Vợ chồng hiếm muộn gian nan tìm con: Nơi gieo mầm sự sống
Nở rộ nhu cầu trữ đông “con giống” tự thân
Bây giờ thì con gái của chị L.T.T (quê Bắc Ninh) đã được hơn 3 tuổi rồi. Từng ấy thời gian con lớn lên cũng là từng ấy thời gian chồng của chị - anh N.V.H ra đi mãi mãi vì mắc bệnh ung thư gan. Năm 2015 khi phát hiện anh bị bệnh, vợ chồng chị buồn đau và bi quan lắm. Trong những ngày điều trị tại Khoa Ung bướu - Bệnh viện (BV) Đại học Y Hà Nội, anh chị đã tìm hiểu và đến Trung tâm IVF Đại học Y Hà Nội để được tư vấn về các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Trước diễn biến bệnh của anh H. ngày càng nặng, thấu hiểu niềm mong mỏi được có con của chị T, các bác sĩ tại Trung tâm đã tư vấn đem tinh trùng của anh H. đi trữ đông sớm ngày nào tốt ngày ấy để tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Đôi vợ chồng ngay lập tức đồng ý trữ đông tinh trùng.
Đến ngày rã đông tinh trùng, chị T. thêm một lần lo lắng vì chất lượng tinh trùng trước đông lạnh của anh H. yếu nên sau khi rã đông, tinh trùng rất kém, hầu như không tìm được tinh trùng di động. Các bác sĩ phải mất đến 2 giờ đồng hồ căng mắt mỏi tay, cố gắng tìm và gom góp lại những tinh trùng tốt nhất tiêm vào bào tương trứng của chị T. May mắn thay, sau 14 ngày mong đợi, chị T. đã có thai. Sau 38 tuần, chị T. hạ sinh một bé gái bụ bẫm nặng 3.2kg. Anh H. đã cảm nhận niềm hạnh phúc làm cha được vỏn vẹn 1 tuần trước khi trút hơi thở cuối cùng.
 |
| Trữ đông tinh trùng tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản và Công nghệ mô ghép - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. |
Câu chuyện xúc động này chỉ là một trong rất nhiều tình huống mà tinh trùng của người đàn ông được trữ đông tại ngân hàng tinh trùng. Trong đó ngày càng nhiều trường hợp nam giới bị ung thư đến gửi tinh trùng trước khi xạ trị, hóa trị để bảo toàn “con giống” khỏe mạnh.
Nhiều người khi mới bắt đầu nhiễm một căn bệnh nào đó có thể ảnh hưởng tới số lượng và chất lượng tinh trùng cũng nhanh chóng đến BV “gửi gắm niềm tin”. Trung tâm từng tiếp nhận trường hợp nam thanh niên Đ.Q.T (23 tuổi, Hà Nội) đến gửi tinh trùng vì 2 tuần trước đó T. bị lên quai bị, sau đó có hiện tượng đau tinh hoàn. T. lên mạng tìm hiểu thì được biết bị quai bị có thể gây biến chứng vào tinh hoàn nên vội vàng đi khám. Nỗi lo của T. không phải là không có cơ sở vì đã có trường hợp nam giới bị quai bị dẫn đến teo tinh hoàn và không còn khả năng có tinh trùng.
Không chỉ những người có bệnh lý mà thời gian gần đây nhiều quý ông khỏe mạnh cũng xem ngân hàng tinh trùng tại các BV là nơi “chọn mặt gửi vàng”. Có anh chưa lập gia đình nhưng vẫn muốn trữ lại “con giống” ở “giai đoạn vàng” để sau này có thể sinh con mà không phải lăn tăn lo lắng về chất lượng và số lượng. Hoặc có những quý ông đã 50-60 tuổi bỗng giật mình khi chưa có “của để dành”, vội đến gửi tinh trùng cho chắc ăn.
Tất cả những trường hợp nêu trên đều là hình thức trữ đông tinh trùng tự thân nhằm mục đích để dành “con giống”. Với những trường hợp này, hồ sơ trữ đông lưu lại BV phải đầy đủ thông tin, từ họ tên, tuổi, nghề nghiệp đến địa chỉ, photo chứng minh thư, giấy đăng kí kết hôn (nếu đã kết hôn). Trên các tuýp tinh trùng trữ đông bao giờ cũng ghi rõ tên, tuổi, mã số bệnh nhân tương ứng với hồ sơ của họ.
