Cẩn trọng với thuốc phá thai trên mạng
Với tâm lý không muốn ai biết việc có thai ngoài ý muốn, hoặc e ngại khi phải đến bệnh viện, phòng khám làm thủ thuật, nhiều thai phụ bất đắc dĩ đã chọn cách tự mua thuốc phá thai để sử dụng tại nhà. Việc tự ý dùng thuốc phá thai, đặc biệt là mua thuốc phá thai trôi nổi trên mạng tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường.
Dễ như mua rau
Theo quy định của Bộ Y tế, thuốc phá thai (hay thuốc đình chỉ thai) chỉ được phép bán ở những cơ sở y tế, đơn vị y tế, phòng khám chuyên khoa uy tín, đã được cấp đầy đủ giấy phép hoạt động và những địa chỉ đó phải thuộc sự quản lý của các cơ quan có thẩm quyền. Tuy vậy, trên thực tế thì thuốc phá thai được bán công khai trên mạng xã hội với giá rẻ, dễ mua, dễ sử dụng. Chỉ cần lên mạng gõ cụm từ “thuốc phá thai tại nhà” sẽ cho ra một loạt những hội nhóm, fanpage công khai mua bán, hướng dẫn sử dụng thuốc phá thai. “Thuốc phá thai tại nhà hiệu quả 100%, an toàn, không đau, chi phí thấp...”. đó là những lời chào mời hấp dẫn trên các trang mạng xã hội cho những ai có nhu cầu tìm mua thuốc phá thai tại nhà.
Nick Đ.T khẳng định: “Phương pháp phá thai bằng thuốc là cách để chấm dứt sự phát triển của thai nhi và đẩy thai nhi ra ngoài giống như tình trạng sảy thai tự nhiên. Cách phá thai này dễ dàng không cần dùng bất kì thủ thuật nào ảnh hưởng vào tử cung. Chỉ sau khoảng hai ngày uống thuốc phá thai, thai nhi sẽ được đẩy ra ngoài mà an toàn, ít biến chứng”. Còn một nick khác thì quả quyết: “Biện pháp an toàn, không cần nằm viện, không ảnh hưởng sức khỏe sinh sản, tiết kiệm chi phí tối đa, an toàn - bảo mật thông tin, inbox zalo để được tư vấn…”.
Trong vai một người cần mua thuốc để phá thai tại nhà, phóng viên liên hệ với một nick tự xưng là dược sĩ, chuyên thuốc phá thai thì người này khẳng định chắc nịch, ngày nào cũng tư vấn cả trăm bệnh nhân. “Mọi người dùng thuốc đều an toàn không biến chứng, nhất là với thai mới 5 tuần tuổi như bạn thì càng an toàn, dễ xử lý”, người này cho biết.
Khi được hỏi liệu trình và đơn thuốc để sử dụng thì người bán tư vấn: “Cả một đơn thuốc sẽ gồm 2 bước: Bước 1 dùng mifestad 200 làm ngưng thai (bước này sử dụng xong đi làm bình thường). Hai ngày sau dùng misoproton làm sảy thai ra ngoài. Bước này sử dụng khi ở nhà vì sau khi sử dụng bước 2 thì 2h sau có hiện tượng đau bụng và ra máu”. Theo lời tư vấn thì dùng thuốc hoàn toàn an toàn, không phải đến bệnh viện kiểm tra lại. Đơn thuốc gồm hai loại thuốc dùng bước 1, bước 2, thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, kháng viêm và bổ máu tổng là 700 nghìn đồng. Nếu tự mua kháng sinh, kháng viêm, bổ máu thì chỉ còn 560 nghìn đồng hai loại thuốc ngưng thai. Để minh chứng cho việc tư vấn hiệu quả, người này gửi rất nhiều phản hồi khen ngợi của khách hàng đồng thời trên trang cá nhân cũng liên tục đăng tải những lời cám ơn của bệnh nhân đã tư vấn dùng thuốc và phá thai an toàn.
Từ những quảng cáo trên trời kiểu đó, nhiều người thay vì đến bệnh viện để được tư vấn lại lên mạng tra cứu nguồn cung cấp thuốc hoặc tìm đến các hiệu thuốc để mua. Trong khi đó, người cung cấp thuốc vì lợi nhuận đã không cần kết quả siêu âm hay bệnh án mà dễ dàng bán thuốc cho khách hàng có nhu cầu ở các tuần đầu thai kỳ, thậm chí là vượt quá tuần tuổi quy định.
