Bí mật về công tác bảo vệ nguyên thủ tại Nga
Một số chi tiết về công tác bảo vệ các nguyên thủ hàng đầu tại Nga mới chỉ được công luận nước này biết đến từ vài năm gần đây. Ngay từ thời Liên Xô, Cục 9 của KGB đã được thành lập dưới sự chỉ đạo của Andropov với nhiệm vụ chuyên trách là bảo vệ chính phủ và những vị khách cao cấp nước ngoài. Một cựu sĩ quan của cục này là Valeri Velichko - hiện đang là Chủ tịch Câu lạc bộ Cựu chiến binh của Cơ quan An ninh quốc gia - đã tiết lộ nhiều thông tin thú vị về hoạt động của cục này.
Cục 9 với công tác bảo vệ dưới thời Liên Xô
Velichko bước chân vào hoạt động bảo vệ yếu nhân một cách hoàn toàn tình cờ. Với chuyên ngành ban đầu là một chuyên gia vật lý, ông từng tham gia vào nghiên cứu chế tạo các động cơ dành cho tên lửa. Velichko chính thức vào làm tại KGB trong vai trò một nhân viên phản gián. Năm 1985, ông được cử làm trợ lý cho chỉ huy Cục Bảo vệ chính phủ, sau đó làm phó rồi tham mưu trưởng của Cục 9. Trong suốt thời gian này, Velichko đã trực tiếp tham gia bảo vệ một loạt các nguyên thủ Liên Xô và nước ngoài. Đáng chú ý có tất cả những chuyến viếng thăm quan trọng của Reagan, Mitterrand, Bush và các nhà lãnh đạo
Với tính chất công việc đặc biệt quan trọng đòi hỏi sự tập trung và cẩn thận cao độ như vậy, các nhân viên Cục 9 đã không ít lần phải đối đầu với những rắc rối, hay nhẹ hơn là lâm vào tình cảnh "dở khóc dở cười". Tất cả đều có thể nhanh chóng bị sa thải vì bất kỳ một sai sót nhỏ nhất.
Chẳng hạn như trong chuyến đi của Gorbachev cùng gia đình tới Foros, cô con gái của ông này đã bị một thanh treo rèm rơi vào đầu khi đang cố vén rèm ra. Dù không gặp phải chấn thương quá nghiêm trọng, nhưng vụ việc này đã khiến 15 nhân viên an ninh có liên quan bị cách chức, trong đó có cả một phó chỉ huy của Cục 9.
Còn trong một chuyến viếng thăm của Tổng thống Bush (cha), Cục 9 đã phải triển khai một loạt các nhân viên bắn tỉa trên những nóc nhà xung quanh. Đúng vào lúc ông Bush xuất hiện, các nhân viên này thông báo phát hiện một nhân vật đáng nghi trên cửa sổ một ngôi nhà gần đó. Velichko kiểm tra qua ống nhòm, nhận thấy một người đàn ông lấp ló bên cửa sổ, trên tay cầm một bàn điều khiển gì đó. Các nhân viên an ninh được lệnh đột nhập vào căn phòng trên chỉ sau 3 phút. Kẻ bị nghi ngờ khủng bố thực ra chỉ là một người đàn ông vừa muốn ngắm những cảnh náo nhiệt ngoài đường phố, vừa dùng điều khiển từ xa để đảo qua các kênh truyền hình. Trước thời điểm đó, một tay súng bắn tỉa đã liên tục bám sát mục tiêu để chờ lệnh khai hỏa.
Velichko còn thường xuyên phải điều hành công tác bảo vệ tại khu Nhà hát Lớn, là nơi vợ chồng Gorbachev thường xuyên tới thăm. Vài ngày trước thời điểm trên, Velichko theo quy định phải thực hiện đầy đủ các bước kiểm tra về yếu tố đảm bảo kỹ thuật và yêu cầu chuyên môn tại nhà hát này.
Thủ tục kiểm tra có thể rất đa dạng: chẳng hạn như vứt một viên đạn vào một vị trí tình cờ nào đó (dưới tầng hầm hay trên gác mái) – nếu viên đạn này không được phát hiện kịp thời, có nghĩa là công tác chuẩn bị về an ninh chưa đảm bảo. Trong công việc này, Cục 9 còn cho sử dụng cả chó nghiệp vụ cũng như các thiết bị kỹ thuật để phân tích không khí tại đây.
Theo Velichko, công tác bảo vệ nguyên thủ tại Liên Xô có nhiều điểm khác biệt so với tại Mỹ. Vào một dịp tháp tùng vợ chồng Gorbachev sang Washington, Velichko có lần phải hộ tống bà Raisa Maksimovna trong một chuyến thăm cùng phu nhân đại sứ. Các nhân viên mật vụ Mỹ đã đổ xô tới đầy hoảng hốt khi bà Raisa cứ thản nhiên bước vào giữa đám đông người dân quanh đó. Khi được hỏi họ lại trách móc: “Người Nga các anh thật lạ lùng, sao lại để cho bà Raisa tiến sát tới mọi người như vậy? Không được làm việc này! Như thế chúng tôi không thể kiểm soát được tình hình!”.
