Trung Đông trước nguy cơ chiến tranh lan rộng

Từ khi cuộc giao tranh Israel - Hamas bắt đầu, một loạt cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ ở Iraq và Syria đã xảy ra các cuộc đọ súng dọc biên giới Israel - Lebanon giữa lực lượng Hezbollah do Iran hậu thuẫn và lực lượng Israel cũng gia tăng.

Theo giới quan sát, các cuộc tấn công được coi là biện pháp phủ đầu nhằm làm suy yếu khả năng tham chiến ở Gaza của các nhóm này. Ngày 30/10, Israel xác nhận đã không kích vào cơ sở hạ tầng quân sự bên trong Syria, vị trí mà Tel Aviv cáo buộc là đã bắn pháo vào lãnh thổ Israel. Trong khi đó, truyền thông Syria đưa tin Israel không kích 2 đồn quân sự gần thành phố Daraa. Đây hoàn toàn không phải là một cuộc tấn công ngẫu nhiên vào các cơ sở mà Iran hậu thuẫn tại Syria. Đến nay, mục tiêu chủ yếu của Israel ở Syria là hai sân bay quốc tế chính ở Damas và Aleppo, cũng như các cơ sở hạ tầng quan trọng trên khắp đất nước.

Trước đó, vào ngày 26/10, hai máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ đã tấn công các kho vũ khí, đạn dược của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ở Syria. Theo Lầu Năm Góc, đã có khoảng 20 cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa nhằm vào quân đội Mỹ kể từ ngày 17/10. Khoảng 900 lính Mỹ được triển khai ở Syria và khoảng 2.500 lính tại Iraq. Nguy cơ xung đột leo thang đang đe dọa cuốn cả Iran, Lebanon, Syria vào một cuộc xung đột nguy hiểm ở khu vực.

Đại diện thường trú của Nga tại Liên hợp quốc Vasily Nebenzya đã chỉ trích cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở ở Syria: "Theo lệnh của Tổng thống Joe Biden, lực lượng Mỹ đã tiến hành các cuộc tấn công vào hai cơ sở gần thành phố Abu Kemal vào ngày 26/10. Washington cho rằng cuộc tấn công được thực hiện như một phần trong việc thực thi cái gọi là quyền tự vệ kiểu Mỹ, trong khi Syria cách lãnh thổ nước này hàng nghìn km. Những hành động bất hợp pháp của Washington đã vi phạm một cách trắng trợn chủ quyền của Syria và luật pháp quốc tế".

Ông lưu ý rằng các cuộc đụng độ giữa người Arab và người Kurd tái diễn ở bờ Đông Euphrates cùng các cuộc biểu tình ở tỉnh al-Suwaida đã cướp đi sinh mạng của hơn 100 người. Khi "các nhu cầu kinh tế trở thành mưu đồ chính trị", đây có thể được xem là bằng chứng sống động nhất về sự can thiệp của Washington vào các vấn đề nội bộ của Syria. "Mỹ cùng các đồng minh phương Tây đang chiếm đóng các vùng lãnh thổ rộng lớn ở phía Đông Bắc Syria, buôn lậu dầu, ngũ cốc của nước này và viện lý do kinh tế nhằm mưu đồ gây bất ổn chính trị, cung cấp vũ khí cho người Kurd, sau đó được sử dụng để chống lại các bộ lạc Arab sống hợp pháp ở bờ Đông Euphrates, gây ra mối đe dọa ở các khu vực giáp biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ. Họ được hỗ trợ bởi lực lượng không quân Israel, lực lượng đã tự ý mở rộng các cuộc không kích vào tỉnh Deir ez-Zor", ông Nebenzya nhấn mạnh.

Ngoại trưởng Iran Hossein Amir Abdollahian cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNN rằng, Tehran không muốn xung đột Palestine-Israel lan rộng ra toàn bộ Trung Đông. Ông cũng bác bỏ sự liên quan của Iran trong những cuộc tấn công vào các căn cứ của Mỹ trong khu vực.

