Lại nóng chuyện Israel xây nhà tái định cư trên đất Palestine
Phiên họp đặc biệt của HĐBA LHQ, còn gọi là phiên họp Arria Formula, được dự kiến sẽ diễn ra vào Thứ sáu tuần tới, ngày 14-10, nhằm xem xét quyết định mới nhất của Chính phủ Israel cho xây dựng thêm 98 nhà ở tại các khu định cư Do Thái trên đất của người Palestine ở Bờ Tây sông Jordan và Đông Jerusalem.
Phiên họp Arria Formula là phiên họp không chính thức của HĐBA theo thể thức cho phép tất cả thành viên HĐBA có quyền khởi xướng tranh luận về các chủ đề cụ thể mà các nước này quan tâm. Thành phần dự họp không bắt buộc. Phiên họp Arria Formula vào ngày 14-10 tới được đề xuất bởi các nước Ai Cập, Venezuela, Malaysia, Senegal và Angola.
Hồi tháng 5-2016, nhóm các quốc gia này cũng đã tổ chức một cuộc họp tại HĐBA thảo luận việc quốc tế bảo vệ người Palestine ở Bờ Tây sông Jordan, Đông Jerusalem và Dải Gaza. Giới chức ngoại giao các quốc gia này nói họ tin rằng tất cả thành viên HĐBA đương nhiệm sẽ tham dự phiên họp, và diều này cho thấy Palestine và các nước chủ trì phiên họp đã thành công ngoài dự kiến trong việc mở rộng cửa cho báo chí tham gia.
 |
|
Việc Israel xây dựng nhà ở định cư trên đất của người Palestine đang trở thành vấn đề được Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc quan tâm. |
Tuy rằng phiên họp Arria Formula của HĐBA LHQ sẽ không có biểu quyết thông qua nghị quyết và mở rộng cửa để báo chí tham dự đưa tin, nhưng Bộ Ngoại giao Israel vẫn tỏ ra lo ngại một phiên họp kiểu như thế có thể biến thành một diễn đàn để cộng đồng thế giới biểu thị sự lên án đối với chính sách chiếm đóng của Israel trên các vùng lãnh thổ của Palestine và tạo cơ sở để sau bầu cử ở Mỹ, HĐBA sẽ ra nghị quyết lên án việc xây nhà định cư.
Israel lo ngại, những thành viên tham dự kỳ họp ngày 14-10 sẽ có tiếng nói chỉ trích gay gắt chính sách xây nhà ở khu tái định cư trên đất của Palestine, và từ phiên họp này sẽ tạo nên bầu không khí bất lợi cho Israel khi HĐBA bước vào phiên họp chính thức về các vấn đề ở Trung Đông vào ngày 28-10.
Hồi tháng 9-2016, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã thông báo trước Đại hội đồng LHQ rằng người Palestine sẽ tái khởi động các nỗ lực nhằm thúc đẩy HĐBA thông qua một nghị quyết lên án các khu định cư Do Thái trên đất Palestine và tuyên bố chúng bất hợp pháp. Các đại sứ Arập tại LHQ cũng đã gặp nhau trong một cuộc họp hôm 5-10 để thảo luận bản dự thảo nghị quyết nhưng chưa đi đến kết luận cuối cùng.
Giới chức cấp cao Israel và các nhà ngoại giao phương Tây cho rằng người Palestine sẽ không gấp gáp thúc đẩy HĐBA thông qua nghị quyết về các khu định cư Do Thái mà sẽ đợi cho đến sau ngày bầu cử 8-11 ở Mỹ. Israel cũng lo ngại rằng, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ xúc tiến việc thông qua Nghị quyết của HĐBA về các khu định cư hoặc chí ít là các nguyên tắc giải quyết xung đột giữa Israel và Palestine.
Các quan chức Bộ Ngoại giao Israel phân tích những dấu hiệu gần đây về thái độ và quan điểm của Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ để đưa ra dự đoán một số kịch bản xấu mà nước Mỹ có thể tiến hành tại HĐBA LHQ đối với vấn đề các khu định cư Do Thái mà Israel xây trên đất của người Palestine.
 |
| Hai nhà lãnh đạo Mỹ - Israel đã có cuộc gặp đầy căng thẳng vào hạ tuần tháng 9-2016. |
Ngày 28-9, chính quyền Israel đã công bố kế hoạch xây dựng 98 ngôi nhà trong khu định cư Shilo. Theo kế hoạch, việc xây dựng nhà ở này sẽ cung cấp chỗ ở cho các cư dân Israel ở thị trấn Amona thuộc Bờ Tây sông Jordan, gần sát khu vực mà Israel đã cho xe ủi cào nhà của 40 gia đình người Palestine hồi đầu năm nay.
Bên cạnh việc xây nhà tái định cư, Israel còn dự tính xây dựng một khu công nghiệp ở gần thành phố Ramallah của Palestine. Vấn đề này góp phần làm cho mâu thuẫn, xung đột giữa người Palestine và Israel càng sâu nặng thêm.
Chính quyền Mỹ có phản ứng gay gắt sau khi Israel công bố kế hoạch. Phản ứng này cho thấy giữa chính quyền Mỹ và Israel có khoảng cách khá lớn trong vấn đề các khu định cư Do Thái.
Giải thích với báo chí về kế hoạch xây dựng này, các quan chức Israel cho rằng việc xây dựng 98 ngôi nhà không làm phát sinh khu định cư mới, đồng thời cho rằng mục đích xây dựng là nhằm bố trí tái định cư cho người Israel mà không quan tâm đề cập việc hàng chục gia đình người Palestine bị Israel phá hủy nhà cửa, không có nơi sinh sống.
Trong khi đó, Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner nói với báo chí rằng, việc xây dựng nhà ở định cư mới đủ cơ sở để làm phát sinh một khu định cư mới. Đồng quan điểm với ông Toner, giới phân tích đánh giá việc Israel đưa ra kế hoạch xây dựng 98 ngôi nhà định cư mới là hoàn toàn có dụng ý chiến lược lớn chứ không chỉ đơn thuần là bổ sung nhà trong khu định cư cũ. Bởi việc xây thêm nhà làm mở rộng khu vực chiếm đóng ở Shilo, tạo thành một khu định cư lớn có tầm ảnh hưởng chiến lược quan trọng.
Ông Toner phân tích thêm rằng, khu định cư này nằm sâu bên trong khu Bờ Tây sông Jordan, nằm gần biên giới Jordan hơn biên giới Israel, từ đó sẽ tạo kết nối giữa các chốt tiền đồn của Israel nhằm chia cắt khu Bờ Tây ra thành nhiều mảnh nhỏ, từ đó phá hỏng khả năng xây dựng một nhà nước Palestine hoàn chỉnh. Điều này sẽ chính thức khiến cho lộ trình hòa bình với giải pháp “hai nhà nước” ngày càng trở nên xa vời hơn.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest đánh giá việc Israel tiếp tục xây nhà ở định cư là một bước thụt lùi, là thêm một trở ngại cho hòa bình trong khu vực, và cáo buộc chính quyền Israel đã nuốt lời hứa với Washington trong vấn đề hòa bình Trung Đông. Nó càng làm cho mối bất hòa giữa Mỹ và Israel, giữa Tổng thống Obama và Thủ tướng Netanyahu càng sâu thêm.
