Vì sao sách mê tín dị đoan vẫn bán tràn lan?

Sách mê tín dị đoan bày bán tràn lan từ ngoài đường đến trên mạng

Lâu nay tại các cổng chùa lớn, lễ hội thường xuất hiện nhiều người bày bán công khai nhiều loại sách về thế giới vô hình. Từ sách bói toán, tử vi, tướng số, nghiên cứu vận mệnh đến những cuốn sách về vong linh. Những tựa sách hàng chục năm vẫn vậy như: “Tử vi tướng pháp trọn đời”; “Bói toàn thư”; “Đoán mộng”; “Giải mộng”; “Xem quẻ chân gà”; “Số tiền định”; “Sách xem tuổi làm nhà và dựng vợ, gả chồng”... Hầu hết sách được bày bán đều là sách photocopy hoặc in màu sơ sài, nhem nhuốc không in tên tác giả và nơi xuất bản rõ ràng. Thậm chí nhiều cuốn còn viết sai chính tả nhưng vẫn được rất nhiều người mua.

Khi chúng tôi đến tham quan tại một ngôi chùa ở Bắc Ninh, dù không bày bán công khai những cuốn sách “thế giới thứ 3” nhưng khi hỏi thì vẫn được người bán đáp ứng. Khi được hỏi về nguồn gốc sách thì chúng tôi nhận được câu trả lời: “Khách mua xem cho vui thôi, có lãi thì bán chứ không biết sách làm từ đâu”, có người thì xác nhận tải các bài viết từ mạng Internet theo từng chủ đề rồi in ra bán.

Cũng không khó để tìm được những người bán hàng rong quanh hồ Hoàn Kiếm có bán những cuốn sách này. Bà Lê Q. người bán hàng rong lâu năm ở bờ hồ Hoàn Kiếm tiết lộ: “Bán sách cho khách tham quan du lịch thường bán chạy vào những ngày cuối năm, sách tử vi, bói toán bán chạy nhất. Những ngày thường lác đác vẫn có người mua, nhưng chủ yếu là người có tuổi, họ mua xem cho vui.  Dễ bán nhất là những tờ tử vi phô tô nói trước vận hạn trong năm theo từng tuổi với giá bán khoảng 5.000 - 10.000 đồng/ cuốn. Có những khách mua 4-5 cuốn cho cả gia đình để ngẫm trong cả năm. Vài năm trở lại đây người ta cũng xem trên mạng nhiều chứ không thì bán còn chạy nữa”.

Không chỉ các địa điểm công cộng mà ngay ở những sạp báo cũng bày bán một số cuốn sách tương tự. Chủ một sạp báo trên phố Kim Mã (quận Ba Đình, Hà Nội) cho biết, vì thấy nhiều người hỏi mua nên cũng lấy về bán. Việc nguồn gốc, nhà xuất bản nào in chị cũng không quan tâm vì thấy lãi là bán. Thậm chí có bị cấm hay không bản thân người chủ sạp cũng không biết.

Có thể thấy một điểm chung là đa phần các loại sách mê tín dị đoan được bán rong hoặc tại các điểm công cộng đều không rõ xuất xứ, không ghi nhà xuất bản hoặc một nhà xuất bản với cái tên lạ hoắc. Tên tác giả thì thường là những cái tên cũng chẳng ai biết nhưng nghe rất “nho học” như: Quảng Lân Nguyệt Lan, Bảo Trai Đường, Thiệu Vi Hoa...