Cục 9 đã quyết định phải mang theo những chiếc xe ZIL đặc biệt để chở nguyên thủ mỗi lần đi công du nước ngoài sau một sự cố dưới thời Khrutsev. Trong chuyến đi tới Mỹ của Nikita Khrutsev, phía chủ nhà dành cho ông một chiếc xe “Cadillac” riêng để đi lại. Khi hội đàm kết thúc, Tổng bí thư lúc ngồi trên xe cùng các vị bộ trưởng đã có nhiều nhận xét và bàn bạc riêng mà không biết trên xe đã bị gắn thiết bị nghe trộm. Khi Cơ quan Tình báo Xôviết phát hiện được âm mưu này, những chiếc xe riêng theo nguyên tắc đảm bảo bí mật phải được vận chuyển tới bất cứ đâu ở nước ngoài mà nguyên thủ đặt chân tới.
Công tác bảo vệ các nguyên thủ nước ngoài cũng gặp nhiều khó khăn riêng vì chuyện sở thích và tính cách của mỗi người. Chẳng hạn như có lần Tổng thống Phần Lan Urho Kaleva Kekkonen tới Moskva. Vị nguyên thủ này là người đặc biệt ưa thích luyện tập chạy dài vào buổi sáng, khiến các nhân viên bảo vệ phải hết hơi mới theo kịp ông, chứ chưa nói tới chuyện đảm bảo yêu cầu nghiệp vụ. Thế là Cục 9 phải tìm gấp một nhân viên bảo vệ mới là kiện tướng về môn chạy.
Việc bảo vệ Chủ tịch Arafat của
Khi bộ phận bảo vệ yêu cầu ông không nên tới, Fidel đã trả lời dứt khoát: “Chẳng nhẽ các anh lại muốn tôi chết ở trên giường à? Tôi cần phải chết như một chiến sĩ cách mạng trong trận đánh. Còn nhiệm vụ của các anh là phải làm sao để chuyện này xảy ra càng muộn càng tốt”.
Bản thân vị chỉ huy này cũng thừa nhận, đến bản thân ông cũng không thể biết Fidel đang ở trên máy bay nào, hay chiếc xe hơi nào, do ông thường theo đường hầm để di chuyển từ phương tiện này sang phương tiện khác. Đó là một trong những phương pháp giúp cho Chủ tịch Fidel Castro vẫn an toàn, cho dù đã có hơn 600 âm mưu ám sát nhằm vào ông.
Ngay từ khi vào làm trợ lý cho chỉ huy Cục 9, Velichko đã nghiên cứu rất kỹ những âm mưu ám sát nhằm vào các lãnh tụ Xôviết trước đây để rút ra những bài học kinh nghiệm cần thiết. Một số biện pháp giúp bảo vệ Stalin an toàn trước những âm mưu ám sát trước đây đã được áp dụng để bảo vệ hữu hiệu cho Gorbachev, chẳng hạn như sử dụng các đoàn xe giống hệt nhau để đánh lạc hướng.
Bản thân Gorbachev cũng từng là đối tượng của hai âm mưu ám sát bất thành. Một kẻ có dấu hiệu tâm thần tên là Smonov đã âm mưu bắn Gorbachev trong thời gian diễn ra một cuộc diễu hành tại Quảng trường Đỏ vào tháng 11-1990. Về sau tên này còn tặng lại cho Velichko một cuốn sách nhỏ do chính anh ta xuất bản kể về nguyên nhân muốn bắn Gorbachev.
Trước đó vào năm 1987, một công dân Gruzia đã âm mưu ám sát Gorbachev bằng một khẩu súng lục tự tạo. May mắn là khẩu súng đã tự nổ ngay trong túi quần khiến hắn ta bị thương.
Velichko đặc biệt hãnh diện khi kể về chiến công ngăn chặn kịp thời một âm mưu ám sát Tổng thống Mỹ Ronald Reagan trong chuyến thăm Liên Xô ngay tại Moskva. Cụ thể vào năm 1988, Cục 9 nhận được thông tin mật về một tay nhà báo nước ngoài dự định sát hại cả hai Tổng thống Reagan và Gorbachev. Công tác điều tra đã được gấp rút tiến hành.
Công tác bảo vệ các nguyên thủ hiện nay
Hiện hai nguyên thủ hàng đầu tại Nga – Tổng thống Dmitri Medvedev và Thủ tướng Vladimir Putin – đang được các nhân viên của Cơ quan Bảo vệ liên bang (FSO) bảo vệ. Đội ngũ này có không ít những sĩ quan thân cận từng bảo vệ hai vị nguyên thủ trên từ thời trước đây. Khi Medvedev bước vào điện Kremlin cùng một số sĩ quan bảo vệ thân cận, thì Thủ tướng Putin cũng mang theo sang “Nhà Trắng” (tên gọi của trụ sở Chính phủ Nga) tất cả những người đã bảo vệ ông trong suốt 2 nhiệm kỳ làm Tổng thống.
Lãnh đạo FSO hiện nay là tướng Evgheny Murov mới đây cũng tiết lộ đôi điều với phóng viên tờ Sự thật thanh niên về công tác bảo vệ nguyên thủ hiện nay.
Theo ông Murov, FSO hiện đã được quan tâm trang bị nhiều loại vũ khí và phương tiện kỹ thuật rất hiện đại giúp hoàn thành công tác bảo vệ, một số đã xuất hiện trước mắt công chúng ngay trong buổi duyệt binh vừa qua. FSO hiện đang đảm trách việc bảo vệ khoảng 30 nguyên thủ và quan chức cao cấp khác nhau của chính phủ, trong đó có cả 7 đại diện toàn quyền của Tổng thống tại các khu vực trên khắp nước Nga.
Những chi tiết cụ thể hơn về hoạt động của FSO không được tướng Murov tiết lộ vì nguyên tắc bí mật về nghiệp vụ
