thì ùn ùn kéo đến để tận hưởng không gian thư giãn cùng thú cưng. Mô hình này đã gây ấn tượng mạnh mẽ và có sự phát triển nhanh chóng trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, khi thị hiếu của khách hàng thay đổi và việc chăm sóc động vật trong không gian đông người không còn phù hợp nữa, mô hình này bắt đầu dần lụi tàn. Các quy định về an toàn động vật ngày càng chặt chẽ hơn, trong khi việc duy trì chất lượng dịch vụ của các quán lại gặp phải nhiều khó khăn. Chỉ sau một thời gian ngắn, mô hình "cà phê chó mèo" đã không còn giữ được sức hút và nhanh chóng đi vào dĩ vãng.

Một ví dụ khác chính là “bánh mỳ bơ tỏi”. Đây là một món ăn từng gây bão trong cộng đồng, khiến ai cũng phải thử một lần. Các cửa hàng bánh mỳ bơ tỏi đã thu hút đông đảo khách hàng, và mô hình này nhanh chóng trở thành một trào lưu. Tuy nhiên, sau một thời gian, sự bão hòa xảy ra, và các cửa hàng bánh mỳ bơ tỏi bắt đầu vắng khách. Khi mọi người tìm kiếm những món ăn mới mẻ hơn, như bánh mỳ chả cá hay bánh mì xíu mại, món bánh mỳ bơ tỏi không còn giữ được sự hấp dẫn như trước. Sự thay đổi thị hiếu của khách hàng đã khiến mô hình này không thể duy trì lâu dài và dần bị lãng quên. Đây cũng là một minh chứng rõ ràng cho việc chạy theo trào lưu mà không có chiến lược phát triển bền vững sẽ khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng “cạn kiệt ý tưởng” và không thể duy trì lợi nhuận.

Một trong những mô hình kỳ vọng nhất cũng chính là “xe đẩy bán hàng tự động”. Đây là một sáng tạo đột phá với các máy bán hàng tự động, cho phép khách hàng chọn món và thanh toán mà không cần tiếp xúc trực tiếp với người bán. Ban đầu, mô hình này gây sự chú ý mạnh mẽ, được kỳ vọng sẽ thay đổi cách thức bán lẻ và tạo ra một làn sóng mới trong ngành dịch vụ. Tuy nhiên, nhanh chóng, các vấn đề về chi phí bảo trì cao, khó tìm được vị trí kinh doanh phù hợp, và thiếu sự tương tác trực tiếp với khách hàng đã làm lộ ra nhiều bất cập. Những chiếc xe đẩy tự động chỉ tồn tại được vài tháng rồi phải đóng cửa. Điều này cho thấy rằng một ý tưởng mới mẻ không phải lúc nào cũng đảm bảo sự thành công lâu dài nếu không được phát triển và điều chỉnh hợp lý.

Còn mô hình “cửa hàng handmade giá rẻ” cũng từng là một trào lưu “hot”, nhưng sự phát triển quá nhanh và chất lượng sản phẩm không ổn định đã khiến khách hàng quay lưng. Khi quá nhiều cửa hàng cùng bán sản phẩm giống nhau với giá rẻ, sự độc đáo và chất lượng khó giữ được, và các cửa hàng không thể duy trì được lợi thế cạnh tranh. Kết quả là rất nhiều cửa hàng phải đóng cửa vì không thể duy trì lợi nhuận trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này.

Có thể thấy, kinh doanh theo trend không phải lúc nào cũng là con đường dẫn đến thành công lâu dài. Nếu không chuẩn bị kỹ lưỡng, nếu không có chiến lược bền vững và khả năng đổi mới không ngừng, các doanh nghiệp sẽ dễ dàng rơi vào vòng xoáy ngắn hạn, và rồi sẽ trở thành những cái tên bị lãng quên. Những thất bại như trên là bài học rõ ràng cho tất cả những ai đang tìm kiếm con đường dễ dàng và nhanh chóng đi đến thành công: Xu hướng “hot” hôm nay có thể sẽ là dĩ vãng vào ngày mai, nếu không có sự sáng tạo, đổi mới không ngừng, và chiến lược phát triển lâu dài.