Không chỉ tại các sạp báo, nơi công cộng mà tại một số nhà sách cũng có bán những cuốn sách tương tự như vậy. Tại nhà sách L.N trên phố Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) chúng tôi cũng đếm được hàng chục tựa sách như: “Hóa giải vận hạn”; “Dự trắc theo lá bài”; “Khai vận đỏ”; “Tài vận 12 tuổi giáp”; “Phương pháp dâng sao giải hạn”; “200 câu hỏi về giải mộng”; “Xem tay đoán người”; “Phong thủy hóa giải”…

Thậm chí nhiều sách mê tín dị đoan núp bóng khoa học được phát hành công khai như: “Tử vi dưới ánh sáng khoa học”; “Tổng hợp các luận điểm tử vi”; “Tử vi lý học”; “Bói bài và căn cứ thực tế”; “Khoa học về tướng số”... Đa phần các cuốn sách này của các nhà xuất bản địa phương hoặc một số nhà xuất bản nhỏ liên kết với các nhà sách phát hành. Một số cuốn sách thoạt nhìn không có vẻ gì là mê tín dị đoan nhưng khi đọc nội dung thì lại là những câu chuyện ma quái, câu khách.

Nếu như nhiều năm trước, sách bói toán, tử vi thường được rao bán rầm rộ trước và sau Tết nguyên đán trước cổng chùa, bến xe, chợ, nhà chờ xe buýt… thì ngày nay, vào thời công nghệ 4.0, những loại sách này lại được bán tràn lan công khai trên các trang mạng.

Chỉ cần gõ cụm từ “sách bói toán”; “sách xem tử vi” lập tức ra hàng nghìn kết quả. Các loại sách được rao bán nhan nhản trên mạng như: “Sách dạy xem bói và bói dịch”; “Lý thuyết tượng số”; “Ngày lành tháng tốt”; “Bói quẻ bài thần”; “Thuật dự đoán tương lai”…

Cụ thể như trong cuốn “Sách dạy xem bói và bói dịch” có lời giới thiệu: “Có câu: “Linh tại ngã, bất linh tại ngã”, vậy khi xem điều gì thì phải thật tin tưởng và tập trung tư tưởng lại khi xem. Khi bói thì việc phải thật quan trọng khiến cho tâm trí bối rối băn khoăn không thể nào quyết đoán được thì xem mới thấy nghiệm, tuyệt đối không được bói chơi hay bói thử vì khi đó quẻ sẽ không nghiệm, không ứng và không ra gì. Chỉ được bói một lần duy nhất, không được hỏi nhiều khi việc bói”. Và hướng dẫn cách bói: “Nghĩ chữ”: Khi muốn bói một điều gì thì nhận trong óc 2 chữ đầu tiên, biên ngay ra giấy, 2 chữ không được suy nghĩ, chọn lựa, tính toán, tìm tòi… 2 chữ được coi như là hoàn toàn tự nhiên có.

Hay trong cuốn “Bói quẻ bài thần” cũng có lời quảng cáo rằng: “Dạng bói này có thể xem mỗi ngày, hàng tuần, 12 tháng, 4 mùa, một năm. Xem về tình duyên, gia đạo, tiền tài công danh, địa vị, học hành, thi cử, tai nạn, ngày kị, ngày tốt… Trong bộ bài tây (bài cào, bài xì) gồm có 52 lá, nhưng nếu đem áp dụng khoa bói toán thì thông thường người ta chỉ dùng 32 lá kể từ lá bài xì trở xuống lá bài 7… Có nhiều người ít tin và thường lấy làm lạ liền hỏi rằng: “Có lý nào một bộ bài dùng để cờ bạc ăn thua lại có thể đem áp dụng vào khoa bói toán? Nhưng nhờ lòng tin vô hạn của con người mà giữa con người và vạn vận đã tạo nên mối liên hệ rất mãnh liệt và màu nhiệm”.

Trên các trang mạng xã hội như Facebook, Tiktok cũng đăng bán tràn lan những loại sách thuộc thể loại này. Trên một trang mạng xã hội có tên “Sách xem bói” có đăng trạng thái: “Khi đối diện với những tình huống khó khăn trong cuộc sống, đa số chúng ta thường nghĩ: “Trời ơi, sao tôi lại không may đến thế? Tôi đã làm những gì đến nỗi phải chịu khổ thế này?”. Từ đó, nhiều người đã tìm kiếm mua những cuốn sách về bói toán, tử vi để đi tìm lời giải cho những bất hạnh mà mình phải trải qua.

