Vào trại giam viết báo
Là chủ một doanh nghiệp, công việc làm ăn không được thuận lợi, anh đã liều lĩnh vay mượn nhiều nơi để đắp vào các khoản nợ nần. Mất khả năng trả nợ nhiều tỷ đồng, nên anh phải nhận bản án tù rất dài… Câu chuyện sẽ không có gì đáng chú ý nếu chỉ có vậy. Nhưng khi nói về vợ con thì anh bật khóc nức nở. Một cán bộ quản giáo nói với tôi rằng chưa bao giờ thấy phạm nhân này khóc nghẹn ngào như vậy!
 |
Với đôi mắt đỏ hoe, Bùi T. kể, trước hôm gặp tôi một tuần, vợ anh đưa con trai đến thăm. Được gặp vợ con, anh vừa vui mừng vừa thấy đau đớn day dứt nhiều hơn. Một gia đình đang yên ổn, chỉ vì việc làm ăn của anh thất bại mà gia đình ly tán, bản thân anh rơi vào cảnh tù tội, vợ con phải trốn về nhà ngoại ở một tỉnh Tây Nguyên để làm thuê làm mướn, con cái của anh cũng bị chậm việc học lại…
"Hình ảnh đứa con cùng vợ vào trại giam thăm tôi khiến tôi không bao giờ quên được. Cảm giác vì mình mà làm khổ vợ con thật sự đau đớn và khổ sở. Nhưng ngay cả khi gặp vợ con, tôi cũng cố kìm nén vì không muốn họ lo lắng và khổ hơn nữa. Đây là lần đầu tiên tôi mới được giãi bày hết nỗi lòng của mình…", tiếng khóc của anh nấc lên sau những ngày cố kìm nén…
Gương mặt giàn giụa nước mắt và tiếng khóc của phạm nhân này khiến tôi ám ảnh!
 |
| Thứ trưởng Lê Quốc Hùng và đoàn công tác kiểm tra thực tế tại Trại tạm giam Chí Hòa (quận 10). |
2. Trại giam Thủ Đức (đóng quân ở huyện Hàm Tân, Bình Thuận) là trại giam có quy mô lớn nhất trong cả nước. Ở nơi từ một vùng rừng sâu nước độc, thời tiết khắc nghiệt, đất đai cằn cỗi, Ban Giám thị cũng như cán bộ chiến sĩ qua các thời kỳ đã không ngừng nỗ lực, khắc phục mọi khó khăn xây dựng lên cả một hệ thống phân trại khang trang, với nhiều công trình kiên cố và có tính thẩm mỹ để phục vụ cho công tác đặc thù của đơn vị. Nhiều lần tôi đã ví nơi đây là "resort Z30D" (Z30D là ký hiệu của Trại giam Thủ Đức).
Khu trại dành cho số phạm nhân người nước ngoài có lẽ được chăm chút nhiều nhất, luôn được sơn sửa khang trang, gọn gàng, với những dãy nhà thoáng mát nằm giữa không gian trồng rất nhiều cây xanh, cây kiểng và các loại hoa. Phòng giam sạch sẽ, có nhiều cửa sổ thông thoáng và đều có trang bị tivi, sách báo. Nơi ngủ nghỉ của các phạm nhân được đảm bảo về diện tích và vệ sinh với đầy đủ các đồ dùng cá nhân thiết yếu.
Vào trại mới cảm nhận hết được sự cố gắng, hết lòng hết sức của các lãnh đạo, cán bộ chiến sĩ để giúp cho các phạm nhân nước ngoài được hưởng các chế độ ăn ở cũng như lao động, cải tạo phù hợp.
 |
| Đoàn nhà báo quốc tế thăm Trại giam Thủ Đức. |
Và trên hết là các phạm nhân được đối xử một cách đầy tình người và thân thiết, cốt để cho các phạm nhân thấy rằng nơi đây không chỉ là nơi giam giữ mà còn là nơi để giáo dục cải tạo, giúp đỡ những phạm nhân nước ngoài sửa chữa sai lầm, tu dưỡng bản thân chuẩn bị cho ngày tái hòa nhập cộng đồng, trở về nước.
