Khi mai mối trở thành miếng mồi cho tội phạm lừa đảo

Từ những chiêu lừa tinh vi

Ngồi trong căn hộ thuê tại Thâm Quyến, chị Li Wen (35 tuổi) vẫn chưa thể tin được rằng mình đã bị lừa mất 380.000 nhân dân tệ (NDT). Li Wen là nhân viên kế toán, độc thân, từng tin rằng sau nhiều năm tập trung cho sự nghiệp, đã đến lúc nên tìm một người bạn đời. Ai ngờ rằng, lời mời kết bạn từ một người đàn ông lịch thiệp trên ứng dụng hẹn hò Tantan đã mở đầu cho chuỗi ác mộng mà chị không ngờ tới.

“Anh ta nói là kỹ sư làm việc cho một công ty Hàn Quốc, đang nghiêm túc tìm bạn gái. Chúng tôi nói chuyện hàng giờ mỗi ngày. Anh ta chia sẻ ảnh bố mẹ, kể cả chuyện từng đổ vỡ mối tình cũ vì quá bận công việc. Tôi thấy tin tưởng”, chị Li Wen kể.

Sau một tháng nhắn tin và gọi video đều đặn, người đàn ông ấy đề nghị chị Li Wen tham gia một “dự án đầu tư ngắn hạn” mà anh đang thực hiện. Được hướng dẫn chi tiết cách tải ứng dụng, tạo tài khoản và “rút lời ngay sau 7 ngày”, chị Li Wen đã rút toàn bộ tiền tiết kiệm, thậm chí vay thêm bạn bè với hy vọng nhanh chóng làm giàu. “Chỉ khi tôi không thể rút tiền như đã hứa, tài khoản bị khóa, tôi mới bắt đầu nghi ngờ. Nhưng khi quay lại nhắn tin, anh ấy đã chặn tôi trên mọi nền tảng”.

Còn anh Zhang Kai, kỹ sư xây dựng 41 tuổi ở Thành Đô thì từng bị lừa mất gần 200.000 NDT chỉ vì thương bạn gái online. “Cô ấy nói là người Hồng Kông, mới chuyển đến Thành Đô vì công việc. Trong ảnh và cả video, cô ấy đẹp, nhẹ nhàng, nói chuyện dễ nghe. Tôi cứ nghĩ mình đã tìm được người phù hợp. Nhưng rồi cô ấy nói cha bị bệnh, cần tiền viện phí. Tôi chuyển tiền. Sau đó, tài khoản WeChat bị xóa. Không gọi được. Tôi tìm theo ảnh thì hóa ra đó là người mẫu ở Quảng Châu, hoàn toàn không liên quan đến cô gái của tôi”, anh Zhang Kai cay đắng nhớ lại.

Tương tự, tại Tứ Xuyên, một nghi phạm họ Xu giả danh doanh nhân Hồng Kông, tạo hình ảnh người đàn ông “từng ly hôn, đang tìm kiếm một mối quan hệ nghiêm túc”. Anh ta quen một phụ nữ 28 tuổi, gọi video thường xuyên để tâm sự chuyện gia đình. Sau 3 tháng, Xu liên tục bịa lý do mượn tiền (đầu tư, mẹ bệnh, mất điện thoại...) và chiếm đoạt hơn 3 triệu NDT trước khi cắt liên lạc với người phụ nữ này.

Trong một vụ án điển hình khác, một nhóm gồm 32 người đã bị truy tố tại tỉnh Quảng Đông vì lừa đảo qua nền tảng hẹn hò. Nhóm này hoạt động theo mô hình “doanh nghiệp lừa đảo”, từ tuyển người, đào tạo, phân vai, đến cách nói chuyện, xây dựng hồ sơ cá nhân ảo… Các nghi phạm sử dụng hàng trăm tài khoản giả trên Baihe, Zhenai để tiếp cận nạn nhân, chủ yếu là phụ nữ độc thân ngoài 30 tuổi, có thu nhập ổn định. Sau vài tuần trò chuyện, chúng sẽ gợi ý nạn nhân đầu tư vào nền tảng có tên như “Global Options”, “Future Gold”, thực chất là hệ thống do nhóm này tự xây dựng. Nạn nhân nạp tiền, thấy có lãi ban đầu, rồi khi đầu tư nhiều tiền hơn thì bị “đóng băng tài khoản”. Sau khi thu về hơn 16 triệu NDT, nhóm này chia nhau tiền và biến mất.