Quả thật trên các hội nhóm bán thuốc phá thai, rất nhiều thành viên là những bạn nữ trẻ vào đăng tút xin chỉ cách phá thai bằng thuốc, hiệu quả, an toàn. Thậm chí có những bạn sau khi dùng thuốc, gặp tác dụng phụ hoặc hậu quả không mong muốn vẫn lên hội nhóm xin tư vấn mà không hề đến bệnh viện hay cơ sở y tế để kiểm tra. Ngay lập tức các “tư vấn viên”, “dược sĩ online” nhảy vào trả lời rằng đó là “dọa sảy thai, hiện tượng bình thường khi uống thuốc ngưng thai, inbox để được tư vấn cụ thể”…
Hiểm họa khôn lường
Mới đây Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương vừa cấp cứu, chữa trị cho một nữ bệnh nhân 19 tuổi nhập viện trong tình trạng nguy kịch do tự mua thuốc phá thai trên mạng về uống.
Bệnh nhân N.T.B. mang thai lần đầu ở mốc 24 tuần, mặc dù không có chỉ định đình chỉ thai nhưng vì lý do cá nhân nên đã tự ý mua thuốc phá thai trên mạng để uống tại nhà. Sau khi uống thuốc được một thời gian thì bệnh nhân bắt đầu cảm thấy chóng mặt, đau bụng dữ dội và kèm theo chảy máu không ngừng. Nhận thấy mức độ nguy hiểm của vấn đề, gia đình đã lập tức đưa ngay vào khoa sản Bệnh viện nhiệt đới Trung Ương để cấp cứu. Khi nhập viện, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân có biểu hiện băng huyết, huyết áp tụt và sốc do mất máu. Tiến hành thăm khám chuyên sâu thì phát hiện túi thai của bệnh nhân sảy không hoàn toàn. May mắn được các y bác sĩ cấp cứu kịp thời nên bệnh nhân đã qua khỏi cơn nguy kịch, sức khỏe đã ổn định và hiện bệnh nhân đã được xuất viện.
Theo BS.CKI Hồ Thị Khánh Quyên, Trung tâm Sản phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh, phá thai bằng thuốc là phương pháp chấm dứt thai kỳ được nhiều người lựa chọn khi mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, việc tự ý uống thuốc phá thai tại nhà không thông qua thăm khám và hướng dẫn của chuyên gia y tế có thể gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm đến tính mạng, cũng như sức khỏe sinh sản của người phụ nữ.
Theo bác sĩ Khánh Quyên, phá thai thông qua việc uống thuốc thường được ưu tiên chỉ định trong các trường hợp như mang thai ngoài ý muốn (bị cưỡng hiếp, vợ chồng sử dụng phương pháp tránh thai không hiệu quả…), hoặc người mẹ mang bệnh lý không thể mang thai, hoặc thai nhi có bệnh lý.
Tuổi thai được chỉ định sử dụng thuốc phá thai là khoảng 4-7 tuần (tính theo số ngày hoặc số tuần từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng đến khi quyết định bỏ thai hoặc theo siêu âm). Tuy nhiên, ở tuổi thai lớn hơn vẫn có thể sử dụng nhưng tỷ lệ thành công không cao, hoặc bắt buộc phải có kết hợp can thiệp phẫu thuật mới cho tỷ lệ thành công cao hơn.
Việc tự ý sử dụng thuốc phá thai khi chưa được thăm khám và hướng dẫn của chuyên gia y tế có thể gây nhiều hậu quả nguy hiểm đến tính mạng, cũng như sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Ghi nhận những biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải khi tự ý phá thai bằng thuốc tại nhà như băng huyết, mất máu, sốt kéo dài, co giật. Thuốc phá thai có tác dụng gây co thắt tử cung để đẩy mô thai ra ngoài, do đó khi uống vào bụng dưới sẽ rất đau và mất nhiều máu. Nếu không được theo dõi và cầm máu kịp thời, chị em có nguy cơ băng huyết, nguy cơ đến tính mạng. Trong trường hợp băng huyết kéo dài nhưng không được can thiệp kịp thời cũng như giữ vệ sinh đúng cách có thể gây nhiễm trùng cao, đe dọa tính mạng, thậm chí gây tử vong. Vô sinh ở nữ giới là biến chứng xuất hiện muộn sau uống thuốc phá thai nhiều lần. Một số trường hợp phải cắt bỏ tử cung hoặc tổn thương ở tử cung sẽ gây ảnh hưởng đến kinh nguyệt và trở thành vô sinh.
