Trí tuệ nhân tạo – giải pháp tương lai cho tình báo

• Cách mạng 4.0: Trí tuệ nhân tạo và nạn thất nghiệp
• Trung Quốc cho lắp 20 triệu camera có "trí tuệ nhân tạo" truy bắt tội phạm
• Đột phá công nghệ nhận dạng tội phạm bằng trí tuệ nhân tạo

Dawn Meyerrieck, Phó giám đốc CIA phụ trách phát triển khoa học công nghệ cho biết, CIA hiện đang có 137 dự án AI, trong đó có nhiều dự án được đặt hàng cho các hãng công nghệ ở Thung lũng Silicon thực hiện.

Các dự án này bao gồm nhiều loại AI phục vụ chức năng khác nhau, như dự đoán các sự kiện tương lai dựa trên việc phân tích các dữ liệu tương đồng và các bằng chứng tương ứng nhau; sử dụng máy tính chọn và gắn thẻ tên những vật thể hay cá nhân trong một đoạn video có thể là dữ liệu phân tích tình báo. Bên cạnh đó, các quan chức tình báo còn cho biết họ đang tìm kiếm giải pháp AI để chuyển hàng triệu kilobyte dữ liệu kỹ thuật số thu thập được hàng ngày thành những thông tin tình báo có thể sử dụng được.

Người máy – trí tuệ nhân tạo là giải pháp tương lai cho ngành tình báo thế giới?

Theo các chuyên gia, AI có khả năng ứng dụng rất đa dạng, từ việc vận hành vũ khí trên chiến trường cho đến việc hỗ trợ khôi phục nhanh các hệ thống và chương trình máy tính bị tê liệt do tin tặc tấn công. Ngoài ra, các chuyên gia còn tìm kiếm giải pháp ứng dụng khác trên môi trường mạng xã hội. Việc rà soát các mạng xã hội để tìm thông tin tình báo không phải là mới. Cái mới ở đây là khối lượng và tốc độ thu thập dữ liệu trên mạng xã hội.

Chẳng hạn, tình báo trí tuệ nhân tạo có thể tự động lựa chọn ra các từ khóa và tên, nhưng cũng có thể tìm kiếm các kiểu dữ liệu khác có liên quan đến các sự kiện khác, và liên tục tự cải tiến kiểu tìm kiếm.

Chris Hurst, chuyên gia công nghệ tại công ty chuyên hợp đồng phân tích tình báo với cộng đồng tình báo Mỹ cho biết thêm, AI có thể tập trung vào các chi tiết thông tin nhỏ hơn nhưng có giá trị cao. Ông Hurst khẳng định, trong ứng dụng công nghệ AI, hành vi của con người cũng sẽ trở thành dữ liệu để dựa vào đó phân tích thông tin tình báo. Ông nói, khi con người tạo ra khuôn mẫu, AI có thể thực hiện thao tác tìm kiếm tốt hơn.

Ông Robert Cardillo, Giám đốc Cơ quan tình báo Địa không gian quốc gia (NGA) cho biết, với những tiến bộ không ngừng của vệ tinh và công nghệ tình báo tín hiệu, khối lượng dữ liệu hình ảnh thu thập hàng ngày đang gia tăng với cấp số nhân.

Theo ông Cardillo, để có thể khai thác hết khối lượng dữ liệu hình ảnh thu thập từ các vệ tinh thương mại trong 20 tới, cần tới khoảng 8 triệu người làm công tác phân tích tình báo. Ông cho biết, mục tiêu của NGA là sẽ tự động hóa 75% khối lượng công việc phân tích tình báo, chủ yếu dựa vào trí tuệ nhân tạo, được lập trình và nạp mô hình làm việc của con người.

Quá nhiều dữ liệu thu thập hàng ngày khiến cơ quan tình báo tín hiệu NSA phải tìm đến trí tuệ nhân tạo như một giải pháp lâu dài cho tương lai.

Tuy nhiên, vẫn có một số chuyên gia không tán thành ý kiến sử dụng trí tuệ nhân tạo hay người máy, trong một số lĩnh vực hoạt động của con người. Elon Musk, Tổng giám đốc Công ty Tesla và là nhà sáng lập Công ty SpaceX, gần đây đã liên tục cảnh báo về những hiểm họa của AI – người máy.

Ông Musk cho biết đã từng chứng kiến những cỗ máy tinh xảo, thông minh như con người, và trong tương lai có khả năng vượt qua trí tuệ con người để tự sinh sản, tự chế tạo ra những cỗ máy tương tự nhau. Do đó, Musk cho rằng “AI là nguy cơ lớn nhất đối với sự tồn vong của nhân loại”. Tuy nhiên, quan điểm của ông Musk đã vấp phải phản ứng đối lập từ một đồng nghiệp trong lĩnh vực công nghệ là tỉ phú Mark Zuckerberg, ông chủ sáng lập trang mạng xã hội Facebook.

Không chỉ các cơ quan tình báo của Mỹ mà trên thế giới còn có nhiều nước khác cũng đang hướng đến việc sử dụng trí tuệ nhân tạo – người máy phục vụ không chỉ cho công tác tình báo mà cả về an ninh, quốc phòng, hoạt động quân sự. 

Ở ngay sát cạnh Mỹ, Canada là nước có hoạt động nghiên cứu AI rất mạnh mẽ. Thủ tướng Canada Justin Trudeau từng tuyên bố hồi đầu năm 2017 rằng, ông hy vọng sẽ biến Canada thành nước “dẫn đầu thế giới” trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Ông cho biết Chính phủ Canada sẽ chi khoảng 30 triệu USD ngay trong năm nay để xây dựng một trung tâm nghiên cứu AI mới ở thành phố Toronto, bang Ontario.

Bên cạnh đó, chính quyền bang Ontario cũng chi thêm khoảng 40 triệu USD cho Viện Vector chuyên nghiên cứu về AI. Ngoài ra, Ottawa cũng dự kiến sẽ dành ra khoảng 100 triệu USD trong 5 năm tới để tài trợ cho một nhóm nhà khoa học ở Montreal và Toronto để họ chuyên tâm nghiên cứu sâu về việc chế tạo ra những cỗ máy có khả năng làm việc và học tập như con người.

Đầu tháng 9-2017, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng tình báo trí tuệ nhân tạo là chìa khóa của quyền lực trong tương lai. “Ai dẫn đầu trong lĩnh vực này sẽ trở thành người thống trị thế giới” – Tổng thống Putin nói. Musk châm thêm, “sự cạnh tranh về tính ưu việt trong lĩnh vực AI rất có thể sẽ là nguyên nhân phát sinh Chiến tranh thế giới thứ III”.