Không chỉ rao bán sách bói toán tràn lan trên mạng xã hội mà trên thực tế cũng có nhiều hội nhóm trao đổi, luận giải về lá số tử vi. Đơn cử như nhóm “Tử vi luận giải quán” đã thu hút 231,1 nghìn thành viên. Tại đây, khi mỗi thành viên đăng lên những thắc mắc của mình thì lại có hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn thành viên khác vào bàn luận xôn xao.  

Mức phạt quá nhẹ chưa đủ sức răn đe?

Bài trừ mê tín dị đoan đang được rất nhiều cơ quan ban ngành nỗ lực để thực hiện, việc lưu hành công khai và ngày càng nhiều những cuốn sách mê tín dị đoan dường như đang thách thức các nhà quản lý. Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội mới đây đã phải thừa nhận rằng, sách mê tín dị đoan nói riêng và sách lậu nói chung khiến cơ quan quản lý rất đau đầu. Các loại sách nói trên chủ yếu in đi in lại nhiều năm hoặc lấy từ trên mạng, đem phô tô, đóng thành tập rồi bán. “Hiện Sở cũng giao cho các phòng văn hóa quận, huyện tăng cường thu giữ sách lậu, không rõ nguồn gốc nhưng không hề dễ bởi các đối tượng bán sách có quá nhiều chiêu tẩu tán hàng”, đại diện của Sở Thông tin và Truyền thông chia sẻ.

Theo các chuyên gia, để hạn chế những loại sách có nội dung không lành mạnh cần sự quyết liệt hơn nữa của các bộ, ngành liên quan. Thực tế là việc chạy theo lợi nhuận của các nhà xuất bản đã để “lọt” rất nhiều cuốn sách không đạt chất lượng. Cục Xuất bản (Bộ Thông tin và Truyền thông) được giao nhiệm vụ quản lý hoạt động xuất bản nhưng lại không chịu trách nhiệm về nội dung các ấn phẩm xuất bản mà trách nhiệm này thuộc về Tổng biên tập của các nhà xuất bản

Ở nhiều nước trên thế giới, cơ quan quản lý xuất bản không chịu trách nhiệm về nội dung xuất bản nhưng do dân trí cao, nhà xuất bản có ý thức công dân, ý thức về thương hiệu nên họ rất ít để lọt những cuốn sách nội dung kém chất lượng. Còn ở ta, chừng nào người dân vẫn đổ xô vào việc bói toán, buôn thần bán thánh thì chắc chắn chừng đó những cuốn sách mê tín dị đoan vẫn còn đất tồn tại. Vì vậy, việc đánh mạnh vào các nhà xuất bản in trái phép, các cơ sở in lậu là cần thiết, rất cần phải tăng cường kiểm tra các cơ sở in và điều chỉnh tăng mức xử phạt, thậm chí xử lý hình sự nếu cần thiết.

Lý giải của việc sách giả, sách lậu có nội dung không chuẩn mực vẫn tồn tại trên thị trường là do nguồn lợi lớn từ kinh tế. Việc làm sách giả không phải đầu tư đề tài, bản thảo, không phải chi tiền bản quyền, không phải nộp thuế, chất lượng mực, giấy in và những chi phí khác cho việc hoàn thiện xuất bản phẩm rất thấp. Dù khi bán với chương trình khuyến mại, chiết khấu cao so với giá bìa thì lợi nhuận vẫn rất cao.

Một trong những nguyên nhân nữa khiến cho tình trạng in lậu, làm giả sách chưa bị đẩy lùi là do các chế tài và mức phạt đối với hành vi vi phạm đó chưa đủ răn đe. Để ngăn chặn tình trạng in sách lậu, các cơ quan nhà nước cần nghiên cứu, xây dựng chế tài luật pháp đủ mạnh nhằm xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm. Đồng thời kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm pháp luật về hoạt động in ấn sách giả, nhất là sách giáo khoa, tránh ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục đào tạo.