Còn theo Reuters, quân đội Mỹ đang tiến hành những bước mới nhằm bảo vệ quân đội của họ tại Trung Đông. Mỹ lo ngại rằng những nhóm do Iran hậu thuẫn sẽ gia tăng tần suất tấn công. Họ cũng muốn chuẩn bị cho trường hợp phải sơ tán các gia đình quân nhân. Theo những nguồn tin giấu tên, các biện pháp được thực hiện bao gồm: Tăng cường tuần tra quân sự, hạn chế quyền tiếp cận khu căn cứ và nơi thu thập thông tin tình báo, áp dụng cho cả máy bay không người lái lẫn những phương tiện giám sát. Các quan chức cho biết, quân đội Mỹ cũng tăng cường giám sát tại các tháp canh gác của các cơ sở quân sự của Mỹ, tăng cường an ninh tại những điểm ra vào căn cứ và tăng cường những hoạt động phòng chống máy bay không người lái và tên lửa.

Đây là lần đầu tiên xuất hiện báo cáo về gói biện pháp mới nhằm bảo vệ lực lượng quân đội. Tướng Michael “Erik” Kurilla - người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ, cho biết trong một tuyên bố với Reuters: “Số lượng các cuộc tấn công đang gia tăng, cũng như nỗ lực tấn công vào những địa điểm căn cứ quân sự của Mỹ; không ngừng xem xét những biện pháp bảo vệ lực lượng của chúng tôi là điều rất quan trọng”. Ông Kurilla là người giám sát lực lượng của Mỹ tại Trung Đông. Ông cho biết, hiện nay, nhiều bước đã được thực hiện nhằm tăng cường những biện pháp bảo vệ lực lượng, cũng như triển khai thêm tài sản quân sự của Mỹ đến khu vực này, "giúp ngăn ngừa thương vong nghiêm trọng hơn cho lực lượng của chúng tôi trên chiến trường". Theo một quan chức, kể từ khi xung đột Israel-Gaza bắt đầu vào ngày 7/10, lực lượng Mỹ đóng quân tại Iraq và Syria đã nhiều lần trở thành mục tiêu tấn công. Cho đến nay, những cuộc tấn công này đã gây thương tích nhẹ cho 4 quân nhân và 5 nhà thầu quân sự Mỹ. Tất cả đều đã quay trở lại làm nhiệm vụ. Vào tuần trước, ngoài khơi Yemen, một tàu chiến của Mỹ đã bắn hạ hơn chục máy bay không người lái và 4 tên lửa hành trình, xuất phát từ phía lực lượng dân quân Houthis do Iran hậu thuẫn.

Tình hình căng thẳng gia tăng đã làm quân đội Mỹ liên tục giữ cao cảnh giác. Sự cố báo động sai tại căn cứ không quân Al-Asad (Iraq) ngày 19/10 đã làm một nhà thầu dân sự đột tử vì ngưng tim. Vị quan chức ẩn danh trong quân đội Mỹ không nói cụ thể nguyên nhân có thể dẫn đến việc sơ tán các gia đình quân nhân Mỹ. Hiện nay, những người này đang hoạt động tại nhiều địa điểm ở Trung Đông, bao gồm cả Bahrain, khu vực đóng quân của Hạm đội 5 hải quân Mỹ.

Những quan chức cấp cao trong bộ máy chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden, bao gồm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Lloyd Austin, đã cảnh báo về nguy cơ leo thang trong những cuộc tấn công nhằm vào quân đội Mỹ ở Trung Đông. Ông Lloyd Austin đã cắt cử những hệ thống phòng không mới đến Trung Đông nhằm bảo vệ quân đội, bao gồm cả hệ thống phòng thủ khu vực tầm cao giai đoạn cuối (THAAD). Mỹ cũng đã cử tàu chiến, máy bay chiến đấu và 2 tàu sân bay đến khu vực.

Các quan chức an ninh Iran cho Reuters biết, chiến lược của Iran là tạo điều kiện cho những lực lượng ủy nhiệm ở Trung Đông, như Hezbollah, thực hiện những cuộc tấn công hạn chế vào các mục tiêu của Israel và Mỹ, nhưng tránh gây leo thang lớn và lôi kéo Tehran vào cuộc.