Đến các bẫy buôn người

Trong khi một số nạn nhân chỉ mất tiền, nhiều người khác rơi vào bẫy còn nguy hiểm hơn. Các công ty mai mối bất hợp pháp đã tổ chức các “tour hẹn hò” ra nước ngoài, hoặc sắp xếp phụ nữ người nước ngoài nhập cảnh trái phép vào Trung Quốc dưới vỏ bọc du lịch, công tác… nhằm mục đích “lấy chồng”. Theo thông tin đăng tải trên tờ SixthTone, các nghi phạm còn tổ chức kết hôn giả, môi giới hôn nhân xuyên quốc gia với các khoản “phí cưới” lên đến 30.000 - 80.000 NDT. Tham gia hoạt động này có nhiều tổ chức, đường dây mua bán người.

Mới đây, một nghi phạm họ Wan bị buộc tội buôn bán 46 phụ nữ nước ngoài, phần lớn đến từ các quốc gia Đông Nam Á. Dù biết họ đã kết hôn, Wan vẫn bán họ cho các khách hàng nam ở nhiều vùng nông thôn của Trung Quốc và thu lợi 1,33 triệu NDT. Một số trường hợp thậm chí bị cưỡng bức, ép kết hôn, không thể trốn thoát do không có giấy tờ hợp pháp và không biết tiếng. Trong một trường hợp nghiêm trọng hơn, 4 nghi phạm bị buộc tội buôn người và hiếp dâm sau ra nước ngoài để “tuyển chọn cô dâu” và mang họ về Trung Quốc.

Và cảnh báo về thị trường mai mối mất kiểm soát

Trên thực tế, trong hai thập kỷ qua, thị trường mai mối và hẹn hò trực tuyến tại Trung Quốc phát triển nhanh chóng. Thống kê từ iiMedia Research cho thấy, năm 2023 có hơn 46.500 công ty mai mối được đăng ký mới, nâng tổng số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này lên hơn 370.000. Giá trị thị trường đạt gần 10 tỷ NDT, với hàng trăm triệu người dùng các ứng dụng hẹn hò như: Baihe, Zhenai, Tantan, Momo…

Tuy nhiên, sự phát triển nóng thường đi kèm với những kẽ hở pháp lý. Số lượng doanh nghiệp đông nhưng rất ít công ty được kiểm tra về tính pháp lý, không có chuẩn nghề nghiệp bắt buộc và không có hệ thống xác minh danh tính người dùng hiệu quả. Nhiều công ty thậm chí quảng cáo “được chứng nhận Nhà nước” mà không có chứng chỉ thật. Một số khác thuê “người mai mối chuyên nghiệp” từ các nguồn không rõ ràng để tạo uy tín giả… Một trong những hình thức lừa đảo phổ biến là đóng giả “bạn trai/bạn gái lý tưởng” - người thành đạt, ngoại hình tốt, lịch sự, chu đáo. Sau thời gian tán tỉnh, đối tượng sẽ dẫn dụ nạn nhân đầu tư vào các nền tảng giả mạo liên quan đến chứng khoán, tiền số, bất động sản hoặc vay mượn vì “gia đình gặp biến cố”.

Theo Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Trung Quốc, từ tháng 1/2024 đến tháng 3/2025, 1.546 cá nhân bị truy tố trong các vụ án hình sự liên quan đến dịch vụ mai mối. Thống kê từ Niên giám Thống kê dân số và việc làm năm 2024 cho thấy, chỉ riêng trong năm 2024, Trung Quốc chứng kiến mức đăng ký kết hôn thấp nhất trong 44 năm, với chỉ hơn 6,1 triệu cặp đôi chính thức kết hôn, giảm 20,5% so với năm trước. Cùng thời điểm, gần 30% người Trung Quốc ở độ tuổi 30 vẫn còn độc thân.

Khi nhu cầu về tình cảm ngày càng tăng trong xã hội hiện đại, đặc biệt là trong các thành phố lớn với áp lực kinh tế và cô lập xã hội, thì việc xây dựng các mối quan hệ là điều tự nhiên. Nhưng điều nguy hiểm là: nỗi cô đơn đã bị thương mại hóa và bị khai thác một cách tàn nhẫn. Tổng giá trị thị trường hẹn hò trực tuyến của Trung Quốc đã đạt 9,38 tỷ NDT vào năm 2023, gấp ba lần so với năm 2014. Chính sự tăng trưởng này đang khiến thị trường trở thành miếng mồi ngon cho những kẻ lừa đảo chuyên nghiệp, được trang bị các kỹ năng tâm lý, công nghệ và thậm chí được đào tạo bài bản từ các băng nhóm tội phạm nước ngoài. Và những vụ lừa đảo không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn để lại hậu quả tâm lý lâu dài, đặc biệt đối với những người đã đặt trọn niềm tin vào một tình yêu tưởng như đích thực.