Để tinh trùng của mình được bảo quản trong ngân hàng tinh trùng, các quý ông sẽ mất phí 3 triệu đồng cho toàn bộ kĩ thuật trữ đông cộng 1 năm bảo quản đầu tiên. Các năm tiếp theo phí lưu tinh trùng là 1,7 triệu đồng.
Hiến tinh trùng - hành động nhân văn
Ở ngân hàng tinh trùng, ngoài phần tinh trùng được các “khách hàng” gửi trữ đông tự thân thì còn có tinh trùng của nhiều người vô danh hiến tặng. Nguồn tinh trùng hiến này là niềm hy vọng, là giải pháp cuối cùng cho những cặp vợ chồng vô sinh do người chồng hoàn toàn không có tinh trùng trong tinh dịch, sau khi làm mọi biện pháp khác không thành công.
PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản và công nghệ mô ghép, BV Đại học Y Hà Nội bật mí rằng thời kỳ đầu ngân hàng tinh trùng mới được thành lập, số lượng tinh trùng hiến luôn trong tình trạng “cung không đủ cầu”.
Qua các buổi gặp gỡ sinh viên, Trường Đại học Y Hà Nội thường tuyên truyền, vận động các nam sinh viên tham gia hiến tinh trùng. Các bạn sinh viên rất cởi mở, tham gia nhiều hơn khi hiểu rõ đây là việc làm ý nghĩa, mang tính nhân văn khi mang lại hạnh phúc cho các gia đình. Hiện tại, số người hiến tinh trùng đã tăng lên, đủ để cho các cặp vợ chồng làm IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) tại Trung tâm...
Để đảm bảo chất lượng tinh trùng, người hiến sẽ được xét nghiệm, sàng lọc các bệnh truyền nhiễm như HIV, viêm gan B, C... 2 lần trước khi xuất “con giống”. Mẫu tinh trùng sau khi “ra lò” sẽ không dùng ngay mà tạm thời được trữ đông ở giai đoạn “chờ”. 3 tháng sau, người hiến quay lại làm các xét nghiệm máu, nếu hoàn toàn khỏe mạnh, loại bỏ được nguy cơ mắc bệnh ở giai đoạn cửa sổ thì mẫu tinh trùng “chờ” đó mới được đưa vào ngân hàng để sử dụng.
Sau khi làm tất cả thủ tục sàng lọc ban đầu, các mẫu tinh trùng được cấp đông theo quy trình. Khác với trữ đông tinh trùng tự thân, việc trữ đông tinh trùng hiến phải đảm bảo nguyên tắc vô danh, trên tuýp tinh trùng của người hiến chỉ hiển thị mã số và ngày bảo quản. Thông tin người hiến được bảo mật tuyệt đối nên không có chuyện nhầm lẫn mẫu và lộ lọt thông tin về mẫu tinh trùng.
Cho dù là trữ đông tinh trùng tự thân hay trữ đông tinh trùng hiến thì đều phải được đảm bảo quy trình trữ đông chặt chẽ: trộn chất bảo quản vào cùng tinh trùng, cho vào máy hạ nhiệt độ dần dần khi tới -196 độ C sẽ bỏ vào bình nitơ lỏng để bảo quản. Với điều kiện trữ đông như trên, có thể trữ đông tới 5-10 năm. Mỗi bình chứa được hàng trăm mẫu tinh trùng, được các bác sĩ và kĩ thuật viên kiểm tra hằng tuần để đổ thêm nitơ lỏng.
 |
| Mẫu tinh trùng hiến tại ngân hàng tinh trùng sẽ được mã hóa vô danh và bảo mật thông tin. |
Xin tinh trùng hiến, nhiều nỗi lo?
Tháng 9 vừa qua, chị T.T.T (sinh năm 1979, ở Hà Nội) đã tiến hành các bước IVF tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BV Đại học Y Hà Nội. Chị T. chưa lập gia đình nhưng mong muốn được làm mẹ đơn thân nên đã xin tinh trùng hiến tại Trung tâm. Theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà, hiện nay các chị em muốn làm mẹ đơn thân (single mom) đến xin tinh trùng tại ngân hàng tinh trùng khá đông. Nhìn chung họ đều là những người có khả năng độc lập về tài chính, đủ bản lĩnh để xây dựng một gia đình với “ngôi nhà và những đứa trẻ” mà không nhất thiết phải có một người đàn ông bên cạnh. Họ muốn có con cho riêng mình mà không muốn ràng buộc về mặt pháp lý.