Nguy hiểm nhất, việc tự ý uống thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, nếu chẳng may thai nằm ngoài tử cung, khi thai vỡ có thể gây xuất huyết trong ổ bụng, nguy hiểm đến tính mạng. “Chị em cần đến cơ sở y tế chuyên khoa sản phụ để được bác sĩ thăm khám, làm các kiểm tra cần thiết như siêu âm, xét nghiệm máu để xem tuổi thai bao nhiêu, nằm ở vị trí nào”, bác sĩ Khánh Quyên khuyến cáo.
Các bác sĩ chuyên khoa sản Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cũng khuyến cáo, thông thường phá thai bằng thuốc được chỉ định khi thai dưới 7 tuần tuổi, siêu âm thai phải làm tổ trong buồng tử cung và người mẹ không mắc các bệnh lý như tim mạch hay các bệnh về máu khác… Phương pháp phá thai bằng thuốc (phá thai nội khoa) được đánh giá an toàn, hiệu quả nhưng với điều kiện là phải được thực hiện dưới sự chỉ định và theo dõi sát sao của bác sỹ sản khoa tại các cơ sở y tế.
Thai phụ không được tự ý mua thuốc về phá thai tại nhà vì rất dễ xảy ra tai biến băng huyết, nhiễm trùng đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe, tính mạng của bản thân. Sau khi phá thai cũng cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để cơ thể nhanh hồi phục, đồng thời nên đi tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh gặp phải những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.
Hiện nay, khi có ý định phá thai, thay vì đến các bệnh viện hay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn biện pháp can thiệp phù hợp, nhiều chị em phụ nữ tự ý mua thuốc phá thai về uống tại nhà hoặc áp dụng các bài thuốc truyền miệng trong dân gian với mong muốn sổ thai ra ngoài. Phần lớn là do tâm lý e ngại, mang thai ngoài ý muốn, nhất là ở lứa tuổi trẻ vị thành niên.
Tại hội nghị Sản phụ khoa Việt - Pháp 2023, PGS.TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho rằng, hiện quản lý dược ở nước ta đang "có vấn đề", việc sử dụng đơn thuốc tràn lan, dẫn đến việc người dân có thể mua thuốc tự phá thai dễ dàng. Những loại thuốc kê đơn, trong đó có thuốc phá thai phải được quản lý và bán theo đơn của bác sĩ sản khoa.
Tại Hội nghị Sản phụ khoa Việt - Pháp 2023 tổ chức ngày 15/8 tại Hà Nội vừa qua, nghiên cứu của các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Trường Đại học Y Hà Nội đã cho thấy trong số 4.717 trường hợp đình chỉ thai nghén tự nguyện tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương trong năm 2022, có tới 51 trường hợp là trẻ vị thành niên, chiếm hơn 1%. Trong số đó có 27 trường hợp bỏ thai dưới ba tháng tuổi (chiếm 53%), còn lại phá thai to trên 12 tuần. Độ tuổi trung bình của các em trong nghiên cứu là 15,7; nhỏ nhất là 12 tuổi, lớn nhất là gần 18. Đa số trẻ còn đi học (chiếm đến 90,08%), có 1 trường hợp có tiền sử phá thai. Chỉ 3 trẻ vị thành niên (6%) sử dụng biện pháp tránh thai, cho thấy các em thiếu kiến thức tránh thai nghiêm trọng.
Đây là những trường hợp đến bệnh viện xử lý. Còn nhiều trường hợp tự ý mua thuốc về dùng, không để cho người khác biết, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng của người mẹ nếu có biến chứng xảy ra. Trường hợp của bệnh nhân N.T.B cũng là bài học cảnh giác cho chị em khi muốn bỏ thai mà không chịu đến các bệnh viện hay cơ sở y tế chuyên khoa.
Người dân không nên mua thuốc “hậu COVID-19” bán trên mạng 