Các phạm nhân nước ngoài cũng đều cảm nhận được tình cảm cũng như sự đối xử nhân văn của lãnh đạo, cán bộ chiến sĩ của trại, nên hầu hết đều nghiêm túc chấp hành quy định và nội quy của trại giam.
Tôi cứ nhớ mãi nụ cười thoải mái của phạm nhân Gomez, quốc tịch Malaysia (52 tuổi) mang án chung thân vì tội mua bán trái phép chất ma túy. Gomez đã thi hành án tại Trại giam Thủ Đức suốt 19 năm, đã được ra trại. Gặp tôi khi đang bị giam giữ, ông nói: "Các cán bộ trại luôn tỏ ra rất ôn hòa, vui vẻ với các phạm nhân ở đây. Các anh ấy luôn hướng dẫn, chỉ bảo cho chúng tôi cặn kẽ, giúp đỡ chúng tôi trong quá trình cải tạo, học tập khiến chúng tôi rất an lòng".
Một nơi cũng rất đặc biệt ở Trại giam Thủ Đức là khu trại dành cho phạm nhân nữ có con theo mẹ vào trại. Vài lần được phép vào khu trại này, hình ảnh những gương mặt dễ thương, những nụ cười trong veo của các bé theo mẹ vào trại cũng khiến tôi không thể nào quên được.
 |
| Trẻ em theo mẹ vào trại thuộc Trại giam Thủ Đức. |
Hiện nơi đây đang có trên dưới 20 cháu nhỏ, bé lớn nhất gần 3 tuổi, bé nhỏ nhất chỉ mới mấy tháng tuổi… Nhưng mỗi đứa trẻ ở đây là mỗi phận đời gắn liền với những năm tháng chấp hành án của mẹ chúng.
Các cán bộ quản giáo ở đây nói với tôi rằng chẳng hiểu sao nhiều trẻ bên ngoài được cha mẹ "nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa" nhưng vẫn nhiều bệnh tật, còn các trẻ ở đây hầu như đều khỏe mạnh, ngoan ngoãn. Có thể chúng còn quá nhỏ để cảm nhận và hiểu được chúng đang ở đâu và mẹ chúng đang phải làm gì và chịu gì ở nơi này. Nhưng điều chúng biết rõ nhất là chúng vẫn đang được mẹ vỗ về, yêu thương, chăm sóc…
3. Mới đây, tôi được cùng đoàn công tác của lãnh đạo Bộ Công an, dẫn đầu là Thiếu tướng Lê Quốc Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an đi kiểm tra thực tế Trại tạm giam T30 cũng là Trại tạm giam Chí Hòa mới (đóng tại huyện Củ Chi) và kiểm tra thực trạng Trại tạm giam Chí Hòa (quận 10) hiện nay trước khi chuyển về Trại tạm giam T30. Theo quy định, phóng viên không được quay phim, chụp hình ở các phòng giam Trại tạm giam Chí Hòa (quận 10). Nhưng những gì mắt thấy tai nghe quả thật đã để lại những ấn tượng quá đặc biệt.
Những hình ảnh được chứng kiến qua hệ thống camera hai phòng giam tử tù khiến tôi cứ suy nghĩ miên man. Những tử tù đó họ có vẻ khá bình thường, nhưng thực sự thì họ đang suy nghĩ gì? Liệu họ có đang hối hận vì những gì đã gây ra? Nhưng có lẽ mọi chuyện đã gần như quá muộn!
Trại giam hay trại tạm giam, dù có điều kiện như thế nào chắc chắn cũng chẳng ai muốn đến, dù chỉ lưu lại một ngày. Mong rằng khi đọc những dòng chữ này, sẽ có nhiều người phải suy nghĩ và tâm niệm một điều cốt yếu rằng "nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại".