Đặc biệt hơn, Trung tâm còn tiếp nhận nhiều cặp đồng giới nữ đến xin tinh trùng để sinh con. Lại có bà mẹ sau khi đã khuyên bảo “hết nước hết cái” mà con gái nhất định không chịu lấy chồng thì đành chọn cách “áp giải” con gái đến Trung tâm xin tinh trùng hiến để có con. Ở vào hoàn cảnh bất đắc dĩ ấy, người mẹ trần tình với các bác sĩ mong muốn bà sớm có cháu ngoại bế, còn con gái bà sau này có con để nương tựa lúc tuổi già. Mỗi năm, có khoảng 70-80 phụ nữ tìm đến Trung tâm xin mẫu tinh trùng để làm IVF và toại nguyện ý muốn được làm single mom.
Để xin được tinh trùng hiến, người phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân phải có giấy chứng nhận độc thân, có nhu cầu xin tinh trùng và hoàn thành hồ sơ với các xét nghiệm cần có. Còn đối với những cặp vợ chồng mà chồng không có tinh trùng, muốn xin tinh trùng hiến thì phải có đầy đủ hồ sơ theo đúng quy định của Bộ Y tế gồm chứng minh thư, giấy đăng kí kết hôn, xét nghiệm trước đó của người chồng chứng minh không có tinh trùng, xét nghiệm của người vợ chứng minh đủ điều kiện làm IVF. Sau đó, hai vợ chồng phải ký giấy xin tinh trùng và các cam kết trong quá trình xin tinh trùng.
Có rất nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn và những người phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân tìm đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản và Công nghệ mô ghép - BV Đại học Y Hà Nội, mang theo nỗi lo ngổn ngang về nguy cơ khi đi xin tinh trùng hiến. Có người lo lắng về nguy cơ kết hôn cận huyết khi 2 người con được sinh ra từ tinh trùng của một ông bố vô tình lấy nhau.
Trao đổi về điều này, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Hà khẳng định rằng điều đó rất khó xảy ra. Vì hiện nay Trung tâm thực hiện nghiêm việc hiến tinh trùng theo quy định mỗi người chỉ được hiến một lần duy nhất và mẫu tinh trùng đó chỉ được phép cho một người phụ nữ có thai, đẻ con. Nếu người phụ nữ nhận mẫu tinh trùng đó không đẻ được con thì lúc đó mẫu tinh trùng mới được dùng cho người phụ nữ khác.
Cũng theo PGS.TS. Hà thì ở các nước Bắc Âu quy định một người đàn ông được phép hiến tinh trùng cho 6 người phụ nữ khác nhau thì ở Việt Nam quy định chặt chẽ hơn, chỉ cho phép một người đàn ông cho tinh trùng một người phụ nữ. Với một đất nước có hơn 90 triệu dân như Việt Nam, nguy cơ anh em cùng bố kết hôn với nhau rất khó xảy ra.
Có người lo lắng về chất lượng tinh trùng liệu có đảm bảo khi không biết “đối tác” của mình là ai. Băn khoăn này cũng được giải tỏa khi quy trình hiến tinh trùng tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản đảm bảo lọc bỏ gần như tuyệt đối các trường hợp nhiễm bệnh. Nhiều người muốn xin tinh trùng để có con nhưng vẫn thấp thỏm rằng một ngày nào đó người cha hiến tinh trùng sẽ tìm đến đòi con. Hoặc một thanh niên có ý định hiến tinh trùng nhưng lại sợ bị ràng buộc bởi người mẹ đòi biết thông tin về người hiến tinh trùng cho mình.
PGS.TS Nguyễn Mạnh Hà khẳng định những lo lắng này không có căn cứ. Bởi tinh trùng hiến được lưu trữ theo nguyên tắc vô danh, thông tin người hiến được bảo mật tuyệt đối. Vì thế người cha sẽ không bao giờ biết người con sinh ra do tinh trùng của mình là ai. Ngược lại cũng không ai có thể truy xuất ra được mẫu tinh trùng từ người cha nào hiến tặng.
|
